Jan Denys (Randstad): ‘Job voor de eerste die zich aanmeldt? Het kan’

De stad Mechelen werft twee technici voor de groendienst aan zonder dat de kandidaten eerst op sollicitatiegesprek moeten komen. Wie zich als eerste aanmeldt, krijgt de baan. “Bruikbaar voor specifieke kansengroepen”, zegt arbeidsmarktspecialist Jan Denys (Randstad).

Een jaar geleden kondigde Gent een proefproject voor aanwervingen volgens het principe ‘wie zich al eerste aanmeldt, krijgt de baan’, zonder proef of gesprek. Mechelen doet het nu ook. Een verstandige keuze?

JAN DENYS. “Zulke initiatieven zijn interessant, maar het blijft wachten op de concrete resultaten. Dit verdient een kans. , want er is al veel geprobeerd voor de kansengroepen. Het is een manier om specifieke kansengroepen, zoals kortgeschoolde langdurig werklozen of allochtonen, naar de arbeidsmarkt te loodsen. Je vermijdt de stereotyperingen en vooroordelen die in zo’n aanwervingsproces kunnen sluipen. Kandidaten worden niet gecontroleerd op hun achtergrond, moeten geen cv opstellen en geen proeven afleggen. Al moet de kandidaat zich wel afvragen of hij geschikt is voor de job. Je gebruikt deze methode best voor moeilijker in te vullen vacatures. Ze kan twijfelaars over de streep trekken.

“Je kunt dit niet uitbreiden naar de volledige arbeidsmarkt. Het systeem is bijvoorbeeld niet aangewezen als er heel veel kandidaten zijn voor een beperkt aantal functies.”

Bestaat dit systeem elders?

DENYS. “Open hiring komt overgewaaid uit de VS. Het werd al in 1982 ingevoerd in New York door Greyston Bakery. Maar het is geen courante praktijk. Er zijn te weinig consistente data om te kunnen besluiten dat het echt werkt. Ook in Nederland wordt het soms gebruikt.

“Ik schrijf het niet af, maar een mirakeloplossing is het volgens mij niet. Anders zou het in de VS al ingeburgerd zijn. De filosofie blijft interessant: je wordt aangeworven en dan krijg je de kans om je te bewijzen. Is men tevreden, dan volgt een opleiding en wordt het contract verlengd. Zo’n proces verloopt op de veel flexibelere Amerikaanse arbeidsmarkt ook veel gemakkelijker dan bij ons.”

Is dit een betere aanpak dat de stad Gent die beslist dat 30 procent van de nieuwe aanwervingen allochtonen zijn? Is dat in het Gentse geval geen discriminatie?

DENYS. “Dat is een zeer oude discussie en het blijft een juridische twistappel. Uiteraard mag discriminatie niet. De reden waarom een allochtoon met slechte competenties of attitude niet wordt aangeworven, is precies die gebrekkige competenties en attitude. Niet omdat een allochtoon per definitie niet de juiste competenties zou hebben.

“Je mag wel discrimineren als het bedoeling is de historische achterstand van een bepaalde groep weg te werken. Al moet dat zeer duidelijk worden omschreven en aangetoond door het bedrijf of de overheidsdienst. Neem een bedrijf dat vaststelt dat het geen allochtonen in dienst heeft. Bij gelijke kwalificaties kan dan iets meer de voorkeur gegeven aan een kandidaat met die achtergrond. Maar dat kan niet blijven duren.”