Iran wil zich opnieuw openstellen voor de westerse wereld. Een 45-koppige Belgische handelsmissie, de eerste sinds 2003, ging het pad effenen.
“Het is tijd om de misverstanden en het wantrouwen uit het verleden achter ons te laten, want ze hebben alleen geleid tot gemiste opportuniteiten”, vindt Mohammad Nahavandian.
De kabinetschef van de nieuwe president, Hassan Rouhani, was, als ex-voorzitter van de Iraanse Kamer van Koophandel, Mijnen en Industrie graag bereid een delegatie te ontvangen die werd geleid door John Stoop, voorzitter van Belgian Chambers, de koepelorganisatie boven de Belgische Kamers van Koophandel.
“Het was een grote fout economische en politieke thema’s aan elkaar te koppelen”, analyseert Nahavandian. “Het heeft de politieke problemen niet opgelost, en het enige effect was een wijziging in de economische relatie, van Europa naar China. De handelspartners zijn gewijzigd, niet het handelsvolume.”
Sancties
Daarmee refereert hij naar de sancties die de Verenigde Staten en Europa het land midden 2010 oplegden voor het Iraanse nucleaire programma. Die beginnen te wegen op de Iraanse economie. De inflatie is hoog: bijna 40 procent in 2013, en voor dit jaar wordt het moeilijk ze onder 30 procent te houden, terwijl de werkloosheid 15 procent bedraagt.
Toch is er hoop: de sancties werden op 20 januari verlicht. Indien verdere onderhandelingen binnen zes maanden resultaat opleveren, gaat de poort wellicht nog verder open. Dan komt een markt van 80 miljoen mensen binnen bereik. Een nieuwe stap brak twee weken geleden aan, toen de twee aartsvijanden Saoedi-Arabië en Iran aankondigden hun relaties te willen normaliseren.
Belemmeringen
“Het handelsverkeer tussen België en Iran is nooit stilgevallen, en de Iraniërs appreciëren dat”, weet Elisabeth Vankerckhoven, economisch vertegenwoordiger van Flanders Investment & Trade (FIT).
In 2012 werd nog voor een half miljard euro aan goederen in- en uitgevoerd, al was dat wel zogoed als een halvering ten opzichte van twee jaar daarvoor. Anno 2014 zijn er in Iran nog welgeteld twee Belgische joint ventures actief: Gonlan-Puratos maakt producten voor vooral de bakkerijsector, en VDS produceert samen met het lokale Havorrash garnalenvoeding in de stad Bushehr.
Visa
Intussen blijkt ook visa bemachtigen een probleem te zijn, vooral voor Iraniërs die naar België willen komen. Een bedrijf dat begrijpelijkerwijs liever anoniem wil blijven, zag een joint venture op de klippen lopen omdat de Iraanse partner om onduidelijke redenen geen visum kreeg om naar België te reizen.
Betalingen
De grootste rem op de internationale handel zit echter in het betalingsverkeer. De Iraanse financiële instellingen hebben geen toegang meer tot het Swift-systeem, het informaticaplatform dat de ruggengraat vormt van de wereldwijde geldstromen. Geen enkele Belgische bank aanvaardt betalingen van of naar Iran.
De meeste Iraanse bedrijven kennen echter intussen de achterpoortjes: ze kopen Europese goederen aan via een Duitse, Italiaanse of Oost-Europese dochteronderneming. Een andere uitweg bieden internationale wisselkantoren, meestal in Dubai of Abu Dhabi.
Het positieve is wel dat de meeste Iraanse firma’s een flink deel van de factuur op voorhand betalen. Of hoe een land met betalingsproblemen op die manier ook een opportuniteit kan zijn.
Luc Huysmans
