Pascal Flisch (Trends Business Information): ‘Het lage aantal faillissementen geeft een vals beeld van de gezondheid van de Belgische economie’

De oorlog in Oekraïne en de piekende energieprijzen lijken de ondernemingszin van de Belgen niet aan te tasten. Het aantal starters zal in 2022 het pre-coronaniveau overstijgen, leren cijfers van het handelsinformatiebureau Trends Business Information. Het aantal faillissementen blijft echter artificieel laag, terwijl de stopzettingen afstevenen op een record.

De oorlog in Oekraïne, de stijgende energieprijzen, de dalende winstmarges: het weerhoudt de Belgen er niet van om een onderneming op te richten. De teller staat vandaag op 125.875 startende ondernemingen in 2022 (zie tabel). Dat aantal overstijgt ruimschoots dat van het pre-coronajaar 2019, toen 121.343 ondernemingen het levenslicht zagen. “Ondanks de barre tijden voelt blijkbaar niemand zich geremd om te starten als ondernemer”, zegt Pascal Flisch, analist van het handelsinformatiebureau Trends Business Information, dat de cijfers verzamelde. In 2021 piekte het aantal starters op 133.657, maar dat hoge cijfer is niet representatief, aldus Flisch: “Het weerspiegelt een inhaalbeweging op het coronajaar 2020, toen veel ondernemingsprojecten on hold werden gezet.”

Lees verder onder de tabel

De cijfers illustreren enkele economische trends. Zo schoot tussen 2019 en 2022 het aantal startende wijnhandels 549 procent hoger en steeg het aantal beginnende verhuurders van vakantielogies met 415 procent. De vergrijzing doet de nood aan zorg toenemen. Het aantal startende bedrijven met ‘verpleegkundige activiteiten’ is tussen 2019 en 2022 met 104 procent gestegen, terwijl in dezelfde periode het aantal beginnende huisartspraktijken daalde met 35 procent, wat het toenemende tekort aan huisartsen onderstreept.

Lees verder onder de video (Kanaal Z)

Faillissementen ver onder het normale aantal

Tussen 2019 en 2022 daalde het aantal faillissementen met ruim 12 procent, tot onder de symbolische grens van 10.000 (zie tabel). Dat lijkt goed nieuws, maar daar denkt Flisch anders over. “Het lage aantal faillissementen geeft een vals beeld van de gezondheid van de Belgische economie. Sinds de coronapandemie genieten onze bedrijven van beschermende overheidsmaatregelen. Eerst waren er de moratoria op faillissementen, daarna kwamen de maatregelen die bedrijven moesten beschermen tegen de stijgende energieprijzen.”

Lees verder onder de tabel

Op papier bedraagt het aantal faillissementen 9.830 in 2022. Op welk aantal zouden we uitkomen zonder beschermende overheidsmaatregelen? “In België gaat jaarlijks gemiddeld 0,90 procent van de ondernemingen failliet”, zegt Flisch. “Als we dat percentage toepassen op de 1,6 miljoen actieve ondernemingen in België, komen we aan 14.400 faillissementen. Het cijfer van 9.830 zit dus ver onder het normale aantal.” In Vlaanderen is het aantal faillissementen weliswaar gestegen tussen 2019 en 2022, maar blijft er sprake van vertekening. Flisch: “In Vlaanderen zijn 58 procent van de bedrijven gevestigd. Als je dat percentage toepast op de 14.400 faillissementen in België bij afwezigheid van overheidsbescherming, kom je aan ruim 8.300 faillissementen in Vlaanderen. Dat is heel wat meer dan de 5.629 Vlaamse faillissementen die we hebben geregistreerd.”

Stopzettingen stevenen af op record

Een betrouwbaardere indicator van de economische gezondheid van de Belgische ondernemingen is het aantal stopzettingen. Dat cijfer oogt niet goed. Gerekend tot en met november waren er in ons land 83.135 stopzettingen, een stijging met ruim 8 procent tegenover het pre-coronajaar 2019 (zie tabel). “Als je weet dat jaarlijks 15.000 à 16.000 bedrijven ermee ophouden in december, dan stevent België af op 100.000 stopzettingen in 2022”, zegt Flisch. “Dat zou een record zijn.”

Lees verder onder de tabel

Dat slechte cijfer is niet alleen te wijten aan de benarde economische toestand. Ook de vergrijzing eist haar tol. “Vandaag telt ons land 746.000 mensen tussen 60 en 64 jaar”, zegt Flisch. “Daarvan is minder dan 60 procent nog actief. Voor de overige 40 procent komt het pensioen dichterbij. Dat sijpelt door in de cijfers over de stopzettingen van ondernemingen, een fenomeen dat nog enkele jaren zal aanhouden. Stel, je bent een bakker van 62 jaar, geconfronteerd met de hoge energieprijzen van vandaag. Dan ga je toch eens nadenken over je toekomst. Wees er maar zeker van dat veel ondernemers in deze eindejaarstijd een afspraak hebben met hun boekhouder om over de stopzetting van hun zaak te praten.”