In beeld: mest wordt groene energie

Biolectric maakt biogasinstallaties en installeert die bij landbouwbedrijven. Daarmee kunnen de boeren het methaangas uit mest omzetten in groene energie. Verduurzaming met een verdienmodel.

Hoe kun je in België een duurzame oplossing bedenken voor de groeiende behoefte aan energie? Burgerlijk ingenieur Philippe Jans, de CEO van Biolectric, zocht het antwoord in een zwaar getergde sector, de landbouw. “De klassieke oplossingen, windmolens en zonnepanelen, hebben het nadeel dat de energie moet worden opgeslagen”, zegt hij. “Met biogas heb je dat probleem niet. Je kunt je energieproductie plannen. In combinatie met de enorme mestreserves op onze boerderijen bracht me dat op het idee van kleinschalige mestvergistingsinstallaties.”

Met zijn spaargeld en de financiële steun van het impactfonds Taste Invest van de familie Westerlund legde Philippe Jans het traject af van conceptontwikkeling tot de start van de serieproductie in een fabriek in Temse. In 2019 nam de investeringsholding Ackermans & van Haaren de fakkel over van Taste Invest. Zo’n vijftig mensen werken voor Biolectric. Het bedrijf is sinds 2015 ook internationaal actief en heeft mensen in vijf landen.

In 2021 verkocht Biolectric meer dan honderd installaties, leverde een vijftigtal installaties op en draaide een omzet van 10 miljoen euro. “De coronacrisis hebben we wel gevoeld, maar buiten een vertraging in de goedkeuring van vergunningen is de impact beperkt gebleven”, zegt Jans. “We merken dat duurzaamheid op de boerderij meer en meer een thema wordt onder consumenten, melkcoöperaties en landbouwers. Met onze biogasinstallatie kunnen landbouwers de uitstoot van broeikasgassen uit de mest aanzienlijk reduceren, soms tot 70 procent. Tegelijk is het een manier om minder afhankelijk te zijn van klassieke energiebronnen. Dat is niet onbelangrijk in deze tijden van stijgende energieprijzen.”

1 Productie in Temse

De biogasinstallaties van Biolectric bestaan uit twee delen: een silo en een container. De container is de behuizing van alle technologische componenten: de verbrandingsmotor, de generator, de elektrische sturing, de sensoren en de pompen. In ongeveer een week wordt de lege container omgebouwd tot het technologische hart van de installatie. Alles past op een vrachtwagen. De opbouw van de installatie op de boerderij neemt één tot vier dagen in beslag.

2 Melkkoeien in Lokeren

De melkveehouderij van de familie Gansbeke in Lokeren telt 420 zwartbonte holsteinkoeien. Sinds 2019 zorgen de koeien met een deel van hun mest voor een jaarlijkse energieproductie van 190 megawattuur. “De boer blijft boer, hij wordt geen energieproducent”, benadrukt Philippe Jans van Biolectric. “Om een maximaal rendement te halen uit onze installatie, volstaat het dat de boer er een kwartiertje per dag mee bezig is.”

3 Mest verzamelen

De dieren halen energie uit de voeding. Een deel van de energie komt echter in de mest terecht. Omdat verse mest de meeste energie bevat, is het belangrijk de mest snel te verzamelen en over te brengen naar de vergister. Op de boerderij van de familie Gansbeke gebeurt dat met een mestschuif. Om het uur passeert er een grote stalen lat door de stallen, waarmee alle mest naar een put wordt getrokken. Enkele malen per dag wordt de mest van daaruit overgepompt naar de vergister.

4 Het vergisten

Het vergisten is een biologisch proces, waarbij bacteriën het organische materiaal in de mest afbreken en omzetten in biogas. De vergisting gebeurt bij een constante temperatuur van 40 graden Celsius. Het gas stijgt in de vorm van kleine belletjes naar de bovenkant van de silo.

5 Groene energieproductie

Het biogas wordt afgezogen en via een buis naar de motor geleid. Die zet het ruwe gas om in mechanische energie en een deel thermische restenergie, die bijvoorbeeld gebruikt kan worden om de temperatuur in de reactor op 40 graden te houden of de boerderij te verwarmen. “Het is groene energie”, zegt Jans. “Maar een nog belangrijkere winst voor het milieu is dat de uitstoot van methaan wordt beperkt. Op elke boerderij moet de mest worden opgeslagen, want ze mag niet het hele jaar worden uitgereden. Tijdens die opslagperiode ontstaat een natuurlijk gistingsproces, waarbij heel veel methaan vrijkomt. Het broeikaseffect van methaan is veel sterker dan dat van CO2.”

6 Digestaat naar het land

Na de vergisting blijft er een digestaat over dat dezelfde bemestingswaarde heeft als zuivere mest. “Omdat het vloeibaarder is, rijdt het gemakkelijker uit dan klassieke mest”, zegt Philippe Jans. “De bodem absorbeert het ook sneller, waardoor de gewassen de stikstof sneller opnemen. Met als positief resultaat dat er minder uitloging is naar de bodem.”