De Russische oliegigant Rosneft heeft bij de Belgische federale overheidsdienst Buitenlandse Zaken verschillende documenten opgevraagd over de Europese sancties tegen Rusland.
De Russische oliereus wil via de Belgische federale overheidsdienst meer te weten komen over onder andere diplomatieke documenten met de Verenigde Staten. “Het gaat om een een ‘fishing expedition’ om een rechtszaak voor te bereiden bij het Hof van Justitie”, meent KU Leuven-hoogleraar Internationaal Recht Geert Van Calster.
Rosneft bijt van zich af
De Europese Unie heeft de voorbije maanden een resem sancties opgelegd aan Rusland wegens hun veronderstelde aandeel in de Oekraïense crisis. Olieconcern Rosneft mag bijvoorbeeld geen geld meer lenen op de Europese kapitaalmarkten. Ook is er onder meer een embargo op de levering van technologie en kennis voor oliewinning in het Arctisch gebied.
Rosneft liet eerder al blijken zich niet zomaar te willen laten doen. In oktober berichtte The Wall Street Journal dat Rosneft de Londense firma Zaiwalla onder de arm nam om westerse sancties aan te vechten.
Sinds 22 augustus vraagt het kantoor Joseph Hage Aaronson LLP, gespecialiseerd in procesrecht, in opdracht van Rosneft via openbaarheidsregels inzage in allerlei soorten documenten van België en van de Europese Raad, waarvan België mogelijk een kopie heeft.
Men richt zich onder meer op documenten met motiveringen voor sancties, stemgedrag van de individuele lidstaten, impactanalyses over Europese olie(technologie)bedrijven in Rusland, alsook communicatie met de Verenigde Staten.
Fishing expedition
“Het gaat om een klassieke fishing expedition, waarbij men wellicht alles opvraagt wat potentieel relevant is”, zegt hoogleraar Internationaal Recht Geert Van Calster (KU Leuven).
“Dat is op zich niet vreemd en vaak onschuldig. Wellicht kreeg de Europese Raad, alsook elke andere lidstaat dergelijke vragen. Europese rechtspraak zegt dat doorzichtigheid van het besluitvormend proces heel relevant is, met uitzonderingen voor bijvoorbeeld overdreven brede vragen of openbare veiligheid, maar dat moet geval per geval bekeken worden. Waarschijnlijk wil Rosneft de motivering zien om een rechtszaak voor te bereiden bij het Europees Hof van Justitie, dat toezicht doet.”
Weigering België
De FOD Buitenlandse Zaken weigerde de documenten te geven, onder meer op basis van de bescherming van internationale diplomatieke betrekkingen.
Daarop stapte Rosneft naar een openbaarheidscommissie, die onder meer adviseerde dat de Belgische motivering tekortschoot. Dat advies is online vindbaar.
Buitenlandse Zaken bevestigt vragen te hebben ontvangen, alsook dat haar motivering voor de weigering ontoereikend bleek. “Op 18 december heeft België haar antwoord aan Rosneft geherformuleerd.”
Rosneft kan nu nog naar de Raad van State stappen tegen de blijvende weigering.
Een eventuele link tussen Aaronson LLP en het bedrijf Zaiwalla is niet meteen duidelijk. Die laatste verdedigde eerder met succes westerse sancties specifiek tegen de Iraanse Bank Mellat. Europa sanctioneert nu echter niet Rosneft zelf, maar wel de sector waarin het actief is, een praktijk die rechtbanken eerder wel al toelieten.(Belga/NS)
