Jim Ratcliffe (Ineos): ‘Dit is niet het einde, maar we gaan wel die richting uit’

Jim Ratcliffe, eigenaar en voorzitter van het chemieconcern Ineos, verliest stilaan de moed. Zijn smeekbede voor een andere aanpak van de Europese industrie vindt geen gehoor.

Ratcliffe bouwde Ineos uit tot een van de grootste chemiebedrijven en ongeveer het nummer 200 in de lijst van alle ondernemingen ter wereld. “We zijn bezorgd over de toekomst van chemie en de verwerkende industrie”, zegt de Engelsman. “Onze activa in Azië even buiten beschouwing gelaten, is twee derde van onze productiefaciliteiten gevestigd in Europa, en een derde in de Verenigde Staten. Wel, vijf à zes jaar geleden realiseerden we twee derde van onze winst in Europa, en een derde in de VS. Vandaag komt ruim 70 procent van onze winst uit de VS en veel minder dan een derde uit Europa. Voor cash is het nog erger. Zowat 90 procent wordt gegenereerd in de VS, en bijna 10 procent in Europa. Dat is waarom we bezorgd zijn.”

Volgens Ratcliffe staan de omgevingsfactoren voor chemische bedrijven groei in de weg. “Wat zijn de belangrijkste dingen om een chemiebedrijf winstgevend te runnen? Je hebt concurrerende grondstoffen, energie en arbeid nodig. In die volgorde. En waar staan we in Europa, waar wij dus twee derde van onze activa hebben? Hebben we concurrerende grondstoffen? Neen. Hebben we concurrerende energie? Neen. Bovendien is arbeid duur in Europa in vergelijking met de VS.”

Ratcliffe schetste ook de vooruitzichten voor de wereldmarkt voor chemie. Europa dreigt daarin onvermijdelijk aan het kortste eind te trekken. “Er is allereerst de VS. De aangekondigde expansie bedraagt er 150 miljard dollar. Als je dan kijkt naar Europa, vind je niets van al dat. Ik verwacht dan ook dat we in Europa over drie à zeven jaar worden overspoeld door een golf van producten uit de VS.”

Ook in China wordt zwaar geïnvesteerd in chemie. “China wordt vrij snel zelfbedruipend. Het koopt dus minder van Europa, maar nog belangrijker: het koopt minder van het Midden-Oosten, de derde regio. Het Midden-Oosten blijft intussen wel investeren, maar waar gaan ze hun producten dan naartoe sturen?”

“Je zal dus een golf van producten zien uit de VS en het Midden-Oosten, en een getemperde vraag naar Europese chemicaliën. Dat is, in een notendop, waarom ik problemen verwacht voor de Europese chemie.”

Op die ontwikkelingen biedt Europa geen afdoend antwoord, geeft Ratcliffe aan. “Europa heeft neen gezegd tegen veel dingen, zoals schalie en nucleaire energie. Europa wil ook meer groene taksen en verhindert herstructureringen. Een voorbeeld. Ineos is de grootste pvc-producent in Europa en we proberen te fuseren met een andere pvc-activiteit in Europa (van het Belgische Solvay, nvdr) omdat we al tien jaar geen cent verdienen met onze business. Maar de EU zegt dat we in pvc een dominante marktpositie hebben. Ik zou onze CEO dus moeten ontslaan. Als wij echt zo’n dominante positie zouden hebben, zou hij geld verdiend moeten hebben, wat hij niet heeft gedaan. (grijnst)“

“Mijn verwachtingen voor chemie in Europa zijn dus somber”, besluit Ratcliffe. “Ik weet niet of u zich het feuilleton Dad’s Army herinnert? (een Britse komedieserie uit de jaren zeventig, hier ‘Daar komen de schutters’ geheten, nvdr) Daarin zegt iemand ‘dit is het einde’. Zover is het nog niet, maar we gaan wel die richting uit.”