Vinden kmo’s nog geld om te investeren?

Kmo’s zijn steeds meer op zoek geld voor duurzaamheidsinvesteringen, maar het is niet zo makkelijk om de middelen daarvoor te vinden, waarschuwt Unizo. 43 procent van de bedrijven met minder dan twintig werknemers vindt het moeilijker dan vijf jaar geleden om bancair krediet te verkrijgen. Voor niet-bancaire financiering zoals een participatie is dat 38 procent. De Vlaamse Ecoboost-lening kan een hulpmiddel zijn, aldus Unizo.

Het eerste Omnibuspakket van de Europese Commissie grijpt in op de vele rapporteringsverplichtingen rond duurzaamheid die de bedrijven dreigden te overspoelen. Vooral kmo’s krijgen ademruimte dankzij een verminderde administratieve rompslomp. Dat belet niet dat ze nog altijd aandacht hebben voor duurzaamheidsinvesteringen. De marsrichting van de overheden blijft duidelijk: de groene transitie moet worden gerealiseerd en economische groei moet duurzaam zijn.

Maar koken kost geld, en dat baart de kmo’s zorgen, blijkt uit een enquête van de kmo- en zelfstandigenorganisatie Unizo. De kmo’s geven aan dat hun grootste bezorgdheid over duurzaamheidsinvesteringen te maken heeft met de dure aankoop van bepaalde technologie, toepassingen of producten, de lange terugverdientijd van die investeringen, en het gebrek aan financiële middelen.

Financiering voor duurzaamheid

43 procent vindt het significant moeilijker dan vijf jaar geleden een bancair krediet te verkrijgen. 38 procent ondervindt hetzelfde over niet-bancaire leningen (familie, vrienden, investeringsmaatschappijen, crowdfunding). Ten slotte vindt 44 procent dat het moeilijker is geworden investeerders te vinden die mee in het kapitaal stappen.
61 procent van de bevraagde ondernemingen klopte de voorbije drie jaar aan bij een bank voor een krediet. Andere financieringsvormen, zoals crowdlending, private equity, factoring en leningen van familie en vrienden, zijn minder bekend of courant.

“Die moeilijkere toegang tot financiering heeft mogelijk een impact op de haalbaarheid en de realisatie van bepaalde investeringen in duurzaamheid”, waarschuwt Robin Deman, econoom bij Unizo. Het gaat dan vooral over het rationaliseren van het energiegebruik, zoals de isolatie van gebouwen, de energie-efficiëntie van apparatuur en machines, en slimme energiebeheersystemen.

Uit de enquête blijkt dat duurzaamheid hoog scoort als reden waarom kmo’s op zoek zijn naar financiering. 16 procent duidde die optie aan. Dat betekent dat een op de zes ondernemers interne middelen wil vrijmaken of op zoek is naar externe financiers om zijn duurzaamheidsambities waar te maken. Andere courante redenen zijn investeringen in vaste activa, het betalen van leveranciers en het nakomen van algemene financiële verplichtingen (waaronder belastingen).

Strengere vereisten

Robin Deman: “Ondernemers geven aan dat de grootste hindernis om leningen van externe financiers zoals banken te verkrijgen, te maken heeft met gestegen rentevoeten en strengere vereisten rond kredietwaardigheid en onderpand of persoonlijke borgstelling. Een andere opvallende hindernis voor externe financiering is de moeilijkheid een aanspreekpunt te vinden. Een op de vijf ondernemers (18%) weet eigenlijk niet goed bij wie ze terechtkunnen, fysiek of digitaal, om een gesprek aan te gaan over de financieringsbehoefte.”

Anderzijds leert de enquête dat interne financiële middelen (winstreserves, ingebracht kapitaal of middelen door de verkoop van vaste of vlottende activa) veruit de meest courante vorm van financiering onder kmo’s blijven. Maar liefst twee op de drie ondernemingen hebben er de voorbije drie jaren een beroep op gedaan. Eigen vermogen is dus een cruciale bron van financiering voor bedrijfsinvesteringen. Ze vertegenwoordigen de winst die een bedrijf heeft behaald en die niet is uitgekeerd als dividend, maar in plaats daarvan is behouden voor toekomstige groei en ontwikkeling van het bedrijf. Is dit dan niet voldoende voor duurzaamheidsinvesteringen?

Robin Deman: “Als we de vraag over financieringsvormen kruisen met de vraag over doeleinden, zien we geen verschil tussen interne middelen en bankleningen voor duurzaamheid. Beide vormen blijken even relevant en evenveel gebruikt te zijn om te investeren in duurzaamheid. Het is ook niet noodzakelijk een of-of-verhaal. Een mix tussen bedrijfsmiddelen en vreemd vermogen kan ook.”

Achtergestelde lening

Unizo ziet een oplossing in de Vlaamse Ecoboost-lening. “De lening kan helpen kmo’s beter te ondersteunen om duurzaamheidsinvesteringen te financieren”, zegt Robin Deman. “We wachten alleen nog op de finale goedkeuring van de Vlaamse regering. Het dossier ligt ter advies bij de Inspectie van Financiën.” De Ecoboost-lening is ontwikkeld door de Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV) en is een achtergestelde lening met een voordelige intrest, specifiek voor kmo’s die investeren in duurzaamheid.

“Dat achtergestelde karakter is van belang, want die is een bijkomende buffer om het eigen vermogen van ondernemingen te versterken”, legt Robin Deman uit. “Bij deze Ecoboost-lening zal geen cofinanciering van een bank of investeringsfonds vereist zijn. Een minimale inbreng van 20 procent door de kmo volstaat. Daarnaast zal de rentevoet bij die leningen voor groene investeringen 2,5 procent bedragen. Het maximumbedrag van de Ecoboost-lening ligt op 150.000 euro.” Het is de betrachting van PMV tijdens het komende kwartaal te starten met de Ecoboost-lening.