Paul Stoffels (J&J): ‘Je kan niet iedereen bij de staat tewerkstellen’

Geen enkele Vlaming is ooit machtiger geweest in farma dan Paul Stoffels, pupil van de legendarische dr. Paul Janssen, medeontwikkelaar van de meest gebruikte aidsremmers en topman bij de farmareus Johnson & Johnson.

Nadat grootmachten als Pfizer, Merck, Roche en Sanofi de farmasector in de jaren 2000 hebben gekruid met megafusies, is het nu de beurt aan de kleppers in de markt van generische geneesmiddelen om tientallen miljarden euro’s op tafel te leggen. Zo maken het Israëlische Teva en het Amerikaanse Mylan zich op voor straffe deals. Maar te midden van al dat fusiegeweld opteerde een hoofdrolspeler koppig voor een strategie waarin megafusies geen plaats hadden: Johnson & Johnson (J&J), de beursgenoteerde groep boven Janssen Pharmaceutica. En die fundamentele keuze is mee bepaald door de 53-jarige Kempenzoon Paul Stoffels, de topman voor farma van J&J en zo de baas van 45.000 werknemers in een divisie met een jaaromzet van 34 miljard dollar.

Paul Stoffels: “Het grote probleem met een fusie is dat dat al gauw twee jaar in beslag neemt. Dat is verloren tijd. En intussen is er veel onzekerheid en zijn er zo veel uitdagingen en onrust dat je bedrijf niet vooruitgaat. 1 plus 1 wordt dan niet 2,5 of 3, maar minder dan twee. Het verstoort de organisatie, terwijl het onderzoek naar en de ontwikkeling van een nieuw geneesmiddel _ dat tot twintig jaar kan duren _ stabiele teams met enorme kennis vereisen.”

Er worden almaar gekkere overnameprijzen betaald. Is een farmazeepbel in de maak?

Paul Stoffels: “Wat de anderen doen, daar zullen we de consequenties wel van zien. Als je geen gedisciplineerde financiële verantwoordelijkheid neemt, gaat het ooit mis. Maar wij zijn bijzonder gedisciplineerd. Wij gaan geen knettergekke zaken doen. Al leidt die discipline soms tot ontgoochelingen, omdat we bepaalde zaken die we graag zouden doen, niet kunnen doen.”

Medicijnen voor zeldzame ziekten zijn vaak peperduur. Dat heeft al geleid tot fel gemediatiseerde conflicten tussen de producent en de overheid. De patiënt is de dupe. Zoiets schaadt het imago van de sector.

Paul Stoffels: “Ik sta altijd open voor kritiek, maar wij zitten in het keurslijf van de vrijemarkteconomie. Wij zijn een beursgenoteerd bedrijf, dat zijn rekeningen moet kunnen blijven betalen. We kunnen wel wat aan, maar het gros van onze business moet winstgevend zijn. En als er geen incentives zijn, verdwijnt een stuk onderzoek.

“Waarom zijn zoveel bedrijven gefuseerd? Omdat ze geen toekomst meer hadden. Dan is de enige oplossing 1 plus 1 bij elkaar brengen en massaal herstructureren om te overleven. En als innovatie steeds minder geapprecieerd wordt, zullen bedrijven nog meer fuseren en blijven minder innovatieve bedrijven over.”

Vlaanderen kampt met hoge loonkosten en sociale onrust. Wat vindt het hoofdkwartier daarvan?

Paul Stoffels: “Laten we beginnen met wat goed gaat. De productiviteit van de Vlaming is bijzonder groot. Daar moeten we het wel van hebben, want de kosten zijn een uitdaging. Dat wordt ook wel wat gecompenseerd door kennis, kwaliteit en inzet, maar vooral stabiliteit is belangrijk. Je kan het niet maken dat een heel groot productiecentrum stilgelegd wordt door een of andere actie. Wanneer daaraan geraakt wordt, gaan de rode lichten knipperen. En er moet natuurlijk ook fiscale stabiliteit zijn. Wij investeren voor dertig jaar of langer. Onze fabriek in Geel bijvoorbeeld _ die tussen haakjes nog door mijn vader is gebouwd _ staat er nu veertig jaar. Als we willen dat Janssen het grootste stuk van de actieve substanties voor geneesmiddelen ook de volgende veertig jaar hier maakt, moeten we voor stabiliteit zorgen.”

Knipperen de rode lichten nu?

Paul Stoffels: “Neen, nu niet, toch niet op grote schaal. Een beetje sociale onrust, een klein incident van een dag, dat zal geen probleem zijn. Maar grote incidenten… Nu, ik ben minder ongerust voor ons bedrijf dan voor de economie. We moeten voor onze kinderen zorgen dat het ondernemerschap hier wordt gekoesterd. Als we dat niet stimuleren, heb je geen werkgelegenheid. En je kan niet iedereen bij de staat tewerkstellen.”

U leest het volledige interview met Paul Stoffels deze week in Trends.