‘Ondernemerschap en leiderschap groeien uit noodzaak, ontbering en twijfel’

De kans is zeer klein dat Vlaanderen binnen nu en een decennium het nodige aantal bekwame managers zal vinden om de 300.000 familieondernemingen in handen te nemen. Dat schrijft Wolfgang Riepl, redacteur bij Trends.

De opvolging in de familiale ondernemingen in ons land is een delicaat probleem. Dat werd vrijdag nog maar eens duidelijk tijdens de eerste editie van de Trends Family Academy. Wim Goossens, hoofd corporate finance van BNP Paribas Fortis België en Luxemburg, trok er een alarmerende conclusie. “Ruim 10.000 bedrijven moeten binnen nu en vijf jaar hun overdracht regelen”, zei hij.

“De volgende tien jaar staan meer dan 300.000 familieondernemingen voor die uitdaging. 40 procent van onze ondernemers is ouder dan 50 jaar, 15 procent is ouder dan 60. Ruim één op de zeven bedrijfsleiders is binnen enkele jaren ouder dan 70. Statistisch zou de grote overdrachtsgolf al bezig moeten zijn. Maar dat is nog altijd niet het geval.” Goossens beklemtoonde hoe Vlaanderen door de vergrijzing een gewest van éminences grises wordt.

Ook andere rijke regio’s in West-Europa – zoals het zuiden van Duitsland en het noorden van Italië – hebben te maken met dat opvolgingsprobleem. Ook die werden rijk door een solide weefsel van competitieve, familiale wereldspelers in nichesectoren. Familiebedrijven maken drie kwart van de bedrijven in België uit, ze zorgen voor 45 procent van de werkgelegenheid en een derde van het bruto binnenlands product.

Zal Vlaanderen binnen nu en een decennium de honderdduizenden bekwame managers vinden die in staat zijn de leiding van al die bedrijven in handen te nemen? De kans lijkt onbestaande, want tien jaar is heel kort. Nochtans is die opvolging nodig om de welvaart in stand te houden.

Dat lijkt paradoxaal. De nieuwe generaties zijn beter geschoold dan ooit. Ze hebben ook meer internationale ervaring, door de uitwisselingsprogramma’s in het hoger onderwijs. Maar wellicht zijn we te verwend geworden. Ondernemerschap en leiderschap groeien uit noodzaak, ontbering en twijfel. De sociaal gecorrigeerde welvaartsstaat heeft die beproevingen op de achtergrond geduwd. Het boemerangeffect zou ons het volgende decennium weleens hard kunnen treffen.