Investeren in tijden van corona: ‘We zijn ondernemers, we investeren’
De coronacrisis zorgt voor een bruuske rem op de investeringsijver bij de ondernemers. Terwijl veel bedrijven hun investeringsplannen uitstellen of annuleren, zijn er ook durvers die net nu versnellen. “Dit is niet het moment om op de rem te gaan staan”, klinkt het bij investerende ondernemers.
In tijden van corona wordt een derde tot de helft van de investeringsplannen opgeborgen of teruggeschroefd, blijkt uit de cijfers van de Economic Risk Management Group (zie kader). Ook de resultaten van het Trends-onderzoek Ondernemingen van Morgen bevestigen de malaise in de ondernemerswereld. De onzekerheid weegt op het vertrouwen en dat doet consumenten en producenten op de rem staan. De coronacrisis vreet aan de financiële fundamenten van de bedrijven en de hand gaat op de knip. Volgens Fevia, de federatie van de Belgische voedingsindustrie, kampt een op de drie voedingsbedrijven met liquiditeitsproblemen en wordt drie vierde van de investeringen op zijn minst uitgesteld. In andere sectoren klinken gelijkaardige geluiden. De federale regering probeert soelaas te brengen door fiscaal te ondersteunen. Zo wordt de investeringsaftrek dit jaar verhoogd naar 25 procent.
Medische urgentie en logistiek
De schaarse bedrijven die wel hun investeringsplannen doorzetten, wijzen op de langetermijneffecten of willen het ijzer smeden terwijl het heet is. Een mooi voorbeeld zijn de ondernemers die investeren in productiecapaciteit om medische mondmaskers te maken in België. Dat gaat om miljoeneninvesteringen. De jongste in de rij is Medimundi, een samenwerking tussen de speelkaartenproducent Cartamundi, de Universiteit Antwerpen en de Oost-Vlaamse machinebouwer Cloostermans. Medimundi start met een basisinvestering van 3,5 miljoen euro en wil in augustus de productie van FFP2- en FFP3-maskers opstarten.
Het is nu investeren om er later de vruchten van te plukken. Zo investeren Groep Machiels en H.Essers, twee prominente Limburgse familiebedrijven, meer dan 30 miljoen euro in de bouw van een containerterminal op de voormalige Ford-terreinen in Genk. Port of Limburg, aan het Albertkanaal, zal een capaciteit hebben van 350.000 containers per jaar. De binnenvaartterminal moet operationeel zijn tegen 2023. “Ook in crisistijden is het belangrijk te blijven investeren in strategische langetermijnprojecten en vooruit te blijven kijken”, duidt Gert Bervoets, de CEO van H.Essers.
Ook de logistiekvastgoedontwikkelaar Heylen Warehouses startte in volle coronacrisis met de bouw van zijn grootste logistieke project in België. Heylen bouwt in de Gentse haven een logistieke site van 250.000 vierkante meter. Op de Ghent Logistic Campus kunnen tot 500 nieuwe banen worden gecreëerd, aldus de toplui van Heylen Warehouses. De Kempense vastgoedontwikkelaar ziet kansen in deze crisis en gelooft in strategisch gelegen opslagruimtes dichter bij huis. “Corona laat ons zien hoe kwetsbaar de internationale supplychains zijn als de logistiek hapert. Snelheid, zekerheid en korte levertermijnen zijn belangrijker dan ooit”, zegt Ralph Caspanni, de CEO van Heylen Warehouses. En niet alleen de grote spelers realiseren hun investeringsplannen. Ook de familiale elektrogroothandel Engels bouwt een nieuw distributiecentrum met een oppervlakte van 70.000 vierkante meter in Malle. De Antwerpse onderneming, goed voor een omzet van 31 miljoen euro in 2019 met 70 medewerkers, wil in 2022 verhuizen van de Antwerpse Paardenmarkt naar het industrieterrein van Malle.
Sterker uit de crisis komen
In de maakindustrie viel de Zweedse compressorenbouwer Atlas Copco op met een investeringsplan voor de komende drie jaar van 55 miljoen euro in de site in Wilrijk, waar 2900 mensen werken. “Ondanks de economische context en de hoge loonkosten, wil Atlas Copco zijn investeringsprogramma in Wilrijk voortzetten”, stelt Vagner Rego, business area president Compressor Technique van de Zweedse industriële groep. Atlas Copco Airpower zal elk jaar meer dan 15 miljoen euro investeren in de infrastructuur en het machinepark. Daarnaast wordt 10 miljoen euro vrijgemaakt voor de opleiding van het personeel. De Vlaamse regering legt er nog 2 miljoen euro steun bovenop.
Met een investering van 2 miljoen euro doet ook Trayco, de Oost-Vlaamse producent van kabeldraagsystemen, een stevige duit in het zakje. “Natuurlijk hebben we getwijfeld”, zegt Geert Ballet, de CEO van Trayco. “Maar het slechtste wat je nu kan doen, is op de rem staan. Wij zijn ondernemers, wij investeren. Er staan ons grote uitdagingen te wachten en het is nu het moment om ons te wapenen voor de toekomst.” Ballet wil met zijn groeibedrijf sterker uit de crisis komen. “Ondernemers moeten stoppen met elkaar gek te maken. Dat werkt verlammend. We moeten gewoon voortdoen. Het vertrouwen moet ook bij de consument terugkomen. De economie moet draaien”, stelt de veertiger.
Trayco, in 2012 opgericht door Geert Ballet en Pieter Tsjoen, de eigenaar van het metaalbedrijf Vento, zet in volle crisis een nieuwe stap en investeert in de uitbreiding van zijn machinepark in Oudenaarde. De productie wordt met 1000 vierkante meter uitgebreid. Er komt een nieuwe volautomatische profileerlijn, een hightech assemblagelijn en een geautomatiseerde buigmachine voor verschillende producten. “Het voordeel van deze timing is dat we nu het beste van onze mensen kunnen naar boven halen. Iedereen wil het onderste uit de kan halen en ook onze machinebouwers gaan veel dieper mee in het project. Ze verleggen grenzen en strijden meer om het project binnen te halen”, ervaart Geert Ballet. Vanaf augustus worden de nieuwe lijnen geïnstalleerd.
Familiebedrijven voor de lange termijn
De Trayco-topman rekent dit jaar op een omzet van 6 miljoen euro, 40 procent komt van de export naar Nederland, Frankrijk, Spanje, Portugal, Oostenrijk, Tsjechië en Hongarije. Vandaag telt het bedrijf een twintigtal medewerkers. 2019 was het kanteljaar voor Trayco. Na enkele moeilijke jaren werd het kritische omzetvolume bereikt om winst te genereren.
“Onze ambitie is nog altijd om in 2022 een omzet van 10 miljoen euro te halen. We investeren in de groei door ons productengamma uit breiden en nieuwe markten aan te boren. We richten ons meer en meer op de export en op de projectbusiness”, zegt Geert Ballet. Trayco produceert kabelbanen, draadnetten en andere montagesystemen in kantoren, ziekenhuizen, magazijnen en fabrieken.
Volgens Geert Ballet is het geen toeval dat voornamelijk familiebedrijven blijven investeren tijdens deze crisis. “De partners in het bedrijf zijn ondernemers. In een familiebedrijf wordt meer op de lange termijn gerekend. Ondertussen hebben we ook het bewijs geleverd dat hier potentieel in zit. Het zijn zeker geen gemakkelijke tijden, maar dat houdt ons scherp.”
Belgen, vlijtige investeerders
De Belgische bedrijfsinvesteringen groeien al jaren sneller dan de Belgische economie (zie tabel Bedrijfsinvesteringen kloppen groei). Vorig jaar groeiden ze met 3 procent, ruim dubbel zo snel als de economische groei van 1,4 procent, ondanks de onzekerheid door de brexit en de handelsoorlog tussen de VS en China. Dat is geen toeval, zegt de Nationale Bank in haar jongste jaarverslag. Het investeringsniveau in België is altijd vrij hoog geweest. Van halfweg 2018 tot halfweg 2019 maakten de bedrijfsinvesteringen 16 procent van het bruto binnenlands product (bbp) uit, waarmee België een heleboel eurolanden achter zich laat (zie grafiek Belgische bedrijfsinvesteringen in Europese top…).
Feitelijk zitten de Belgen al veel langer in de kopgroep. De bedrijfsinvesteringen overschrijden al sinds 1999 het gemiddelde van de eurozone en de EU27 (zie grafiek …al 20 jaar lang). De centrale ligging van ons land zit daar voor veel tussen, volgens Jo,e Damijan, professor economie aan de Universiteit van Llubljana. “België dient als hub voor multinationals. Zij zetten hier een productievestiging of logistiek centrum op van waaruit ze de rest van de EU-markt bedienen.”
De bedrijfsinvesteringen schragen de economische groei, maar die link is niet perfect, aldus Damijan. Hij onderzocht in hoeverre investeringen het verschil in economische groei tussen landen bepalen. Blijkt dat tussen 2009-2018, de periode na de financiële crisis, slechts 30 procent van de groeiverschillen tussen landen verklaard kan worden door uiteenlopende niveaus van bedrijfsinvesteringen. “Dat toont aan dat er nog andere factoren zijn”, zegt Damijan. “Zit het gros van de investeringen in hoogtechnologische sectoren, of in eenvoudige, klassieke sectoren? En waarvoor is de investering bestemd, voor hoogwaardige activiteiten als onderzoek, innovatie en marketing, of voor simpele taken als assemblage? Een land dat investeringen aantrekt voor de betere stukken van de productieketen, zal meer groei halen uit die investeringen.”
Investeringen terugschroeven
Hoe ziet de toekomst eruit? “Zorgwekkend”, aldus het commentaar van de Economic Risk Management Group (ERMG) bij haar juni-enquête bij 2365 Belgische ondernemers. Bijna één op de twee bedrijfsleiders stelt zijn investeringsplannen uit. Dat is wel een verbetering tegenover de april-enquête, toen 62 procent van de ondernemers over een uitstel sprak. De ondernemers met investeringsplannen zullen de investeringen met gemiddeld een derde terugschroeven, aldus de juni-enquête. In de sector kunst, amusement en recreatie is dat 82 procent, in de horeca 66 procent, en in de groot- en kleinhandel bijna 40 procent. In de industrie, communicatie & informatie, en vervoer & opslag bedraagt de vermindering van de investeringen telkens ruim 30 procent.
De investeringen zullen niet gauw terugkomen, aldus Damijan. “De terugval van de vraag en de zware schuldenlast bij veel bedrijven zullen wegen op de investeringen, zoals dat ook gebeurde na de financiële crisis van 2009. Toch is deze pandemie een grotere bedreiging voor de economie, omdat de lockdowns de wereldwijde economische verwevenheid in gevaar brengen. Internationale handels- en migratiestromen geraken bevroren, productieketens brokkelen af. Dat krijg je niet snel gekeerd. Ook de psychologie speelt mee. Mensen zijn bang, zien af van grote aankopen en sparen hun geld voor een onzekere toekomst. Dat kan zware gevolgen hebben voor de bedrijfsinvesteringen. We krijgen een andere wereld, minder open, minder geïntegreerd, en allicht met een lagere groei. Japan heeft zo drie decennia verloren.”
Company of tomorrow
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier