Koenraad Debackere wordt voorzitter KBC Groep: ‘De hardst werkende Vlaming’

Buitengewoon intelligent, integer, bescheiden en een ongelooflijk harde werker. Koenraad Debackere mag dan niet erg bekend zijn bij het grote publiek, bestuurders en bedrijfsleiders die hem wel kennen, sparen de lof niet.

“Een afspraak met Koenraad Debackere? En het is dringend?” Even bleef het stil aan de andere kant van de lijn. Tot zijn secretaresse ons een slot bezorgde: enkele dagen later, van 12 tot 13 uur. Terwijl Debackere twee broodjes verorberde, deed hij de spin-offfilosofie van de KU Leuven uit de doeken. Om 12.59 uur maakte hij beleefd duidelijk dat het gesprek afgelopen was, want één minuut later begon zijn volgende meeting. Het gebeurde al enkele jaren geleden, maar het verhaal is niet gedateerd.

“Ik ken niemand die zo hard werkt”, zegt Stijn Bijnens, de gedelegeerd bestuurder van het IT-bedrijf Cegeka. Bijnens kent Debackere als bestuurder van het Limburgse investeringsvehikel LRM, dat hij meer dan tien jaar leidde. “Koenraad Debackere is wellicht de hardst werkende Vlaming. Je past je aan zijn agenda aan. Een afspraak met hem op een zaterdagochtend om 8 uur is niet uitzonderlijk. Zijn werklust is enorm. Maar hij blijft altijd rustig.”

Volgens Herman Daems, de voorzitter van de KU Leuven en BNP Paribas Fortis, is Debackere bovendien heel vakbekwaam en deskundig. “Koen vervangen als algemeen beheerder van de universiteit wordt geen eenvoudige klus”, beseft Daems. “Ik vermoed dat hij de enige in Vlaanderen is die de geldstromen voor de financiering van een universiteit ten volle doorgrondt.”

Levenswerk

Als algemeen beheerder is Debackere al sinds 2005 een soort co-CEO van de KU Leuven, naast de rector. Hij brengt de middelen aan en beheert ze, en is bepalend voor de financiële gezondheid van de universiteit. Daarnaast leidt hij sinds 1999 Leuven Research & Development (LRD), de innovatiepijler van de KU Leuven. LRD zorgt ervoor dat universitair onderzoek en technologische innovatie gevaloriseerd worden via contracten met bedrijven en de oprichting van nieuwe bedrijven (spin-offs). Dat levert de universiteit belangrijke inkomsten op. Debackere beschouwt LRD als zijn levenswerk.

“Dat de KU Leuven, en bij uitbreiding Vlaanderen, aan de Europese top staat in de samenwerking tussen universiteiten en ondernemingen, is voor een groot stuk de verdienste van Koen”, oordeelt Daems. “Hij is een wereldautoriteit in de omzetting van onderzoek en ontwikkeling in ondernemerschap. Technologie is zijn passie, waardoor hij weet hoe je theoretisch onderzoek kan omzetten in praktische toepassingen. De manier waarop hij de brug slaat tussen de academische en de economische wereld is uniek.”

De combinatie van economie en technologie loopt als een rode draad door de studie en de carrière van Debackere. Hij studeerde af als burgerlijk ingenieur elektrotechniek-werktuigkunde aan de Universiteit Gent en behaalde een aanvullend diploma managementwetenschappen aan de Vlerick Business School. Eind jaren tachtig was hij een van de weinige Belgen die een beurs kregen aan de gereputeerde Amerikaanse businessschool Massachusetts Institute of Technology (MIT) in Cambridge-Boston. Sinds 1995 is hij hoogleraar aan de KU Leuven, waar hij technologie- en innovatiemanagement doceert aan de faculteit economie en bedrijfswetenschappen.

Digitaal transformatieproject

Zijn trackrecord maakt Debackere uitermate geschikt om voorzitter van KBC te worden, vindt Sonja De Becker, de voorzitter van de Boerenbond en bestuurder bij KBC Groep: “KBC werkt aan een belangrijk digitaal transformatieproject. Innovatie is daarbij cruciaal. Debackere brengt een uitgebreide technologische kennis en een jarenlange ervaring met innovatietrajecten en -management mee.”

Maar heeft hij ook voldoende bancaire kennis? “Zonder twijfel”, antwoordt Franky Depickere, de CEO van de coöperatie Cera, een referentieaandeelhouder van KBC Groep. “De Europese Centrale Bank en de Nationale Bank hebben dat getest en het licht op groen gezet. Koen is twaalf jaar onafhankelijk bestuurder van KBC Verzekeringen geweest. Aangezien KBC een bank-verzekeringsmodel hanteert, werd daar niet alleen over verzekeringen, maar ook over bankzaken gesproken.”

Sinds 2017 was Debackere onafhankelijk bestuurder bij Cera. De link met Leuven en de Boerenbond ligt voor de hand. KBC Verzekeringen is in Leuven gevestigd en gaat terug op de verzekeraar ABB (Assurantie van de Belgische Boerenbond). Cera was tot 1998 een coöperatieve bank uit de invloedssfeer van de Boerenbond. In 1998 fuseerden Kredietbank, Cera Bank en ABB tot de bank-verzekeringsgroep KBC. 40 procent van de aandelen van KBC zit bij een vaste groep kernaandeelhouders, die geschraagd wordt door de Boerenbond en Cera.

Als vertegenwoordiger van Cera kreeg Debackere in mei 2019 een zitje in de raad van bestuur van KBC. “Toen eind vorig jaar duidelijk werd dat hij kandidaat was voor het voorzitterschap van KBC, zijn de banden met Cera doorgeknipt”, vertelt Depickere. “Net zoals zijn voorganger Thomas Leysen heeft Koen ontslag genomen als bestuurder van Cera om te kunnen fungeren als onafhankelijke bestuursvoorzitter van KBC.”

Op de algemene aandeelhoudersvergadering van 7 mei wordt het mandaat van Debackere als onafhankelijk bestuurder goedgekeurd. De benoeming tot voorzitter van de raad van bestuur is voor later. Eerst moet Debackere zijn functie van algemeen beheerder van de KU Leuven neerleggen (zie Enkel Umicore blijft over). Dat gebeurt wellicht in het najaar. Tijdens de overgangsperiode zal vicevoorzitter Philippe Vlerick tijdelijk voorzitter van KBC zijn.

Gezaghebbende stem

BNP Paribas Fortis-voorzitter Herman Daems twijfelt niet aan de kennis van Debackere over de financiële wereld: “Door zijn vele mandaten in technologiebedrijven en investeringsfondsen weet hij alles van de financiering van ondernemingen. En mocht hij in bancaire vakkennis wat achterstand hebben, dan zal het voor iemand met zijn intellectuele capaciteiten en werkkracht een klein kunstje zijn die achterstand in te halen.”

Volgens Depickere is Debackere heel nieuws- en leergierig: “Hij vindt het belangrijk dat hij alles tot in het detail kent en begrijpt. Geen inspanning om bij te leren is hem te veel. Als bestuurder is hij iemand die in eerste instantie niet erg opvalt. Hij luistert en analyseert, en als hij iets in vijf woorden kan zeggen, zal hij er geen tien gebruiken.”

“Als Koen spreekt, wordt er geluisterd”, bevestigt Jan Denys, directeur van Randstad Group, die samen met Debackere in de raad van bestuur van LRM zit. “Dat heeft te maken met zijn grote intelligentie en dossierkennis, maar ook met zijn persoonlijkheid. Hij zet zichzelf nooit op het voorplan.”

“Koen verstaat de kunst niet bedreigend over te komen op andere bestuurders”, weet Depickere. “Hij stelt zich positief kritisch op en formuleert zijn bedenkingen op een opbouwende manier. Hij kan mensen en standpunten verenigen en toch leiderschap tonen. Het voert niet het hoge woord, maar hij zal wel doen wat moet.”

Engagement en integriteit

Intimi van Debackere benadrukken: de man staat er altijd, nooit gaat hij zijn verantwoordelijkheid uit de weg. Nochtans heeft het leven hem niet gespaard. In 2007 stierf een van zijn drie zonen, Tom, op zijn vijftiende aan lymfeklierkanker. Dat heeft Koenraad Debackere zwaar getroffen, maar hij verviel niet in negativisme. Hij besloot de herinnering aan zijn verloren zoon levend te houden met de oprichting van het Fonds Tom Debackere, dat geld inzamelt voor onderzoek naar de behandeling van lymfeklierkanker of lymfoom.

Beroepsmatig was vooral de ‘periode-Torfs’, tussen 2013 en 2017, moeilijk voor Debackere. Niemand wil het bevestigen, maar het is in Leuven een publiek geheim dat het niet klikte tussen Debackere en rector Rik Torfs. In 2017 volgde Luc Sels Torfs op. Debackere en Sels verstaan elkaar naar verluidt blindelings. Aan de KU Leuven wordt gehoopt dat Debackere voldoende tijd overhoudt om, in combinatie met het voorzitterschap van KBC, zijn werk als onderzoeker en als hoofd van LRD voort te zetten.

Maatschappelijk engagement en integriteit liggen Debackere na aan het hart. Misschien heeft dat met zijn roots te maken. Zijn vader, Michiel Debackere, was hoogleraar aan de faculteit diergeneeskunde van de Universiteit Gent. In de jaren zeventig en tachtig verwierf hij bekendheid als dopingbestrijder. Wie oud genoeg is, herinnert zich de commotie nadat het Gentse lab van Debackere wielrenners als Eddy Merckx, Freddy Maertens en Michel Pollentier dankzij een nieuwe detectiemethode had kunnen betrappen op het gebruik van doping. Michiel Debackere stierf in 2013 op 82-jarige leeftijd. Boven aan zijn overlijdensbericht stond ‘AVV-VVK’. Hij was zijn hele leven een overtuigd Vlaming geweest.

Geen klassiek netwerker

De mandatenlijst van Koenraad Debackere is lang, zijn netwerk heel breed. Veel mandaten hebben te maken met zijn werk bij de KU Leuven en LRD, en zijn gekoppeld aan technologie, durfkapitaal en starters. “Koen is geen netwerker in de klassieke zin van het woord”, vindt Herman Daems. “Hij is niet de man die recepties afschuimt. Maar hij gaat vaak en graag spreken bij bedrijven of op evenementen. Daardoor kent hij het Vlaamse bedrijfsleven van binnen en van buiten. En ook internationaal heeft hij veel contacten, vooral door zijn werk als academicus.”

Een buitenbeentje in die lijst lijkt zijn voorzitterschap van het beschermingscomité van Het Nieuwstedelijk. Dat is een maatschappelijk geëngageerd stadstheater dat opereert vanuit Leuven, Hasselt en Genk. Directeur en artistiek leider Stijn Devillé leerde Debackere kennen toen hij voor zijn voorstelling Angst met mensen ging praten over de maatschappelijke impact van de bankencrisis. “Koen trok twee uur uit voor een heel persoonlijk gesprek”, vertelt Devillé. “Daar ontdekte ik naast de vriendelijke maar gereserveerde professor ook een man die zijn kwetsbaarheid durfde te laten zien. Dat vond ik heel mooi.”

Debackere was daarvoor al naar een voorstelling van Het Nieuwstedelijk komen kijken, zegt Devillé: “Hij vertelde me dat hij bij ons zijn liefde voor het theater herontdekte. Het Nieuwstedelijk maakt stukken die aansluiten bij actuele thema’s en koppelt aan een voorstelling steevast een debat of een lezing. Wij vinden dat kunst een maatschappelijke rol te spelen heeft en een plaats van ontmoeting en debat moet zijn. Dat bleek Koen erg te boeien.”

Sindsdien zet Debackere zich in voor het stadstheater. Devillé: “Hij helpt ons acties op te zetten om de werking te ondersteunen. Als theaterhuis proberen wij alternatieve inkomsten aan te boren. Daarbij kunnen we een beroep doen op het immense netwerk van Koen. Ik verbaas me er nog elke dag over hoe loyaal en bereikbaar hij is.”