‘Na de Olympische Spelen kan het gedaan zijn’: Hoe tientallen Belgische topatleten in Parijs ook vechten om hun maandloon

Op 27 juli beleeft Luka Van den Keybus zijn jongensdroom. De turner staat dan voor het eerst op de Olympische Spelen in de sport waar hij als kleine jongen mee begon om zijn energie kwijt te raken. “Heel wat mensen dachten dat ik als topsporter goed betaald werd, en waren verrast dat het niet zo was.”

De Oost-Vlaming hoopt zich op de Spelen eind juli in Parijs te plaatsen bij de beste 24 allroundturners, zodat hij mag deelnemen aan de finale later in het toernooi. Zijn beste prestatie op een WK-finale was zestiende in 2021. Vlaanderen leerde hem beter kennen door zijn deelname aan de Container Cup, een programma van Play4 waarin sporters uit verschillende disciplines het tegen elkaar opnemen in een zevenkamp in een container. Toen Luka Van den Keybus het record op de monkey bars op een indrukwekkende manier verpulverde, leverde dat ongeloof en hilariteit op bij de commentatoren Wesley Sonck en Pedro Elias.

Dat was 2021. Drie jaar later en een paar weken voor de Spelen in Parijs is zijn recente polsblessure bijna verleden tijd. In de Topsporthal in Gent maalt Van den Keybus een dagtaak aan trainingsuren af. Net na de Spelen wordt hij voor het eerst vader. Het leven als topsporter combineren met een gezin, is voor atleten uit sporten met minder media-aandacht als het turnen een krachttoer. Luka Van den Keybus, die van huis uit de nodige financiële geletterdheid meekreeg, moest creatief zijn.

Midden 2022 haalde u via MakeAChamp, het crowdfundingplatform voor sporters, 11.799 euro op bij 193 investeerders, om uw olympische droom te financieren. Waarom was die crowdfunding nodig?

LUKA VAN DEN KEYBUS. “Ik heb dromen, waarvan ik denk dat ik ze kan bereiken, maar ik wist dat het financieel niet makkelijk zou gaan. Toen ik 22 à 23 jaar werd, waren de meeste van mijn vrienden afgestudeerd en begonnen ze te werken. Ik leefde toen nog van de inkomsten van mijn vriendin en mijn ouders. Zelf kon ik weinig binnenbrengen. Ik kon wel wat training geven om bij te verdienen, maar dan stond ik tien tot elf uur in de zaal te koekeloeren en de dagen daarna wogen de trainingen zwaarder. Ik doe eigenlijk al een fulltime job; ik train zeven uur per dag, van maandag tot zaterdag. Als ik daarna nog moet gaan werken, kan ik niet bereiken wat ik wil, omdat ik ook rust nodig heb. Die rust is even belangrijk als hard trainen.

“Toen we hoorden over de mogelijkheid tot crowdfunding, zijn we snel op die kar gesprongen. De eerste week kwam er wel wat binnen van vrienden en familie, maar na een reportage op tv door Sporza, naar aanleiding van het Belgisch kampioenschap, kwamen ineens veel centjes binnen. Heel wat mensen dachten dat ik als topsporter goed betaald werd, en waren verrast dat het niet zo was. Ze wilden hun steentje bijdragen.”

Hoeveel vertegenwoordigde dat opgehaalde bedrag van uw totale budget voor een jaar?

VAN DEN KEYBUS. “Eerst en vooral wil ik zeggen dat de GymnastiekFederatie Vlaanderen heel veel voor ons doet. Wij hoeven niet te betalen om in deze Topsporthal te trainen. Andere sporters moeten wel betalen om te kunnen trainen. Ook voor mijn coaches hoef ik niet te betalen. Het bedrag van de crowdfunding heeft me ongeveer een jaar verder gebracht. Kosten zijn bijvoorbeeld een wedstrijd gaan turnen in het buitenland, voeding – gezond eten is heel belangrijk voor mij – en de kosten voor ons huis. Ik woon in de buurt van de Topsporthal, zodat ik geen tijd verlies met pendelen. Ik kreeg ervoor financiële steun van mijn ouders. Die crowdfunding was ook een manier om meer op eigen benen te staan als profsporter. Ik heb toen ook contact opgenomen met Sport Vlaanderen. Zo kwam ik op hun radar. Doordat ik goed scoorde op grote toernooien, wilde Sport Vlaanderen me ondersteunen in de aanloop naar de Spelen.”

U bent nu één van de 79 atleten die van Sport Vlaanderen een topsportcontract heeft gekregen. Wat houdt zo’n contract in?

VAN DEN KEYBUS. “Het betekent dat ik voor Sport Vlaanderen werk, voor de overheid dus. Ik ben een bediende en krijg een maandloon. Dat bedrag is sober, maar voor mijn situatie is het heel goed. Dat was ook het opzet van Sport Vlaanderen, dat ik rustig naar de Spelen kon toewerken. Na vier jaar bekijkt Sport Vlaanderen die topsportcontracten opnieuw. Na de Spelen zullen dus wel wat sporters hun contract verliezen. Of ik daarbij ben, hangt af van mijn prestatie op de Spelen. Het is dus een zwaard dat aan twee kanten snijdt. Mijn situatie is nu goed, maar na de Spelen kan dat gedaan zijn. Als je top acht haalt op de Spelen, is het vrij zeker dat je je contract behoudt. Bij een grote blessure kun je eventueel gedelibereerd worden.”

Het is wel ironisch dat het financieel voor sporters als u zo moeilijk is uw olympische droom na te jagen, terwijl het Internationaal Olympisch Comité, dat de Spelen organiseert, zoveel geld verdient via sponsoring en televisierechten. Hoe kijkt u daarnaar?

VAN DEN KEYBUS. “Het interesseert me hoe dat in zijn werk gaat. Ik zie het IOC gewoon als een groot bedrijf. De Spelen zijn vermarkt als een wereldwijde wedstrijd, waar landen hun beste sporters naartoe sturen, maar eigenlijk is het gewoon een wedstrijd gecreëerd door een bedrijf. Het IOC heeft dat zo goed gedaan dat die wedstrijd voor heel veel sporten de belangrijkste ter wereld is. De enige uitzonderingen zijn misschien American Football, basketbal met de NBA en het voetbal, waar de Champions League het allerhoogste is. Op een bepaalde manier snap ik dat wij geen geld krijgen, omdat we dat bij WK’s of EK’s ook niet krijgen. Maar die kampioenschappen hangen af van onze federatie, niet van het IOC. Wij, gymnasten, verdienen door onze prestaties wel premies van de federatie, maar eigenlijk zou dat moeten doorgroeien tot het IOC. Het is spijtig dat het nu niet zo is.”

Hebt u een plan B voor het geval uw contract niet wordt verlengd?

Van den Keybus. “Plan B is geen optie. Als je gaat nadenken over een plan B, dan betekent het dat je een uitweg hebt. Als je bijvoorbeeld gaat studeren en de trainingen lukken niet goed, dan weet je dat je kan gaan werken. Ik kies voor enkel een plan A, ik ga volledig voor het turnen. Ik heb nooit iets anders gedaan. Na mijn carrière wil ik gewoon opnieuw mijn weg zoeken en kijken wat ik het liefste wil doen. Drie jaar studeren zal ik waarschijnlijk niet meer doen. Ik ben al 27 en er is een kindje op komst. Er zullen direct centjes moeten binnenkomen. Eigenlijk zal het voor mij een must zijn na mijn carrière in het zwarte gat te duiken, om te zien waar ik dan aan de andere kant van dat gat uitkom.”

Hebt u partnerschappen met bedrijven?

VAN DEN KEYBUS. “Ja. Ik kan een wagen gebruiken van Bordes, een West-Vlaams vastgoedkantoor. De twee bedrijfsleiders hebben vroeger ook geturnd en hebben een passie voor de sport. Ik ben ook heel sterk bezig met voedingssupplementen en proteïneshakes. Daarvoor werk ik samen met Sanas Sports Nutrition. Via Sanas werken we ook samen met een maker van collageen (Peptan, nvdr). Collageen is goed om de spieren en de gewrichten op topniveau te krijgen. Er zitten nog enkele andere zaken in de pijplijn. Sinds mijn crowdfunding heb ik geprobeerd toch meer een imago te creëren rond mezelf, als sporter. Er is wel wat interesse van bedrijven die zich aan mij willen linken.”

Wat zijn de kernwaarden van dat ‘merk’ Luka Van den Keybus?

VAN DEN KEYBUS. “Dat je olympiër wordt, is heel belangrijk. Mensen verbinden olympiërs met discipline en doorzettingsvermogen. Ze weten dat een sporter vele jaren heeft moeten trainen om naar de Spelen te mogen. Je weet dat zo’n persoon kwaliteiten heeft die een bedrijf ook in werknemers zoekt. In de turnsport vlieg je ook halsoverkop door de lucht, er komt veel kracht bij kijken, het ziet er mooi uit. Er komt ook veerkracht aan te pas. Bij 90 procent van de oefeningen die we proberen of uitvoeren, falen we, maar je moet natuurlijk altijd weer terugkomen. Als je elke keer dat iets mislukt, boos wordt, zal het niet lang duren. Je moet zo veel mogelijk positief zijn.”

Bent u ook bezig met beleggen?

VAN DEN KEYBUS. “Mijn papa werkt bij de bank BNP Paribas Fortis. Ik heb dus wel iets of wat over financiën meegekregen thuis. Geld moet wel werken voor ons, en met de inflatie kun je niet veel anders doen. Aan de andere kant was er nooit veel potentieel bij mij om te beleggen (wegens te weinig inkomsten, nvdr). Mijn papa belegde daarom lang met zijn eigen geld. De jongste jaren kan ik dat meer zelf doen, in samenspraak met mijn papa, eerst in fondsen via de bank, nu heb ik ook zelf een rekening beleggingsplatform DeGiro. En daarnaast doe ik natuurlijk ook basiszaken zoals pensioensparen.”

Bekijk ook:

Welk beleggingsprofiel hebt u? En is dat te vergelijken met de manier waarop u turnt? Veel risico of net niet?

VAN DEN KEYBUS. “Eerder hoog risico, weinig in fondsen, vooral aandelen. En vastgoed. Al heb ik nu al twee jaar bijna niets geïnvesteerd, omdat er andere zaken bij gekomen zijn, zoals trouwen en ons eerst kindje, vlak na de Spelen in augustus. Als ik dat vergelijk met hoe ik turn, zou ik zeggen dat ik niet per se op veilig speel, maar wel kies voor iets dat ik echt ken. Dan weet je wat je kan bereiken. Ik ben niet zo’n waaghals zoals sommigen in de zaal, bij wie het potentieel van hun oefening dan wel groot is, maar het resultaat minder.”

Zijn er rolmodellen naar wie u opkijkt?

VAN DEN KEYBUS. “Ja, ik heb altijd veel opgekeken naar Dennis Goossens. Hij is de gymnast die in 2016 naar de Olympische Spelen ging (hij werd achtste aan de ringen, nvdr) en hij wordt ook de peter van mijn nog ongeboren kindje. Hij was niet per se de beste gymnast en was lang geen topsporter, maar via zijn club is hij toch naar topsport geëvolueerd. Door zijn doorzettingsvermogen en harde werk heeft hij de top bereikt en is hij een van de beste mannelijke gymnasten geworden. Zo heeft hij zijn plek voor Rio verdiend ten nadele van gymnasten die (qua talent, nvdr) misschien wel beter waren.”

Bij het damesturnen was er heel wat te doen over toxisch gedrag bij twee coaches. Wat is een goede coach of leider? Hoe ziet de relatie tussen coach en atleet eruit?

VAN DEN KEYBUS. “De leeftijd van een atleet is heel belangrijk. Iemand van minder dan achttien jaar coachen is helemaal anders dan iemand van boven de achttien coachen. Bij de mannen mag je pas vanaf je achttiende naar de Spelen, bij de vrouwen ligt die leeftijd lager. Jonge meisjes willen heel snel heel goed worden, dan moet je misschien wel meer een ijzeren vuist hanteren. Het zou anders zijn, als meisjes bijvoorbeeld ook pas vanaf hun achttiende naar de Spelen zouden mogen. In mijn ogen zou dat zeker in die richting mogen veranderen.

“Daarnaast is het ook heel belangrijk dat de coach 100 procent open is tegenover de gymnast. Iedere persoon is anders, en ik denk dat een coach daar goed op moet kunnen inspelen. Als je op iedereen op dezelfde manier reageert, krijg je brokken. Er wordt heel veel verwacht van een topsportcoach. Van mijn coaches, Koen en Bram, wordt bijna verwacht dat ze drie diploma’s hebben: van coach, psycholoog en diëtist. Er wordt soms zoveel gevraagd van een coach, dat hij niet alles kan doen. We worden heel goed ondersteund door een diëtiste, kine en dokter, een coach moet vooral heel, heel goed kunnen communiceren met zijn gymnasten. Dat is echt een must.”