In een nieuwe vergelijking van de Europese Commissie blijkt ons land zich almaar beter te profileren als innovatieregio. België staat in de top tien van meest innovatieve landen van Europa. Ook professor Koenraad Debackere, afgevaardigd bestuurder van de KU Leuven Research & Development, vindt dat het innovatieklimaat in ons land vooruitgang boekt. Dat is een gunstige evolutie, maar er is nog ruimte om die onderzoeksinspanningen in welvaart om te zetten.
België scoort goed in het binnenhalen van Europese subsidies voor innovatie. Maar dat betekent toch niet noodzakelijk dat het innovatieklimaat echt verbetert?
Debackere: “De Innovation Scoreboard Index van De Europese Commissie kijkt niet enkel naar subsidies, maar bijvoorbeeld ook naar de ingenomen octrooiposities of hoe sterk het onderzoek doorgroeit naar economische activiteit. Het klopt dat de indicatoren zich vooral op de inputkant concentreren en er is zeker ruimte voor de ontwikkeling van indicatoren die consistent de output meten.”
“Toch is het positief dat Vlaanderen de jongste jaren telkens tot de kopgroep behoort of zich toch vooraan in het achtervolgende peloton bevindt. We besteden al 2,54 procent van het bruto binnenlands product aan Onderzoek en Ontwikkeling. Er zijn natuurlijk landen die het beter doen, bijvoorbeeld Zweden en Duitsland, maar we zijn wel goed op weg om, zoals Europa vooropstelt, 3 procent van ons bbp te investeren in onderzoek.”
Slechts één op de vijf bedrijven in Vlaanderen vindt de weg naar de Europese onderzoeksbudgetten. Zijn er nog te veel obstakels?
Debackere: “Niemand zal ontkennen dat Europese subsidies complex zijn. Ook de Europese Commissie is zich daarvan bewust. Er zijn al verschillende taskforces in het leven geroepen om de zaken te versimpelen, maar dat blijkt niet zo eenvoudig. Voor het bedrijfsleven en zeker voor kmo’s is het daarom vaak nuttig samen te werken met de kennisinstellingen en universiteiten. We zien dat bedrijven nog te vaak moeite hebben om de drempel van het werken in een consortium te overwinnen.
“Maar de relatief lage succesratio is niet enkel een kwestie van de complexe regelgeving. Het hangt ook samen met de juiste focus. Basisonderzoek is meestal minder relevant voor kmo’s, naarmate onderzoek meer toegepast is, wordt het voor hen interessanter. Je merkt dat de weg naar Europese subsidies ook heterogeen is. Er is naast Horizon 2020 ook de mogelijkheid van de Interreg-samenwerkingen. Die draaien om samenwerking over de landsgrenzen heen, en daarin lijken kmo’s actiever te zijn.”
Levert de kenniseconomie genoeg banen op? Niet iedereen is voorbestemd om onderzoeker bij het Vlaams Instituut voor Biotechnologie te worden.
Debackere: “Biotech in Vlaanderen is al lang veel meer dan de 1200 wetenschappers van het VIB. Tel daar gerust de meer dan 20.000 arbeidsplaatsen in de bedrijven uit die cluster bij. Maar het klopt dat we verder moeten denken dan de tewerkstelling van onderzoekers. In Vlaanderen is er nood aan meer discipline voor het opschalen van start-ups. We hebben een paar miljardenbedrijven nodig. Om dat waar te maken, hebben we operationele excellentie nodig, en financiële slagkracht. Ik heb het dan niet enkel over investeerders die hun verantwoordelijkheid meer moeten nemen of over de ambitie van ondernemers. Er is ook nood aan het koesteren van talent met competenties om bedrijven te laten groeien. En daarin heeft de bedrijfswereld zelf een rol te spelen. Bepaalde competenties leer je nu eenmaal op de werkvloer.”
