Stijn Vandervorst, CEO Accent: ‘Gebrek aan talent is een groter probleem dan de loonkosten’

Sinds maart is Stijn Vandervorst de CEO van de uitzendgroep Accent. Hij werkte jaren in Japan, waar hij vanop de eerste rij de impact van de vergrijzing op de arbeidsmarkt zag. België kan er lessen uit trekken. “In België en Europa staan we voor dezelfde problemen. Ze worden al zichtbaar.”

De signalen over de Belgische arbeidsmarkt blijven diffuus. In het tweede kwartaal van dit jaar telde de Nationale Bank 3.500 banen minder dan in de drie maanden daarvoor. Vooral de industrie heeft het moeilijk. De voorbije maanden kwamen faillissementen en herstructureringen in het nieuws: Van Hool, Audi Brussel, Ontex, Agfa Gevaert. De jobmotor sputtert.

Anderzijds blijkt uit cijfers van het Vlaams Steunpunt Werk en Economie dat het niveau van de Vlaamse werkloosheidsgraad met 3,5 procent onveranderd blijft en op jaarbasis met amper 0,2 procentpunten is toegenomen. Ondanks de bescheiden stijging blijft de Vlaamse werkloosheidsgraad laag. Door de vergrijzing komen er arbeidsplaatsen vrij en blijft de krapte op de arbeidsmarkt paradoxaal genoeg groot, ondanks de herstructureringen. Maar volgens Stijn Vandervorst, de CEO van de uitzendgroep Accent, is het verkeerd zich blind te staren op de werkloosheidsgraad.

“Vroeger gebruikten we de werkloosheidsgraad dikwijls om de gezondheid van onze economie te meten. Dat moeten we loslaten”, zegt hij. “Maar als we de krapte op de arbeidsmarkt niet kunnen oplossen, dan verlagen bedrijven hun groeiambitie. Dat blijkt duidelijk uit de gesprekken die ik de afgelopen maanden heb gevoerd met ondernemers. Hun boodschap: ‘Mijn bedrijf zou eigenlijk veel meer kunnen groeien, maar ik moet mijn ambities bijstellen wegens het gebrek aan werkkrachten.’ Een verhuizing van activiteiten naar andere landen zal niet meer gebeuren door de hoge loonkosten, maar door een gebrek aan talent. We moeten vermijden dat het tekort aan arbeidskrachten leidt tot een daling van de jobgroei en van de economische groei. Tijdens mijn jaren in Japan ervaarde ik van zeer dichtbij de impact van het gebrek aan arbeidskrachten op de economische groei.”

U werkte jarenlang in Japan voor bekende multinationals. Wat hebt u daar geleerd?

STIJN VANDERVORST. “Dat de arbeidsmarkt een heel belangrijk onderdeel van de welvaart is. Japan werd geconfronteerd met problemen waar België en Europa nu voor staan. We zien ze al. De vergrijzingtsunami is een tiental jaar geleden gestart in Japan. Men heeft dat lange tijd onderschat en plots was het voor de overheid alle hens aan dek. Met premies wou men de nataliteit stimuleren, en er werd gesproken over arbeidsmigratie. Ik heb er geleerd dat je beter snel reageert. Wanneer de vergrijzing zich laat voelen en de krapte structureel wordt, dan werken quick fixes niet meer. Je moet op zoek naar maatregelen die veel inspanningen vragen.”

Zoals?

VANDERVORST. “In België is de werkzaamheidsgraad bij mensen met een niet-Europese origine bij de laagste van de Europese Unie. Zeker bij de vrouwen is de ondertewerkstelling dramatisch. Ga eens na waarom ze moeilijker toegang krijgen tot de arbeidsmarkt. Daarnaast is er de groeiende groep langdurig zieken, ze zijn met 500.000. Veel van hen hebben een burn-out. Je kunt dat vermijden door een carriéreswitch te ondersteunen. Ik denk dat mensen te lang in hun job blijven zitten, en daar opgebrand raken. In onze Accent-uitzendkantoren komen mensen binnen die tien jaar in de zorg hebben gewerkt en nood hebben aan een andere uitdaging. Dat is een manier om mensen langer op de arbeidsmarkt te houden.”

Een gevolg van de krapte is dat bedrijven steeds vaker een beroep doen op flexi-jobbers. Merkt u dat bij Accent?

VANDERVORST. “Zeker. Het komt van twee kanten. Mensen willen graag bijverdienen en het liefst in een systeem dat weinig belast wordt. Het succes van dat systeem is het bewijs dat we moeten kijken naar andere arbeidsvormen dan de klassieke baan. Het kan worden uitgebreid naar alle sectoren. De populaire studentenjobs en het toenemende aantal freelancers is een ander voorbeeld.

“Die systemen komen overeen met de verwachtingen van de nieuwe generaties. In de tijd van mijn ouders werkte men een volledige carrière in hetzelfde bedrijf. Mijn generatie verandert wel makkelijker van bedrijf, maar blijft meestal in dezelfde sector. De millennials switchen veel sneller tussen industrieën. Kijk naar generatie Z. Men werkt drie dagen als boekhouder en gaat dan nog twee dagen als flexi-jobber aan de slag in de horeca. De mogelijkheden om te werken volgens de eigen wensen maakt dat mensen met volle energie aan de slag zijn en niet enkel ‘hun uren komen doen’. Dat leidt tot meer productiviteit en heeft een positieve impact op de levensvreugde. Dat is een belangrijke factor om langdurige ziekte te vermijden.”

Worden digitale tools belangrijker, zoals het gebruik van apps, om mensen snel te bereiken?

VANDERVORST. “Accent was altijd een voorloper in digitale innovatie. Het beste voorbeeld is MyAccent. Zodra iemand start in een job, begint er een hele digitale molen te draaien, die loopt via de app.

“Over artificiële intelligentie ben ik een optimist. Met de technologie zullen we operationele processen kunnen wegnemen en meer menselijkheid in bepaalde jobs krijgen.”

Er wordt in het selectieproces meer en meer gebruik gemaakt van AI-tools. Is een kantorennetwerk nog nodig voor de sector?

VANDERVORST. “Het kantorennetwerk blijft cruciaal. De magie van onze sector zit in een geslaagde match van het bedrijf en de kandidaat. Dat kun je nooit volledig digitaal doen. Je moet de lokale markt en industrie goed kennen. Ten tweede: mensen die een baan zoeken zijn kwetsbaar. Ze reiken de hand uit voor hulp. Dan is het belangrijk dat ze praten met iemand die de sector en de omgeving kent. Wij willen onze consulenten digitale superkrachten geven, maar we zullen ze nooit vervangen. De kantoren zorgen voor lokale aanwezigheid en zichtbaarheid. We hebben ook aparte bedrijfjes, die zich richten op specifieke profielen.”

Hebt u het over de Nowjobs-app, waar flexi-jobbers en studenten kunnen swipen door een brede selectie aan vacatures?

VANDERVORST. “Dat niet alleen. Gighouse richt zich op freelancers. CTRL-F zoekt hogere profielen, zoals ingenieurs en werknemers in de financiële sector. Jobroad richt zich tot mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt, zoals asielzoekers en ex-gedetineerden. Sixie speelt een rol in de tewerkstelling van 55-plussers. Via het merk Accent zitten we in nagenoeg alle niches, van horeca over bouw tot retail. In een jaar tijd plaatsen we 25.000 mensen. Accent zelf telt 1.300 medewerkers”

Is het gemakkelijk om consulenten te vinden die over voldoende expertise beschikken?

VANDERVORST. “Eenvoudig is het niet. We kiezen voor open-minded hiring en kijken eerst naar de competenties en niet naar diploma’s.”

Wat is de plaats van Accent in de grotere groep House of HR?

VANDERVORST. “House of HR is ons moederbedrijf, maar eigenlijk moeten we het ons babybedrijf noemen, want Accent was er eerst. Ondernemerschap werd altijd al gestimuleerd bij Accent. Die filosofie is er nu ook bij House of HR. We werken relatief onafhankelijk. Natuurlijk zoeken we synergie waar we kunnen. We beheren bijvoorbeeld het wagenpark van het personeel ook voor de andere House of HR-bedrijven in België.”