Jean Pisani-Ferry (economisch adviseur Emmanuel Macron): zachte heelmeester voor de Fransen

Dat Emmanuel Macron de topfavoriet is om in mei de nieuwe Franse president te worden, heeft hij te danken aan zijn economisch adviseur Jean Pisani-Ferry. Die dokterde een economisch programma uit dat de Fransen niet te veel bruuskeert en zowel links als rechts kan aanspreken.

Atrappe-tout. Allesvanger, zo wordt Emmanuel Macron (En Marche!) door zijn tegenstanders genoemd. De topfavoriet voor de presidentsverkiezingen probeert de poort naar het Elysée open te duwen door zowel links als rechts kiezers aan te spreken. Dat blijkt ook uit zijn economisch programma: behoud van de 35-urige werkweek, maar ook loonkostenverlagingen voor de bedrijven en een verlaging van de vennootschapsbelasting van 33 naar 25 procent. Afbouw van het ambtenarenapparaat, maar ook meer geld voor het onderwijs en de politie. Behoud van de pensioenleeftijd op 62 jaar, maar ook de afschaffing van de verschillen in de pensioenstelsels tussen de privésector en de overheid. De verguisde Franse vermogensbelasting wordt afgeslankt tot een zuivere vastgoedtaks (dividenden vallen er bijvoorbeeld buiten).

De architect van dat programma is Jean Pisani-Ferry. De econoom heeft gewerkt voor tal van economische instellingen in binnen- en buitenland: het Franse Planbureau, France Stratégie (de denktank van het kabinet van de eerste minister), het IMF, de Europese Commissie. Hij was eind jaren negentig de rechterhand van minister van Economie Dominique Strauss-Kahn (PS). De voorbije jaren werkte Pisani-Ferry als economisch adviseur voor de eerste ministers Jean-Marc Ayrault en Manuel Valls. In het verleden hield hij mee de pen vast van de economische programma’s van de presidentskandidaten Lionel Jospin (2002) en François Hollande (2012).

En er is een verband met België: Pisani-Ferry gaf les aan de ULB en leidde tussen 2005 en 2013 de Brusselse pro-Europese denktank Bruegel. Hij lag in die periode onder andere aan de basis van een studie over de Europese bankenunie. Respect is er bij de zuiderburen ook voor zijn stamboom: zijn vader, Edgar Pisani, was minister onder zowel Charles de Gaulle als onder de socialist François Mitterrand. Zijn overgrootoom Jules Ferry voerde aan het einde van de 19de eeuw in Frankrijk algemeen en gratis onderwijs in.

Niet enkel een waarnemer

Pisani-Ferry is sinds januari betrokken bij de campagne van Emmanuel Macron. Hij heeft lang getwijfeld, maar de brexit en de verkiezing van Donald Trump hebben Pisani-Ferry over de streep getrokken. “Ik wil over een jaar geen spijt hebben dat ik enkel een waarnemer ben gebleven.” Volgens de econoom is de opmars van FN-voorzitter Marine Le Pen te stuiten, maar niet door de Fransen een economisch paardenmiddel toe te dienen. Pisani-Ferry pleit voor hervormingen, maar die mogen niet bruuskeren. De Fransen zijn niet klaar voor een thatcheriaanse liberale schok, zoals de geplaagde rechtse kandidaat François Fillon voorstelt. Dat zou enkel leiden tot straatprotest en stakingen, met als gevolg dat niets verandert. De Fransen hebben volgens Pisani-Ferry een zachte heelmeester nodig.

Geen Frans Schröder-Hartz-duo

Pisani-Ferry staat bekend als een workaholic. “Ik weet niet meer wat een lunch of een diner is”, zei hij onlangs in een zeldzaam interview. “Ik raak niet verder dan broodjes en een muesli-maaltijd.” De vader van twee kinderen opereert het liefst op de achtergrond. “De Franse econoom met het kleinste ego”, noemen zijn collega’s hem. Maar een paar keer was hij gefrustreerd toen hij een topfunctie misliep. Hij hoopte in 2012 adviseur te worden van president François Hollande, maar kreeg geen baan op het Elysée. Ook het voorzitterschap van de gerenommeerde topschool Sciences-Po liep hij mis.

Pisani-Ferry mag dan wel kiezen voor discretie, critici richten hun pijlen nu zowel op Emmanuel Macron als op zijn economische bolleboos. Vooral Le Figaro, de huiskrant van Les Républicains van François Fillon, is scherp. Zo krijgt het behoud van de 35-urige werkweek veel kritiek. Daarnaast rijzen vragen over de sanering van de overheidsfinanciën. De econoom van Macron stelt voor in vijf jaar 60 miljard euro te besparen, terwijl ex-premier Manuel Valls de uitgaven in twee jaar met 40 miljard deed dalen. Voor rechts is dat het bewijs dat de tandem Macron-Pisani-Ferry geen Franse versie is van het duo Gerhard Schröder (bondskanselier SPD) en Peter Hartz (Volkswagen), dat meer dan tien jaar geleden de Duitse economie uit het slop haalde met arbeidsmarkthervormingen, loonmatiging en besparingen.