‘Nieuwe wet op loonnorm creëert problemen voor ondernemingen’

De nieuwe wet op het concurrentievermogen die de regering-Michel klaar heeft, vertoont heel wat gebreken, zegt Yves Stox, senior legal counsel bij de hr-groep Partena Professional. De loonkostenevolutie vergelijken met de drie buurlanden is te beperkt. Maar vooral: individuele ondernemingen kunnen hun loonbeleid niet meer bepalen.

De hervorming van de wet op de loonnorm die de regering vorige week heeft goedgekeurd, moet vermijden dat de Belgische loonkosten ontsporen ten opzichte van de buurlanden. Ontsporingen zullen automatisch gecorrigeerd worden door de volgende loonnorm. Bovendien worden bij het vaststellen van de loonnorm (de mate waarin de lonen elke twee jaar mogen stijgen) extra veiligheidsmarges ingevoerd. Yves Stox, senior legal counsel van de hr-groep Partena Professional denkt echter niet dat de nieuwe wet de verwachtingen zal inlossen. “Ik heb een aantal bedenkingen. De Belgische loonkosten worden vergeleken met die van de buurlanden. Hoe relevant is die vergelijkingsbasis nog in een geglobaliseerde economie? Een vergelijking met op z’n minst alle lidstaten van de Europese Unie lijkt zinvoller. Maar in dat geval zal wellicht blijken dat de loonkostenhandicap nog hoger is.”

De regering wil dat loonkostenontsporingen ten opzichte van de buurlanden sneller worden gecorrigeerd. Is dat geen goede zaak?

YVES STOX. “Over de loonnorm adviseerden vroeger de economen van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven, een overlegorgaan tussen de sociale partners. Op basis van dat verslag onderhandelen de vakbonden en de werkgevers om tot een akkoord te komen over de uiteindelijke loonnorm. Dat zal nu niet veranderen. Ondanks de strengere opvolging is het mij niet duidelijk of de aangepaste loonnorm zal werken. Met de loonnorm legt de overheid een maximumprijs voor arbeid op, zoals de overheid vanaf 1945 tot 2004 de broodprijs bepaalde. Maar zoals de prijs van het brood steeds is gestegen, is sinds 1996 ook de Belgische loonhandicap toegenomen. Recent is die wel bijgestuurd. De overheid creëert trouwens nieuwe problemen voor de ondernemers. De loonnorm belet dat individuele ondernemers hun eigen loonbeleid kunnen bepalen.”

Wat bedoelt u daarmee?

STOX. “Een bedrijf dat sterk groeit, wil werknemers aanwerven. Voor zeldzame profielen wil de werkgever in de geldbeugel tasten. De gemiddelde loonkosten van de onderneming stijgen, de onderneming overschrijdt de loonnorm en wordt bestraft. Het alternatief? De plannen dan maar in de ijskast zetten.”

Wat als de werkgevers de loonnorm niet respecteren?

STOX. “De loonnorm zal worden verheven tot een cao die algemeen verbindend wordt verklaard. Een symbool met zware gevolgen. De onderneming die de cao niet naleeft, wordt strafrechtelijk gesanctioneerd. De overheid kan ook een administratieve geldboete opleggen aan de onderneming van 5000 euro per werknemer, met een maximum van 500.000 euro per onderneming. Maar de vakbonden blijven buiten schot. Die ongelijke behandeling van gelijkwaardige contractspartijen verstoort de cao-onderhandelingen en ondergraaft de doeltreffendheid van de loonnorm. Waarom zouden werknemersvertegenwoordigers rekening houden met de loonnorm tijdens onderhandelingen, als ze toch niet bestraft kunnen worden?”

Kunnen bedrijven de loonnorm niet omzeilen met extralegale voordelen aanbieden?

STOX. “Inderdaad. Dat verklaart het ontstaan en het succes van maaltijdcheques, ecocheques, niet-recurrente bonussen,… De werkgever kan ook eenzijdig een loonsverhoging toekennen aan werknemers in plaats van met hen een overeenkomst te sluiten. Volgens de letter van de wet mogen overeenkomsten de loonnorm niet overschrijden. En een eenzijdige rechtshandeling is geen overeenkomst. Een ondernemer die zo de loonnorm overschrijdt, gaat vrijuit. Een juridische spitsvondigheid, die ook werknemers weten te waarderen.”