SDG Barometer meet de duurzaamheid van bedrijven

Vraag niet wat de SDG’s voor jouw bedrijf kunnen doen, maar wat je bedrijf voor de SDG’s kan doen. De bewustmaking voor de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen is er, het is tijd voor actie.

“Overheden, steden en bedrijven willen klimaatneutraal, inclusief en circulair zijn”, zegt Jan Beyne, onderzoeker bij het Sustainable Transformation Lab van de Antwerp Management School (AMS). “De aandacht voor duurzaamheid en de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s) is toegenomen, en dat is niet zo verbazend. De duurzaamheidsagenda is bekender geworden.” De SDG Barometer, die de vooruitgang meet bij het halen van de duurzaamheidsdoelstellingen van Belgische bedrijven, overheden en andere organisaties, werd vorige vrijdag voorgesteld op het SDG Forum, de afsluiter van de SDG Week in ons land.

Vijf jaar geleden ondertekenden de 193 lidstaten van de Verenigde Naties een nieuwe duurzaamheidsagenda voor 2015-2030. Het hart ervan zijn de zeventien SDG’s, kort voor Sustainable Development Goals. Ook in België namen de overheden en de bedrijven de handschoen op. Overheden zorgen voor bewustmaking en tools, en heel wat bedrijven maakten hun huiswerk, bijvoorbeeld door de verborgen kosten van hun activiteiten zichtbaar te maken. Een kwart van de ondernemingen integreerde de SDG’s in zijn strategie en ook de werkgeversorganisaties deden hun duit in het zakje.

Dat maakt dat er nauwelijks nog organisaties zijn die niet op de een of andere manier met duurzaamheid bezig zijn. Slechts 9 procent van de 961 respondenten van de SDG Barometer had nog niet van de SDG’s gehoord. Die barometer is een onderzoek waaraan de AMS, de Universiteit Antwerpen en de Louvain School of Management samenwerkten, met steun van het Federaal Instituut voor Duurzame Ontwikkeling.

Gezonde planeet

“De SDG’s zijn een globaal kader, een taal die iedereen spreekt om beter te kunnen samenwerken”, zegt Bert Verstappen, senior environment en sustainability expert bij het farmabedrijf Janssen Pharmaceutica, het Belgische dochterbedrijf van het Amerikaanse Johnson & Johnson. “Onze bekommernis is mensen te koppelen aan de planeet: gezonde mensen op een gezonde planeet. Het is belangrijk daar holistisch naar te kijken.” Het farmabedrijf is druk bezig met de ontwikkeling van een vaccin tegen het coronavirus. “Het doel van het bedrijf, de gezondheid van mensen bevorderen, ligt nu heel dicht bij de behoeften van de maatschappij”, aldus Verstappen.

Belgische bedrijven krikken hun duurzaamheid vooral op om hun reputatie te verbeteren, om een morele plicht te vervullen, als bron van innovatie, om nieuwe kansen te ontdekken en om goed personeel te rekruteren. “De onderzoeksresultaten benadrukken dat organisaties de SDG’s belangrijker dan ooit vinden, al verwachten ze dat de realisatie van de Agenda 2030 vertraging oploopt (de VN-resolutie waar de SGD’s een onderdeel van zijn, nvdr)”, zegt Jan Beyne, die meeschreef aan het onderzoek. De coronapandemie gooit roet in het eten. “Toekomstig onderzoek kan zich richten op hoe de pandemie de duurzaamheidsverplichtingen van organisaties verandert en hoe dat hun SDG-engagement beïnvloedt”, zegt Beyne.

Jan Beyne is blij met de verhoogde aandacht van de Belgische bedrijven. “Maar om huidige en toekomstige uitdagingen zoals de coronacrisis en de klimaatcrisis aan te gaan, moeten we hoger mikken”, zegt hij. “De grote meerderheid kiest voor enkele SDG’s, die ze als het meest relevant voor hun bedrijf zien. Die cherrypicking is een van de grootste gevaren voor de SDG’s.” Volgens Beyne keken bedrijven vooral naar welke SDG’s de grootste winst opleveren voor zichzelf en de stakeholders.

Het kan ook anders. Organisaties vertrekken steeds vaker vanuit de SDG’s zelf. Ze kijken hoe hun organisatie aan elk van de zeventien doelstellingen kan bijdragen. Dat spreekt niet altijd vanzelf. Sommige SDG’s staan ver af van de leefwereld van een bedrijf. “SDG14, de bescherming van zeeën en oceanen, is bijvoorbeeld moeilijk. Het ligt ver af van wat veel bedrijven doen”, legt Beyne uit. “Ze verzamelen bijvoorbeeld plastic, wat nobel is, maar het draagt weinig bij aan die mondiale SDG die de situatie van onze oceanen wil verbeteren.”

Materialiteitsanalyse

De SDG’s als geheel bekijken, maar toch de juiste prioriteiten stellen is moeilijk voor bedrijven. Een belangrijke hefboom om de SDG’s structureel in het bedrijf te integreren, is werken met een materialiteitsanalyse die de belangrijkste prioriteiten voor de organisatie in kaart brengt. Veel rapporteringsstandaarden verplichten zo’n materialiteitsanalyse als basis voor het jaar- of duurzaamheidsverslag. Maar liefst 90 procent van de Bel-20-bedrijven heeft zo’n analyse gemaakt. Drie kwart van die ondernemingen verbindt zijn analyse met de SDG’s. “Enkel WDP, Colruyt Groep en Ageas nemen de SDG’s mee om hun materialiteit te bepalen”, zegt Jan Beyne.

Janssen Pharmaceutica – geen Bel-20’er – werkt aan zo’n materialiteitsanalyse, legt Bert Verstappen uit. “We willen begrijpen wat belangrijk is voor al onze stakeholders – bedrijven, overheden en andere organisaties – zodat we daarmee rekening kunnen houden. Wij hebben dat wereldwijd al gedaan met Johnson & Johnson. Nu doen we het specifiek voor België. Op basis van die analyse willen we op wetenschap gebaseerde doelen vooropstellen, zodat we kunnen meten.”

“Zoals het er nu naar uitziet, worden de SDG’s niet gehaald. We moeten bewustzijn blijven creëren, maar daar blijft het niet bij. Er zijn actie en nieuwe strategieën nodig om de SDG’s tot een goed einde te brengen”, besluit Jan Beyne. “De Verenigde Naties roepen daarom op tot een decennium van actie – The Decade of Action – om de doelstellingen te halen tegen 2030, een decennium waarin zinvolle prioriteiten stellen en een grotere ambitie het streefdoel moeten zijn.”