Stille Fortuinen – De familie Vanmoerkerke: vakantiemakers worden horeca- en vastgoedbeheerders

De West-Vlaming Rudolf Vanmoerkerke leerde de Belg de Spaanse Costa’s ontdekken. Zijn kleinkinderen Olivia en William Vanmoerkerke zetten de familiale ondernemerstraditie voort met horeca en vastgoed. De uitbating van het viersterrenhotel Thermae Palace in Oostende ontketende afgelopen zomer een mediastorm.

Eind augustus kwam de familie Vanmoerkerke nog eens in het nieuws. Tijdens een gemeenteraadszitting in Oostende werd gebakkeleid over wie verantwoordelijk is voor de belabberde staat van het Thermae Palace, een viersterrenhotel langs de Zeedijk. De familie zou voor een vrij geringe huurprijs profiteren van de uitbating.

De mediastorm maakt de familie niet loslippiger. Haar belangen worden onder meer behartigd door de familiale vermogensbeheerder Rispoli. De website levert geen informatie. Je vindt er enkel een openingsbeeld met zee en strand en een contactadres. De familie wilde niet praten met Trends. “De timing is niet ideaal, gezien de recente turbulentie in het Thermae Palace-dossier en de nakende gemeenteraadsverkiezingen”, meldt Tom Schockaert, de CEO van Rispoli, via e-mail. “De familie wil deelnemen in een later stadium, wanneer er meer rust is in het dossier en er ook opener gecommuniceerd kan worden.”

Zee, zon en Oostende

Dat een gesprek afhangt van de gemeenteraadsverkiezingen, lijkt op het eerste gezicht vreemd. Maar het geeft blijk van de invloed van de familie in de kuststad. De naam Vanmoerkerke is sterk verbonden met Oostende. Vandaag is vooral de derde generatie aan de slag, met Olivia Vanmoerkerke en haar broer William. Grootvader Rudolf Vanmoerkerke was decennialang het bekendste gezicht van de familie. Via de touroperator Sunair en de luchtvaartmaatschappij Airtour leerde hij de Belgen de Spaanse Costa’s ontdekken. Het vakantieavontuur startte in 1953 met bussenvervoer voor Britse toeristen. Later volgden toeristische chartervluchten. Eind jaren negentig werd de vakantiegroep overgenomen door het Britse Airtours.

Sunair was ook bekend als sponsor van de topbasketbalclub Oostende. De twee zonen van Rudolf, Mark en Bernard, speelden voor de ploeg. De jongste zoon stapte in december 1999 uit het leven. In een portret van Rudolf Vanmoerkerke schetst Antoon Van Eeckhout, de oprichter en voormalige voorzitter van de vereniging van Vlaamse reiskantoren VVR, “een keihard en succesvol zakenman. In zaken was Rudolf meedogenloos. Voor die levenshouding betaalde hij een zware tol.” Met zoon Mark sprak Rudolf nog enkel via advocaten, schrijft Van Eeckhout. Ook met zijn dochter Sophie was de relatie koel. Het zijn kinderen uit het eerste huwelijk van de vakantietycoon. “Rudolf was een rijk, maar eenzaam mens.” Tegelijk noemt Van Eeckhout Rudolf Vanmoerkerke de belangrijkste figuur van de Belgische reiswereld.

Primus inter pares

Dochter Sophie Vanmoerkerke werkte in het verleden bij diverse filialen van het reisimperium. Ze had ook bestuurdersfuncties in de familiebedrijven. Vandaag heeft ze nog één mandaat, volgens de financieel-economische gegevensbank Trends Business Information. De bv Le Choix de Sophie in Elsene is een bedrijf met volgens de jongste balans heel lage cijfers. Wat de vennootschap doet, is niet duidelijk.

Na de verkoop aan Airtours bleef Mark Vanmoerkerke behept met de reismicrobe. Hij werd de CEO van Sunparks, de keten van vakantiedorpen, die uit de verkoop was gebleven. Begin 2006 bracht Trends een uitgebreid portret van Mark Vanmoerkerke. Sunparks had toen vijf vakantieparken: één in De Haan, Mol en Vielsalm, en twee in Oostduinkerke, alles bij elkaar 180 hectare en met 1.800 villa’s. De doelgroep waren gezinnen met jonge kinderen. Mark Vanmoerkerke maakte van een zwaar verlieslatend bedrijf een rendabele onderneming. De vakantiegroep had toen twee gedelegeerd bestuurders, met naast Mark Vanmoerkerke Eddy Duquenne, vandaag de CEO van het beursgenoteerde Kinepolis. “Maar er is een primus inter pares”, benadrukte Mark Vanmoerkerke. “Aan het einde van de dag moet iemand beslissen. Heeft men al ooit standbeelden gebouwd voor teams? Men heeft standbeelden gebouwd voor leiders.”

Mark, die overleed in 2022, had als opvolgers aan het roer van Sunparks graag Olivia en William gezien. “Er zal geen fierdere vader op de wereld zijn als ze het zouden doen”, zei hij in Trends. Maar de kinderen gingen een andere richting uit. In het voorjaar van 2007 werd Sunparks verkocht aan het Franse Pierre & Vacances. De geconsolideerde balans van de toenmalige nv Sunparks Groep haalde in haar laatste boekjaar 2006 voor 40 miljoen euro bedrijfsopbrengsten, op een bedrijfswinst van bijna 5 miljoen euro. Vandaag lijdt Pierre & Vacances met zijn opvolger in België, nv CPSP België, verliezen. In het jongste boekjaar van begin oktober 2022 tot eind september 2023 werd na vier verliesjaren nog eens een positief bedrijfsresultaat gehaald. Het overgedragen verlies bedroeg 16 miljoen euro. De pandemie hakte stevig in de resultaten.

Horeca en vastgoed

Na de verkoop van de vakantieactiviteiten verschoof de focus van de familie hoofdzakelijk naar horeca en vastgoed. In de familiale vennootschappen vinden we als bestuurders de twee kinderen en hun moeder Edith De Ketelaere. Olivia Vanmoerkerke heeft een lichte voorkeur voor horeca-activiteiten. Zij is onder meer bestuurder van de bv Hievam, een horecazaak in Oudenburg in de voormalige villa van grootvader Rudolf. De grootste aandeelhouder is Willem Hiele. De sterrenchef baat er het gelijknamige restaurant uit, dat één Michelinster heeft. Hievam baat ook hotelfaciliteiten uit. In zijn tweede boekjaar 2023 draaide de zaak verlies. De personeelslasten bijvoorbeeld waren hoger dan de brutomarge. 2024 zou een beter jaar worden.

Olivia Vanmoerkerke kwam vooral in de kijker als beheerder van Thermae Palace. Die prestatie mag worden gezien, ondanks de ophef van eind augustus. De familie Vanmoerkerke stapte eind 2013 in het hotel, via een belang van 52 procent in de uitbatende vennootschap nv Restotel. Die was er toen belabberd aan toe, met een overgedragen verlies van maar liefst 9 miljoen euro. Onder meer de West-Vlaamse bakstenenfamilie Desimpel was aandeelhouder. De toenmalige hotelmanager werd bedankt voor bewezen diensten, het personeelsbestand werd met een derde gereduceerd.

De familie Vanmoerkerke pompte de voorbije jaren 1,3 miljoen euro vers kapitaal in het eigen vermogen van Restotel. Vanaf 2015 boekte het bedrijf elk jaar, behalve in het coronajaar 2020, bedrijfswinst. De balans van het boekjaar 2023 oogt bijzonder gezond, met een eigen vermogen van 3,8 miljoen euro op een balanstotaal van 5,3 miljoen euro. Ook de brutomarge van 3,6 miljoen euro was de hoogste ooit. En dat voor een hotel dat slechts gedeeltelijk kan worden benut door de bouwvallige staat van delen van het gebouw. Geen enkel jaar werd een dividend uitgekeerd. De nieuwe Vlaamse regering maakte het voorbije weekend 30 miljoen euro vrij voor de renovatie van het gebouw.

Winkels in stadscentra

William Vanmoerkerke legde de focus vooral op vastgoed. De econoom en latere consulent van onder meer Roland Berger en Boston Consulting Group doet dat vooral als CEO van het beursgenoteerde QRF. De familie Vanmoerkerke is tevens de grootste individuele aandeelhouder van de vastgoedgroep, met iets meer dan 30 procent van de aandelen. Op basis van de beurskoers op donderdag 26 september weegt dat belang 26 miljoen euro.

Ook QRF werd geraakt door het negatieve sentiment rond vastgoedaandelen van de voorbije jaren. In 2016 klom het aandeel nog vlot boven 25 euro, vandaag is het geen 11 euro waard. Vorig jaar boekte QRF een nettoresultaat van -2,45 miljoen euro door een negatief financieel resultaat. Dat was het gevolg van stijgende rentelasten, maar vooral door een neerwaartse herwaardering van het vastgoed.

QRF bezit vooral winkelvastgoed in stadscentra. Modewinkels waren vorig jaar goed voor ruim een derde van de huuropbrengsten, met als klanten onder meer Casa, H&M, Inno en Kruidvat. De grootste individuele klant is het Rijksarchief, goed voor ruim 11 procent van de huuropbrengsten. De vastgoedgroep heeft gebouwen kriskras verspreid over Vlaanderen.

Het familiale belang in QRF zit in de bv Horizon Retail Investeringen WP. Ook die vennootschap is gevestigd aan Oud Vliegveld 12 in Oostende. In dat gebouw, een voormalige loods, schuilen nog meer vennootschappen van de familie, net zoals de kunstcollectie van Mark Vanmoerkerke.

Een tweede belangrijke vastgoedholding is de bv 2im, met in het jongste boekjaar 2023 een balanstotaal van 19 miljoen euro. Ook Restotel, het managementvehikel van Thermae Palace, is ondergebracht in 2im, net als een belang in een winkelcentrum in de buurt van Cádiz in Spanje. De holding investeerde eveneens in de nv Ampla House Properties in Gent. Die bezit een stijlvolle en statige Gentse patriciërswoning met een mooie tuin. Ze wordt verhuurd als kantoorruimte en vergaderingen. Een andere aandeelhouder was Michel Moortgat. Via zijn persoonlijke vennootschap bv Lema had de CEO van de brouwer achter het merk Duvel iets meer dan een vijfde van de aandelen. Net vóór de zomer werd Ampla House Properties verkocht.

Diverse vastgoedvennootschappen van de familie zijn verlieslatend. Het merendeel blijkt vastgoed in Oostende, verspreid over de stad. De nv Hotel Bel Eur was de eigenaar van het voormalige Avenue Beach Hotel aan de Koninginnelaan in Oostende, dat gesloten is. “De vennootschap gaat een vastgoedproject opstarten met het onroerend goed in eigendom. Dat zou de nodige winsten moeten genereren”, meldt het jongste jaarverslag.

Wie met vragen zit over zelfdoding kan ­terecht op de Zelfmoordlijn, op het gratis nummer 1813, of op zelfmoordlijn1813.be.