Jozef De Mey (voorzitter Ageas): ‘We weerstaan beter aan de druk van de financiële markten’

“Had de financiële crisis vermeden kunnen worden? Ja, misschien, als de Amerikanen Lehman Brothers niet hadden laten omvallen.” Volgens Jozef De Mey (75), voorzitter van Ageas (de erfopvolger van Fortis), was dat de katalysator van de grootste financiële crisis van deze eeuw. Maar de oorzaken lagen dieper.

“Ik zat op de luchthaven van Bangkok toen ik opgebeld werd. Het gaat de foute kant uit met Fortis, was de boodschap. Dat was slikken. De snelheid en de omvang van de crisis heeft velen verrast, ook mij. Dat ze zo’n dimensie zou aannemen, had ik niet verwacht.”

We gaan terug naar zaterdag 27 september 2008. Terwijl Fortis een dag eerder op een persconferentie sussende woorden heeft gesproken, halen bezorgde spaarders en investeerders hun rekening bij de bank leeg. Het weekend wordt gebruikt om de bank te nationaliseren. De Mey heeft op dat moment al geen operationele functies meer bij Fortis. Maar hij is wel nog bestuurder bij een aantal dochterbedrijven van Fortis Verzekeringen. Zo ook in de verzekeringsjointventure van Fortis in Thailand.

“In 2008 heb ik de crisis vanop afstand beleefd. Pas in 2009 ben ik er weer bij betrokken geraakt, toen de Chinese groep Ping An mij vroeg toe te treden tot de nieuwe raad van bestuur van Fortis Holding, en de onderhandelingen te voeren met de Belgische staat en BNP Paribas”, vertelt Jozef De Mey.

De rest is geschiedenis. Fortis werd aanvankelijk gered door de Belgische en de Nederlandse staat, maar dat bleek geen stabiele oplossing. Uiteindelijk kwam de bank bij BNP Paribas terecht, terwijl de verzekeringstak autonoom een doorstart nam. De Mey werd in 2009 voorzitter van Fortis Holding, die enkele jaren later herdoopt werd in Ageas. De Mey overtuigde Bart De Smet CEO te worden, en Ageas zette sindsdien een opvallend traject van herstel, expansie en internationalisering neer.

In die mate dat het bedrijf in de kijker loopt van mogelijke overnemers. Het Amerikaanse persagentschap Bloomberg meldde eind juli dat het Chinese conglomeraat Fosun een bod voorbereidt op Ageas. Wie had dat tien jaar geleden gedacht?

Bent u trots op waar Ageas staat?

JOZEF DE MEY. “Trots is misschien wat veel gezegd, maar we mogen tevreden zijn over wat we bereikt hebben. In 2008-2009 was er niemand die wist hoe dit verhaal zou evolueren en waar we zouden uitkomen.”

Wat was een cruciaal moment in die periode?

DE MEY. “Het allerbelangrijkste was dat we in 2009 het oorspronkelijke akkoord met de Belgische staat en BNP Paribas heronderhandeld hebben. Vergeet niet dat de Belgische verzekeraar AG Insurance in het oorspronkelijke plan volledig opgeslorpt zou worden door BNP Paribas. Een van onze hoofddoelstellingen in de onderhandelingen was AG terug te krijgen. Ik wist heel goed dat we de cashflow van AG nodig hadden om Ageas te ontwikkelen in groeiregio’s als Azië. Zonder die basis was het heel moeilijk geweest het bedrijf te krijgen waar we nu staan. Als we een industrieel project wilden ontwikkelen, hadden we de cash van AG nodig.”

Bent u verrast over de interesse van Fosun?

DE MEY. “Als u verwijst naar de geruchten die Bloomberg verspreidt, kan ik enkel zeggen dat Fosun, naast vele anderen, een aandeelhouder van Ageas is, met een belang van zo’n 3 procent, en het bedrijf dus kent. Van onze kant hebben wij tot nu toe geen enkele indicatie gekregen die deze geruchten zou bevestigen.”

Twee Chinese groepen, Fosun met iets meer dan 3 procent en Ping An met 5 procent, zijn bij de grootste individuele aandeelhouders van Ageas. Het versnipperde aandeelhouderschap was al ten tijde van Fortis een nadeel. Dreigt het u opnieuw parten te spelen?

DE MEY. “Elk aandeelhouderschap van een beursgenoteerd bedrijf, of het nu met een referentieaandeelhouder is of zeer versnipperd, heeft voor- en nadelen. Onze focus heeft steeds gelegen in het runnen van de business, in het belang van alle stakeholders.”

Als u nu op die pijnlijke periode in 2008 terugkijkt, wat denkt u dan?

DE MEY. “Ik blijf met twee vragen zitten. Ten eerste: had de financiële crisis vermeden kunnen worden? Cruciaal was de val van de Amerikaanse zakenbank Lehman Brothers, die een vertrouwenscrisis veroorzaakte in de bancaire sector. Dat was de katalysator, maar de oorzaken lagen dieper. De jaren daarvoor was er een heel grote druk van de financiële markten op bedrijven en financiële instellingen. Er werden rendementen van 15 procent en meer geëist. Bankiers hebben producten gecreëerd die zulke rendementen mogelijk maakten en tegelijk, dankzij hun theoretische modellen, de stempel ‘risicoloos’ meekregen. Maar rationele, wiskundige modellen houden geen rekening met de menselijke natuur. Sommigen hebben daarvan misbruik gemaakt om woningkredieten te geven aan mensen van wie men wist dat ze niet zouden kunnen terugbetalen. Als dat dan ook nog eens op grote schaal gebeurt, is er een probleem.”

Wat is de tweede vraag waarmee u zit?

DE MEY. “Hadden we de crisis anders kunnen aanpakken? Met name in het geval van Fortis. Ik denk dat de Belgische staat aan het einde van de rit geen slechte zaak zal doen aan Fortis. De bank en de verzekeraar werden gered, wellicht zonder financieel verlies. Maar voor de Fortis-aandeelhouder was de nationalisering en de daaropvolgende verkoop van Fortis Bank aan de Fransen natuurlijk niet de beste keuze. Ik heb er lang voor gepleit de Fortis-groep samen te houden en de bank niet te verkopen, maar dat is niet gelukt.”

Ziet u dat achteraf bekeken als een gemiste kans?

DE MEY. “Achteraf is het altijd gemakkelijk praten. Je moet er rekening mee houden dat sommige beslissingen in 2008 telkens in één weekend werden genomen. In normale omstandigheden gaan maanden over zo’n overnameproces. Maar nu was er amper tijd, en niemand wilde het risico lopen dat het zou mislopen met de bank. Gezien de omstandigheden…”

U verwijst naar de druk van de financiële markten als een van de oorzaken van de crisis. Maar Ageas is nog altijd beursgenoteerd, en die druk van de markten is er toch nog altijd?

DE MEY. “Ja, en die zal er altijd zijn. Maar we hebben geleerd er beter mee om te gaan. We weerstaan nu beter aan die druk. Ageas heeft een duidelijke strategie, en communiceert daar transparant over. Wie met de strategie niet akkoord gaat, moet geen aandelen van Ageas kopen. En dat we op de uitvoering van die strategie afgerekend worden, dat de markten eisen dat we doen wat we aankondigen, dat is normaal. Maar we gaan onze financiële doelstellingen niet bepalen in functie van hun wensen of de prestaties van een of andere concurrent. We vertrekken vanuit de eigenheid van Ageas, en we koppelen daar ambitieuze maar realistische financiële doelen aan. Ageas laat zich niet meeslepen in een wedstrijd om de beste of de mooiste van de klas te zijn. We proberen de voetjes op de grond te houden. Ageas is een middelgrote Europese verzekeraar, en dat model heeft zijn limieten.”

Zijn de risico’s in de financiële sector vandaag beter onder controle dan tien jaar geleden?

DE MEY. “De tijd, de mensen, de aandacht en de energie die financiële instellingen vandaag in risicobeheer investeren, is in niets te vergelijken met de situatie tien jaar geleden. Maar dat is geen garantie dat niets kan gebeuren. We hebben fantastische modellen om de risico’s in beeld te brengen, maar nogmaals, met modellen moet je altijd opletten. Ik vind het veel belangrijker het gezonde boerenverstand te laten spreken.”

Als voorzitter hebt u lange tijd het hoofd moeten bieden aan ontevreden aandeelhouders op de algemene vergadering. Is dat nu overgewaaid?

DE MEY. “De aandeelhoudersvergaderingen zijn de voorbije jaren veel rustiger geworden. Er wordt nauwelijks nog over het verleden gesproken. Alle vragen gaan over de toekomst van Ageas.

“Maar ik heb veel begrip voor de onvrede en teleurstelling van de oud-Fortis-aandeelhouders. Vooral de kleine beleggers hebben veel geld verloren. Hoewel wij nooit toegegeven hebben dat er fouten gemaakt zijn, begrijp ik hun vraag om compensatie.”

Ageas heeft ervoor gekozen een schikking van 1,3 miljard euro te treffen. Waarom?

DE MEY. “Als je met een resem rechtszaken en schadeclaims zit, kun je twee dingen doen: vele jaren wachten tot er een definitieve uitspraak valt, of op zoek gaan naar een vergelijk. Wij hebben de tweede weg gekozen. Ageas heeft vier jaar onderhandeld, en met de overgrote meerderheid van de claimorganisaties een akkoord bereikt. Het hof van beroep in Amsterdam verklaarde de dading in juli bindend. Die formule verplicht aandeelhouders die niet akkoord gaan met de regeling zich te identificeren. Voor Ageas is het belangrijk te weten hoeveel aandeelhouders nog willen voortprocederen.

“We kunnen nu een streep onder het verleden trekken, en dat komt onze strategische en financiële flexibiliteit ten goede. Door het wegvallen van de onzekerheid die de rechtszaken met zich brachten, zullen de financiële ratings van Ageas normaal verbeteren. Dat moet het gemakkelijker en goedkoper maken om geld op te halen op de markt, wanneer daar behoefte aan zou zijn.”

De klemtoon lag bij Ageas de voorbije jaren, vooral als gevolg van het Fortis-debacle neem ik aan, op de creatie van waarde voor de aandeelhouders. Is dat nog altijd de fundamentele drijfveer?

DE MEY. “Aandeelhouderswaarde creëren is onze raison d’être. In 2009 was de waarde van Fortis Holding 1,2 miljard euro. Vandaag is Ageas ongeveer 9 miljard euro waard. We hebben in die periode ook nog eens voor 2,9 miljard euro dividenden uitbetaald en voor 1,6 miljard euro aandelen ingekocht. Dat is samen nog eens 4,5 miljard euro waarde, die we voor de aandeelhouders gecreëerd hebben. De overtollige cash willen we in eerste instantie gebruiken om onze business te ontwikkelen en acquisities te doen. Maar als er geen kansen zijn, keren we die cash uit aan onze aandeelhouders. Dat is een heel gezond principe dat we gedisciplineerd toepassen en waar we heel transparant over zijn.”

Kan Ageas ooit weer een groep als Fortis worden?

DE MEY. “Onmogelijk. In de eerste plaats omdat we de strategische keuze gemaakt hebben een verzekeraar te zijn en te blijven. Ten tweede omdat Fortis zoveel groter was dan Ageas vandaag. De winstcapaciteit die Fortis in het verleden had, kunnen wij nooit, maar dan ook nooit evenaren. Vergeet niet dat de verzekeringsactiviteit niet meer dan 30 procent van de Fortis-groep uitmaakte. Ageas zou dus al bijna vier keer zo groot moeten zijn als vandaag. Nee, ik zie niet in hoe we dat zouden kunnen realiseren.”