Pieter Loose (CEO Ekopak): ‘Ik heb een duidelijk doel: de industrie afkoppelen van drinkwater’

Van een pistool tegen zijn hoofd in Brazilië tot de beursgang van de waterbehandelaar Ekopak. Pieter Loose mag dan een atypische bedrijfsleider worden genoemd, zijn missie om waterverspilling tegen te gaan, leeft als nooit tevoren. ‘Dankzij de steun van onze investeerders heb ik hoop op slagen. Het is mijn doel echt iedereen mee te krijgen.’

De nieuwbouw van Ekopak in Deinze zal in 2024 wellicht de lijst van bedrijfsgebouwen van de toekomst mogen aanvoeren. Ecopak is een door duurzaamheid gedreven specialist in netonafhankelijke technologie voor waterrecyclage voor bedrijven. Het ontwerp van het gebouw met een prijskaartje van 18 miljoen euro omvat alles om zelfvoorzienend te zijn. De energie komt uit hernieuwbare bronnen, het water wordt opgevangen uit de hemel. “We willen zelfs wateroverschotten scheppen”, zegt CEO Pieter Loose. “Zo kunnen we fruit en groenten kweken rond het gebouw. Een kolonie bijen om honing te maken, zou de omgeving perfect maken.”

Vanwaar komt uw drijfveer voor duurzaam ondernemen?

PIETER LOOSE. “Ik vind dat een rare vraag. Ik weet niet of het er al van jongs af in zat, maar ik vind het gewoon logisch dat je niet verkwist. Ekopak onderneemt op een andere manier. Niet volgens de wegwerpeconomie, waarin je zo goedkoop mogelijk produceert zonder erbij stil te staan of je meerwaarde aan het creëren bent, en als dan blijkt dat er minder vraag is naar jouw product, je het tegen braderieprijzen de deur uit moet gooien. Wij willen onze producten wel verkopen, maar niet dat onze klanten ze verkwisten.”

Wordt die manier van ondernemen nog te veel als een niche gezien?

LOOSE. “Ja, al heb ik daar op zich geen probleem mee. Maar ik wil wel dat het aan het einde van mijn loopbaan en na deze generatie de normaalste zaak van de wereld is. Ik heb er vrede mee dat het nu nog niet zo is, maar het is mijn doel dat te veranderen.

“Ik ben in mijn leven altijd spaarzaam moeten zijn. Ik heb moeten werken om iets te kunnen kopen. Ik heb ook in het regenwoud gewoond. Daar was geen overschot aan elektriciteit. Je gebruikte wat je nodig had, niet meer.”

Hoe bent u daar terechtgekomen?

LOOSE. “Voor mijn eindwerk als ingenieur wilde ik niet de zoveelste zijn die de draagkracht van de brug van Temse herberekende. Ik heb mijn thesis in Duitsland gedaan over constructies in bamboe. Daarna hebben we fondsen geworven om projecten op te zetten in het regenwoud in Brazilië. Zo hebben we er een kleine economie uit de grond kunnen stampen met een lokale grondstof. De inwoners realiseerden zich niet dat een plaatselijke grondstof hun leven kon verbeteren. Dat is intussen een zelfvoorzienend ecosysteem geworden. Daar draait het leven uiteindelijk om.

“Het is jammer dat het in België niet de gewoonte is je na je hogere studies in te zetten voor een sociaal project. Iedereen lachte me uit, toen ik naar Brazilië ging. Mijn diploma zou niets meer waard zijn wanneer ik terugkwam, maar ik heb daar wel meer bijgeleerd dan tijdens mijn studies. Ik heb daar vaak gedacht: ‘Als dit lukt, dan kunnen we alles bereiken’. Ik denk dat ik er niet slecht vanaf ben gekomen.”

Hoe was het leven daar?

LOOSE. “De herverdeling van rijkdom leeft er enorm. Ik ben meerdere keren overvallen op straat. De politie doet niets, want ze weten toch dat buitenlanders met een bewijs van overval worden terugbetaald door de verzekering. De eerste keer dat een pistool tegen mijn hoofd werd gezet, heb ik braaf gezwegen en mijn geld en gsm afgegeven. De tweede keer ben ik met mijn overvallers in gesprek gegaan. Ik was toch alles al kwijt (lacht). Het intrigeerde me vooral dat die overvallers zich van geen kwaad bewust waren. Dankzij dat gesprek kon ik me wel beter inleven in hun situatie. Waarmee ik niet wil zeggen dat ik respect heb voor hun keuze.

“Dat inzicht heb ik meegenomen naar België. We denken allemaal dat we hier de hoogste vorm van vrijheid genieten. Pas als je gereisd hebt, kun je je daar een vollediger beeld van vormen. Dat vormt je als mens.”

Neemt u dat mee in uw bedrijfsleiding?

LOOSE. “Ik wil vooral menselijk zijn als leider. Mijn doel is iedereen mee te krijgen, ongeacht de verschillen in capaciteiten, sterktes en zwaktes. Je hebt types die, zoals ikzelf, een hele dag en desnoods ook ‘s nacht een spurt trekken. Anderen kunnen dat niet. Moeten zij zich daarom minder voelen? Je hebt vooral een goede mix van eigenschappen nodig om vooruit te raken.

“Dat wil niet zeggen dat we geen gemeenschappelijk doel hebben bij Ekopak. Ik ben en blijf een zakenmens pur sang. Als ik vertel dat ik menselijk wil zijn, lijken sommigen te denken dat ik een ngo leid in plaats van een beursgenoteerd bedrijf. Dat is niet het geval. Maar de drie ESG’s – environmental, social, governance – zijn even belangrijk voor mij. Je hebt ze allemaal nodig om over tien jaar nog altijd een groot bedrijf te zijn. Een verticaal bedrijfsmodel met een baas en een kudde schapen zal niet meer werken in de toekomst. Wij willen dat duurzamer doen.”

Hebt u een uit-knop als u ‘s nachts spurten trekt?

LOOSE. “Ik ben geen robot. Om de zes weken crash ik, en lig ik een heel weekend lam in de zetel. Daarnaast sport ik veel. Tijdens lange duurritten op de fiets kom ik in een zone waar ik alles opnieuw kan bedenken. Als ik dan terugkom, schrijf ik al die ideeën op in een schriftje, mijn duurzame bron van inspiratie. Ik kan om vijf uur ‘s ochtends opstaan om op de fiets te springen, of ‘s avonds om tien uur nog vertrekken.”

Begrijpt u dat mensen kunnen denken dat u een atypische leider bent? Wringt het dat uw doel aansluit bij een ngo, maar het bedrijf wel beursgenoteerd is?

LOOSE. “Ik vind het raar dat mensen ons doel als een ngo beschouwen. Vlaanderen is een zeer watergedreven economie. Sommige klanten hebben al productielijnen in het buitenland opgezet, omdat ze vrezen dat België met watertekorten geconfronteerd zal worden. Sectoren zoals drank en voeding, chemie en textiel hebben veel water nodig. Wij liggen dus aan de basis van de economische groei voor de komende jaren. Als het waterprobleem niet wordt opgelost, stopt het hier in Vlaanderen.

“Wij kunnen water herwaarderen, toegevoegde waarde creëren en de economie laten groeien. We zijn dus echte zakenmensen. Dat zie je ook in onze cijfers. We halen goede marges, onze omzet is stevig toegenomen en we zijn in vijf jaar van een beloftevolle West-Vlaamse onderneming tot een beursgenoteerd bedrijf doorgegroeid.

“Ik heb dus niets tegen economische groei, wel tegen de wegwerpeconomie die drinkwater als een bijzaak beschouwd. Groei is goed als die duurzaam is, met een duurzaam bedrijfsmodel en duurzame financiering.”

Hoe groot is de kans op een blue-out?

LOOSE. “Ik geloof niet in doemscenario’s, maar in oplossingen. Als je de 23 procent drinkwater vervangt die de industrie nu verbruikt, dan is het probleem al opgelost. Dat is haalbaar. Kijk naar ons project Waterkracht in de haven van Antwerpen. We zullen 30 miljard liter drinkwater uitsparen door afvalwater op te waarderen.”

Hebt u last van de hype van greenwashing? Is het moeilijk het kaf van het koren te scheiden?

LOOSE. “Je kunt mensen niet verwijten dat het moeilijk is een onderscheid te maken. ESG wordt op een hoopje gegooid en voor alles gebruikt. Ik volg wel de drie pijlers. Ons product is ecologisch. Met onze programma Save Water, Give Water, waarmee we dorpen in het zuiden van drinkwater voorzien, vervullen we onze maatschappelijke rol en doen we aan sociaal ondernemen. En met onze beursgang hechten we veel belang aan goed bestuur.”

Wat heeft de beursgang voor uw bedrijf betekend?

LOOSE. “We zijn professioneler geworden. Door de beursgang moesten we in een korte periode veel stappen vooruit doen. We hebben daardoor de middelen gekregen om onze missie uit te voeren. En we krijgen er het onderwerp van waterschaarste mee onder de aandacht. Drie jaar geleden zou u mij misschien niet geïnterviewd hebben. De druk die erbij komt, neem ik er graag bij.”

Hebt u met de beursgang ook een deel van uw bedrijf uit handen moeten geven?

LOOSE. “In de bedrijfsvoering valt dat mee. Ik heb een duidelijk doel: de industrie afkoppelen van drinkwater. Als we Ekopak hadden gelaten zoals het was, zouden we daar niet in slagen. Ik zou misschien wel goed mijn boterham verdienen, maar dat geeft mij geen waarde. Mijn missie realiseren wel.

“Toch zie ik het niet alsof ik de controle kwijt ben. Integendeel, we doen wat we willen doen. De beursgang geeft ons net de kans te sparren met mensen die andere inzichten hebben. Zij stuwen ons voort. Ik ben de kapitein van het schip en beslis welke richting we uitgaan, maar dat doe ik pas na een grondige consultatieronde met de raad van bestuur. Ik weet dat ik niet alle wijsheid in pacht heb. Ik wil mensen vooral enthousiasmeren met mijn ideeën en die verfijnen dankzij hun feedback. Ik heb Ekopak niet gemaakt. Dat hebben mijn mensen van de financiële, technische en ondersteunende diensten gedaan. Zij zijn mijn grootste kapitaal.

“Bij de investeerders ligt het misschien wat anders. Voor hen zijn de ESG’s ook nieuw, dus is het mijn taak uit te leggen dat het om meer draait dan een lijst afvinken. Je moet de hele bedrijfsvoering omgooien. Ze schrikken soms van hoe ver het gaat.”

Is ESG-bedrijfsvoering al voldoende doorgesijpeld in onze maatschappij?

LOOSE. “Daar ben ik nog niet van overtuigd. De groep bedrijven die er alleen in hun marketing iets mee aanvangen, hebben we al gehad. Maar als het erop aankomt de volgende stap te zetten met die ESG-waarden, dan loopt de zaak vaak nog vast. We zullen zien welke bedrijven een langetermijnvisie hebben. De topbedrijven van de toekomst zullen ESG-bedrijven zijn.”

U vindt wel dat uw bedrijf ondergewaardeerd wordt. Waarom?

LOOSE. “Als je in rekening brengt hoe groot de uitdagingen rond water zijn, dan hebben we nog een grote toekomst voor ons. Maar ik voel dat de beleggers nog niet goed beseffen dat die kentering in onze omgang met water er nu moet komen.

“Dat komt natuurlijk ook deels door onze overheid. Een aantal weken geleden waren er enkele stevige regenbuien, en ze communiceerde meteen dat alle waterbassins vol waren. Nu is het weer al droogte wat de klok slaat, en vraagt ze spaarzaam te zijn. Er wordt veel te stuntelig gecommuniceerd over een van de grootste drijfveren van onze welvaart en economie. Neem water weg en heel onze industrie is weg.”

U pleit voor spaarzaam omgaan met water. Hoe lang doucht u zelf?

LOOSE. “Ik heb het geluk dat ik klein ben. Niet lang dus ( lacht). Ik vind het logisch dat we niet verkwisten. Doe het licht uit wanneer je de kamer verlaat. Neem geen bad. Zet de verwarming een graad lager. Dat zijn geen supergrote ingrepen.”

Hoe ziet u de tussentijdse balans van uw loopbaan?

LOOSE. “Het is te vroeg om die balans op te maken. Ik ben nog niet voorbij het eerste kwartaal van mijn carrière. Ik ben heel gedreven en gemotiveerd. Het feit dat we bedrijven en overheden meekrijgen, en van de steun van beleggers krijgen, geeft me hoop dat mijn missie zal slagen. We hebben een goede eerste stap gedaan, nu iedereen het probleem begint te begrijpen.”