In beeld: sterke automatisering houdt de edele boekdrukkunst leefbaar

De grondstoffen van elk drukwerk zijn teksten en beelden. In de lay-out komen ze samen. Graphius beschikt over een lay-outafdeling, maar de meeste uitgeverijen leveren volledig opgemaakte bestanden aan. Met gespecialiseerde software worden de tekst- en beeldelementen omgezet in drukklare bestanden. “Omdat we tijdens dit proces het bestand rippen, ontstaat er onvermijdelijk een minimaal risico op conversiefouten, bijvoorbeeld accenten die wegvallen”, zegt CEO Denis Geers. “Daarom is het gebruikelijk dat we alle drukproeven voorleggen aan de klant. Pas als de klant zijn toestemming geeft, vertrekt het bestand naar de offsetafdeling.”

Het omzetten van digitale bestanden naar de drukplaten gebeurt grotendeels automatisch. Tijdens dat proces vindt ook de impositie plaats, het rangschikken van de pagina’s op grote drukvellen. “Nu maken we ongeveer 1500 platen met een persoon per ploeg”, vertelt Geers. “Vroeger was dat een zeer arbeidsintensieve stap.”

De drukker gaat met zijn platen naar de pers en de pers wordt voorzien van papier uit het magazijn. Op basis van de volumes en de kwaliteitseisen van de klant start de drukker de pers op. Graphius werkt met Duitse Heidelberg-persen. “Mijn grootvader is er in 1928 mee beginnen te drukken. Het zijn zeer degelijke machines en ze lopen technologisch voorop. Heidelberg levert niet alleen de drukpersen, maar ook de hele software errond. Dat laat ons toe de hele keten vlot te koppelen.”

Graphius is een planodrukkerij. In tegenstelling tot een rotatiedrukkerij werkt ze dus niet met rollen, maar met vellen papier. De vellen komen ongevouwen uit de pers en moeten nog door een machine die ze in katernen van 8, 16 of 32 pagina’s vouwt.

De katernen moeten samenkomen en gebundeld worden. Dat kan door ze te naaien, te lijmen of te nieten. “Bij boekdruk is naaien de meest voorkomende keuze”, stelt Geers. “Soms kiezen klanten voor lijmen. Dat doen we met heel sterke lijm zodat het boek zelden of nooit loskomt. Het voordeel van het naaien is dat het een boek oplevert dat soepel openligt op de rug.”

De cover volgt een aparte route. Hij wordt niet gevouwen maar gesneden. Bij een zachte kaft wordt het drukvel gelamineerd. Voor een harde kaft wordt een bandmateriaal – bijvoorbeeld kunstleder of linnen – op een karton gekleefd. Vervolgens komt er nog een folie over.

Het boek en de kaften komen samen op de verzamellijnen. Persen met een zeer hoge druk – tot drie ton – drukken de kaft en de rest van het boek samen.

Graphius biedt veel veredelingen aan. Zoals kleur op de sneden of leeslinten, stofwikkels of een foedraal. “Die zijn erg gewild. Dat is een groot verschil met de periode voor de crisis van 2008. Klanten opteren nu vaak voor iets kleinere volumes, maar met meer toegevoegde waarde.