Voor Vlaamse ondernemingen liggen er nog veel groeikansen in het buitenland. In deze zomerreeks vertellen vertegenwoordigers van Flanders Investment & Trade over de landen waar zij Vlaamse ondernemers begeleiden. Deze week: Luc Fabry over ondernemen en leven in Zuid-Afrika.
Waar moet je op letten als buitenlandse ondernemer in Zuid-Afrika?
LUC FABRY. “De Zuid-Afrikaanse bedrijfscultuur kun je goed vergelijken met de Europese. Wil je voor de Zuid-Afrikaanse overheid werken, zoek dan een betrouwbare lokale partner die vertrouwd is met de bureaucratie en de regelgeving. Voorts is het geen slecht idee lokale goede doelen te steunen. Zuid-Afrika is dan wel economisch hoog ontwikkeld – sectoren als banking, retail, ICT en veiligheid staan op een hoog niveau – toch leven drie op de vier Zuid-Afrikanen nog altijd van een laag inkomen. Kies voor een van de drie economische hubs: Johannesburg, Kaapstad en Durban. Samen zijn ze goed voor 70 procent van de Zuid-Afrikaanse economie. Zuid-Afrika is ook de financiële hub van Afrika. De grootste Afrikaanse banken zijn Zuid-Afrikaans. Ten slotte, wees niet bang om naar de rechtbank te stappen. Het Zuid-Afrikaanse juridische systeem is onafhankelijk en doelmatig, al werkt het soms traag.”
Wat doe je beter niet als je Zuid-Afrikaanse markt wil veroveren?
FABRY. “Praat niet over politiek of religie, ze verdelen het land. Praat liever over sport. Rugby, voetbal en golf zijn de grote sporten. Denk niet dat je een uniek product hebt. Verwacht stevige concurrentie in nagenoeg elke sector. Investeer niet te veel in vastgoed, want als je opnieuw verkoopt, riskeer je in euro minder terug te krijgen. De Zuid-Afrikaanse rand deprecieert met ongeveer 5 procent per jaar. De Zuid-Afrikaanse intrestvoeten zijn hoog. Voor bedrijfskredieten zit je al snel aan 8 à 10 procent. Je bedrijf moet al flink winstgevend zijn om dat terug te verdienen. Die hoge intrestvoeten zijn een van de oorzaken van de lage groei. Door de grote ongelijkheid is het hier minder veilig. Wees dus slim: parkeer liever in een bewaakte parking dan op straat. Al moet je dat niet overdrijven. Ik woon hier zes jaar. In die tijd is er één keer ingebroken in mijn auto.”
‘Verwacht stevige concurrentie in nagenoeg elke sector’
Hoe is het leven in Zuid-Afrika?
FABRY. “Dit is het beste land van Afrika om te wonen, te werken en te reizen. De levenskwaliteit is dezelfde als in Europa. In de supermarkt vind je alle producten. Focus niet te veel op problemen zoals de ongelijkheid of de onveiligheid. In de rest van Afrika zijn de problemen meestal veel groter. De Zuid-Afrikaanse autosnelwegen zijn goed, maar de gewest- en vooral de lokale wegen zijn slecht onderhouden. Ik had al zes nieuwe banden nodig door putten in de weg. Verkeerslichten werken vaak niet als het regent. Zuid-Afrikanen zijn vriendelijk, hulpvaardig, weerbaar en positief ingesteld. Gelegen op 1.753 meter hoogte heeft Johannesburg het beste klimaat ter wereld: een lage vochtigheidsgraad en altijd zon. In Kaapstad daarentegen heb je vaak four seasons in one day.”
Wat vindt u nog bijzonder aan Zuid-Afrika?
FABRY. “Slechts 11,9 procent van de Zuid-Afrikanen betaalde inkomensbelasting in 2024, toch goed 39 procent van het staatsbudget. De overheid haalt haar geld voorts uit btw, heffingen, licenties en de vennootschapsbelasting, die 27 procent bedraagt. De wijn- en eetcultuur is hier fantastisch. Met 85.000 restaurants staat Zuid Afrika aan de culinaire top in Afrika, en ze zijn betaalbaar. De Belgische gemeenschap in Zuid-Afrika behoort tot de grootste van Afrika. Ze zijn met ruim 8.000.”
