Peter Devlies (CEO AXA Bank) over de overname door Crelan: ‘Elke fusie staat of valt met wederzijds respect’

De fusie van AXA Bank met Crelan loopt vertraging op. Vervelend maar niet onoverkomelijk, zegt Peter Devlies, de CEO van AXA Bank. “Het is alsof je verloofd bent, maar elkaar niet beter kunt leren kennen.”

Eind oktober 2019 kondigde Crelan aan dat het een akkoord had bereikt om zijn sectorgenoot AXA Bank over te nemen. Beide middelgrote instellingen zouden samen de op vier na grootste bank op de Belgische markt worden, na de vier grootbanken maar voor Argenta. Strategisch lijkt de overname een goed idee: de twee zullen sterker staan dan alleen en kunnen hun investeringscapaciteit vergroten.

Dat de integratie van de twee banken een hele kluif zou worden, was al snel duidelijk. De Europese Centrale Bank (ECB) formuleerde in maart enkele belangrijke opmerkingen bij het fusieplan. De toezichthouder had vragen bij de financiering (Crelan moet de komende jaren 340 miljoen euro kapitaal ophalen bij zijn klanten-coöperanten), de IT-systemen (te verouderd) en de governance (Crelan heeft te weinig bestuurders met bancaire of IT-kennis).

De afronding van de deal werd uitgesteld, minstens tot eind dit jaar, om Crelan toe te laten een aangepast dossier in te dienen. “Normaal volgt in de banksector vier tot zes maanden na de ondertekening van een overeenkomst de eigenlijke closing. In dit geval zal er meer dan een jaar overgaan. Dat is vervelend voor iedereen, maar niet onoverkomelijk”, vindt Peter Devlies. De CEO van AXA Bank staat voor het eerst na de aankondiging van de fusieplannen de pers te woord.

De fusie werd vorig jaar beklonken. Was u tevreden met de uitkomst van die gesprekken?

PETER DEVLIES. “Ik heb me altijd goed gevoeld in de AXA-verzekeringsgroep. Maar AXA Bank Belgium was de enige volwaardige bank in de groep. Dan weet je dat het ooit tot een verkoop komt. Het Daarom is het belangrijk dat alle neuzen in dezelfde richting staan. Elke fusie staat of valt met wederzijds respect en erkenning. Daarnaast heb je een positief verhaal nodig. Dat is er ook. Dit is een geweldige kans om een bank te creëren die voldoende schaal heeft en toch heel dicht bij de klant staat. En hoe je het ook draait of keert: een bankenfusie lukt alleen maar als de IT-integratie slaagt, en daar komt heel wat bij kijken.”

IT is een van de belangrijkste werkpunten volgens de ECB. Was het voor u een verrassing dat de closing van de deal met een halfjaar werd uitgesteld?

DEVLIES. “Wat er tussen de koper en de verkoper (AXA Groep, nvdr) gebeurt, zijn in principe mijn zaken niet. Maar ik begreep snel, toen ik het nieuws vernam, dat Crelan voor een stevige uitdaging staat om de ECB te overtuigen. Ik ga ervan uit dat het daarin ook zal slagen.”

Het uitstel is vervelend voor iedereen, zegt u. Waarom?

DEVLIES. “Je wilt elkaar beter leren kennen. Maar doordat we tussen de ondertekening en de closing blijven hangen, zit je met stevige juridische beperkingen. Zolang er geen definitieve verkoopovereenkomst is, blijven we noodgedwongen twee concurrerende banken. Dat hoort zo, en de ECB volgt als toezichthouder nauwgezet dat we de spelregels volgen.”

U zit dus niet hele dagen in Anderlecht, waar de hoofdzetel van Crelan staat?

DEVLIES. “Nee. We mogen een toekomstige integratie voorbereiden, maar meer niet. Technici van de twee banken kunnen zich buigen over de IT-systemen en over de consolidatiecriteria, omdat die op een gegeven moment geïntegreerd zullen worden. Commerciële informatie over bijvoorbeeld ons krediet- of prijsbeleid mogen we niet uitwisselen. Dat geeft een dubbel gevoel. Vandaag zijn wij een 100 procentdochter van AXA, maar onze toekomst ligt bij Crelan. Het is alsof je verloofd bent, maar nog niet mag trouwen, elkaar beter leren kennen of het bed delen ( lacht). Terwijl je eigenlijk wel elkaars slaapgewoontes wilt leren kennen.”

Waar bent u dan de voorbije maanden mee bezig geweest?

DEVLIES. “Ik heb heel hard gefocust op AXA Bank. Corona en de lockdown hebben heel wat aandacht opgeëist. Het was zaak de bank door deze crisis te loodsen. De operationele en commerciële continuïteit moest worden gegarandeerd, terwijl we ook de ambitie hadden ons transformatieplan verder uit te rollen. En daar zijn we prima in geslaagd, onder meer omdat we voorbije jaren sterk geïnvesteerd hebben in telewerk en digitalisering. Onze medewerkers en onze bankagenten verdienen een pluim. De kredietverstrekking heeft zich snel hernomen na de lockdown en de klantenbeleggingen zijn blijven groeien.”

Heeft de fusieaankondiging iets veranderd aan de strategie van AXA Bank?

DEVLIES. “Daar is geen reden toe. Onze strategie werpt vruchten af: we groeien en zowel de klanten als onze medewerkers en onze agenten zijn tevreden. De operationele nettowinst is in de eerste jaarhelft met een kleine 10 procent gestegen, terwijl 2019 al een recordjaar was. Begin augustus publiceren we onze halfjaarresultaten in detail.”

Waar staat AXA Bank vandaag?

DEVLIES. “We staan waar ik vier jaar geleden, toen ik startte als CEO, gehoopt had dat we zouden staan. De renteresultaten dalen zoals verwacht, als gevolg van de lage rente en de smalle marge op kredieten. De kredietprovisies stijgen als gevolg van de coronacrisis. Maar dat wordt volledig goedgemaakt door de toename van de fee-inkomsten en door de lagere kosten. Dat bewijst dat ons model werkt. Onze cost-incomeratio (verhouding tussen de kosten en de inkomsten, nvdr) is gedaald tot 70 procent, terwijl die een paar jaar geleden nog 85 procent bedroeg. We slagen erin ons marktaandeel van bijna 10 procent in woonkredieten te behouden en meer inkomsten uit beleggingen te halen. Fee-inkomsten zijn intussen goed voor een kwart tot een derde van onze inkomsten.”

Bij uw aantreden kondigde u een transformatie van het kantoornetwerk aan. AXA Bank moest minder, maar grotere kantoren hebben.

DEVLIES. “Die transformatie is flink opgeschoten. We zijn van 680 kantoren naar 420 gegaan. Tegelijk is het volume kredieten, beleggingen en deposito’s per kantoor verdrievoudigd. Kantoren zijn samengegaan en hebben nu meer expertise in huis. Het aantal personen in het net is ongeveer stabiel gebleven. De digitalisering heeft ons daarbij geholpen. Veel transacties zijn gedigitaliseerd, waardoor in het agentschap tijd is vrijgemaakt om met de klanten te spreken over kredietverlening en vermogensbegeleiding.”

Is de Vlaming bereid meer te beleggen?

DEVLIES. “De lage rente op het spaarboekje speelt daarbij een rol. Maar AXA Bank is er ook in geslaagd de klant beter te begeleiden naar beleggingen. We hebben het proces helemaal omgedraaid, weg van de verkoop van producten. De beleggingsmodule is vernieuwd en dwingt agenten te vertrekken van de klant: hoe ziet zijn vermogen eruit, wat heeft hij nodig om zijn doelen te bereiken? Op het einde van het proces is het niet de agent maar een robot die de concrete invulling van de portefeuille bepaalt, rekening houdend met voldoende spreiding en een langetermijnhorizon.”

Hoe hebt u de agenten zover gekregen?

DEVLIES. “In het begin kostte het moeite om hen te overtuigen, maar nu zien ze de resultaten. Het commissie-inkomen per agent is gestegen, ondanks het feit dat de commissies in het algemeen gedaald zijn. We trekken ook een ander type klant aan dan in het verleden. Het aantal klanten met een vermogen boven 100.000 euro stijgt behoorlijk.”

Wat in de volgende fase? AXA Bank en Crelan zullen samen meer dan duizend kantoren tellen. Moet dan nog eens dezelfde oefening van de lokale kantorenfusies gebeuren?

DEVLIES. “Uiteraard. Duizend kantoren is veel te veel. Maar veel agenten bekijken het dossier met een constructieve blik. Ze hebben begrepen dat de schaal van een kantoor belangrijker is dan het emotionele aspect van ‘dit is mijn agentschap’. Het vertrekpunt moet de klant zijn. Daarom geloof ik dat er op de markt plaats is voor een goede middelgrote bank. Veel klanten blijven op hun honger zitten. Bij de grootbanken hebben ze snel het gevoel dat hen iets verkocht wordt en bij sommige kleinere banken worden ze geconfronteerd met een gebrek aan expertise. AXA Bank en Crelan kunnen hen de toegevoegde waarde leveren die ze zoeken op het gebied van krediet- en vermogensadvies.”

AXA Bank was de voorbije jaren heel actief in de toekenning van woonkredieten. Zal dat zich niet tegen de bank keren? Door de coronacrisis dreigen mensen hun werk te verliezen en hun lening niet te kunnen afbetalen.

DEVLIES. “AXA Bank is altijd voorzichtig geweest in haar kredietbeleid. In de eerste jaarhelft hebben we voor ongeveer 10 miljoen euro provisies genomen, voor hypothecaire en professionele kredieten samen. Niet omdat we al een effect van corona in de kredietportefeuille zien, want dat is er niet. Wel omdat bepaalde economische vooruitzichten verslechteren.”

Dat er nog geen wanbetalingen zijn, is logisch: heel wat klanten hebben betalingsuitstel gekregen (zie kader ‘Wie zijn de meest kwetsbare banken in coronatijden?’). Hoe zit dat bij AXA Bank?

DEVLIES. “De vraag van klanten naar betalingsuitstel is heel beperkt gebleven. Ik had een explosie verwacht, maar die is er niet gekomen. Ik denk dat de gemiddelde Belg eraan houdt zijn woning af te betalen.”

Crelan legde zijn cijfers op tafel. De bank heeft voor 300 miljoen euro woonkredieten de pauzeknop ingedrukt. Het leek alsof ze wilden tonen hoe gezond hun portefeuille is.

DEVLIES. “Ik kan enkel voor AXA Bank spreken en bevestigen dat onze portefeuille heel gezond is. Ik wil er ook op wijzen dat AXA Bank dit jaar voor 1,25 miljard euro covered bonds (obligaties gedekt door kredieten verstrekt door de bank, nvdr) heeft uitgegeven. Dat was een groot succes: in volle coronalockdown werd de emissie meer dan twee keer overingeschreven en in amper een paar uren geplaatst. Dat bewijst dat investeerders overtuigd zijn van de kwaliteit van de onderliggende hypothecaire kredieten.”

Voor Crelan zou het nochtans interessant zijn als AXA Bank zo veel mogelijk kredietprovisies neemt. Dat zou de overnameprijs nog kunnen drukken.

DEVLIES. “Het werkt ook omgekeerd: hoe minder provisies, hoe beter voor de verkoper, AXA Groep. Daarom kijkt de ECB daar nauwgezet op toe. Als ik dingen zou doen om de waarde van de bank in de ene of de andere richting te doen evolueren, heb ik een probleem. Ik zal dat dus niet doen. De ECB verwacht van mij als CEO dat ik werk in het belang van AXA Bank en niet van deze of gene aandeelhouder. Voor de ECB is het heel duidelijk: ik kan maar één petje dragen, en op dit moment is het dat van AXA Bank.”