Kmo’s verzwakken digitaal, maar er is hoop: ‘Onze netwerkinfrastructuur moet dringend gemoderniseerd worden’

Dat België een kmo-land is, maakt ons uniek, maar komt ook met enkele nadelen. Wanneer het op innovatie aankomt, moeten we rekening houden met de beperkte slagkracht van kleine ondernemingen. Dat zegt Paul Roevens, adviseur digitalisering nationaal bij Unizo.

België telt 1,3 miljoen bedrijven, waarvan maar liefst 99 procent kmo’s zijn. Zij dragen meer dan 60 procent bij aan de economie en stellen meer dan 65 procent van alle werknemers tewerk. “Je kunt die ondernemingen niet negeren”, zegt Paul Roevens, “want ze zijn cruciaal voor ons land.”

Als adviseur digitalisering nationaal bij Unizo staat Roevens in direct contact met die kleine bedrijven, die in heel wat gevallen minder dan tien werknemers tellen. Zo peilt Unizo jaarlijks naar hoe Vlaamse bedrijven er op technologisch vlak voor staan, en bundelt het de resultaten in het Digitaal Fitte Ondernemingen-rapport. “We gaan onder andere na of ze een digitale strategie hebben en welke data ze verzamelen. Zo bekomen we een score die uitdrukt hoe digitaal fit ze zijn”, zegt Roevens.

Lees verder onder deze podcast

Steeds meer achterop

Het onderzoek van 2024 was ontnuchterend: er is een dalende trend merkbaar. “Voor een stuk merken we een dip na corona. In de crisis zijn veel bedrijven noodgedwongen gaan innoveren, door bijvoorbeeld een webshop te beginnen. Die trend heeft niet doorgezet, omdat digitalisering naast kansen ook gevaren en kosten met zich brengt. Daardoor worden sommige initiatieven stopgezet, en dat hadden we uiteraard liever niet gezien.”

Ook internationaal zijn er verschillende onderzoeken naar de mate van digitalisering, waaronder DESI. “De Digital Economy and Society Index meet de digitale maturiteit van landen, maar ook daar scoren we niet goed. In 2016 stond België op de zesde plaats, nu op de zestiende plaats. Al moeten we daar wel een kanttekening bij plaatsen: die index neemt de micro-ondernemingen niet mee. Onze connectiviteit is wel een pijnpunt, daar staan we op de laatste plaats van alle 27 Europese landen. Onze netwerkinfrastructuur moet dringend gemoderniseerd worden.”

Leer van anderen

De grootste uitdaging, zegt Roevens, zijn de digitale vaardigheden. “De gemiddelde ondernemer, zeker in een klein bedrijf, is weinig met technologie bezig. Die mensen zijn dag in, dag uit vooral bezig met hun business. Dat is uiteraard logisch, maar digitalisering is niet iets wat je kunt wegdenken. Het is belangrijk dat je weet wat de nieuwe trends zijn en hoe je ze kunt gebruiken om je business ten gronde te veranderen. Als het bijvoorbeeld over generatieve artificiële intelligentie gaat, gaat dat verder dan het gebruik van ChatGPT. Bepaal je digitale strategie op basis van je groeistrategie en besef dat je niet alles zelf kan doen. Grote bedrijven hebben meer volk in huis, waardoor zij meer mogelijkheden hebben dan een kmo met negen mensen.”

Unizo probeert daar verandering in te brengen door in te zetten op bewustwording en door infosessies te organiseren waarin het de ondernemers in contact brengt met de beste partner. “We wijzen ook op relevante subsidies, want niet iedereen heeft de financiële slagkracht. Je ziet dat men soms niet eens de moeite neemt om een verzekering in cybersecurity af te sluiten of software consequent te updaten. De snelheid is te hoog voor sommigen, en door de inflatie wordt het ook steeds duurder om met een partner te werken.”

Door dat beperkte budget gaat de adaptatie van nieuwe technologieën bij kmo’s heel traag. Door te leren van grote ondernemingen en elkaar verlaagt de drempel om te experimenteren. Roevens: “Het is belangrijk om in te zetten op het delen van kennis, en de lerende netwerken die wij organiseren kunnen daar een platform voor zijn. Het doet geen kwaad om samen te zitten met andere bedrijven. Dat kan niet alleen je onderneming sterker maken, maar ook de medewerkers.”

Praat dezelfde taal

Die werknemers mee krijgen is cruciaal voor het slagen van de digitalisering. “Technologie wordt dikwijls als iets gevaarlijk beschouwd, want er is angst voor de eigen job. De ondernemer moet aan het team tonen wat er zal gebeuren met de tijd die vrijkomt en focussen op het voordeel voor de medewerker”, zegt Roevens.

“De eerste stap die je moet zetten, is een digitale strategie uitwerken die in je bedrijfsstrategie klikt. Begin met te analyseren hoe je vandaag werkt. Welke processen kun je optimaliseren, en welke tools gebruik je al? Dat is een handige basis om met een technologische partner te gaan praten”, klinkt het.

Roevens vertelt dat het vooral belangrijk is om een partner te zoeken die aansluit op je cultuur. “IT-specialisten spreken vaak te technisch en ondernemers zijn soms te weinig in staat om hun uitdagingen goed te kaderen. Tracht de juiste vragen te stellen en formuleer de juiste antwoorden. Wij hebben bij Unizo richtlijnen opgesteld die ondernemers daarbij kunnen helpen. Begin klein, met een beperkt project of door data te verzamelen. Er is financiële ondersteuning en er zijn opleidingen genoeg, dus maak er ook gebruik van.”

Beluister de podcastreeks Business Intelligence op Trends.be, Spotify of uw favoriete podcastapp.