‘Imiteer niet het succes van halfgoden, maar hun gedrevenheid en hun focus’

Vergeet niet dat halfgoden in een andere afdeling spelen dan jij. Dat zegt Marc Buelens, professor-emeritus aan de Vlerick Business School .

Ik word bestookt met vragen over Elon Musk en heb daarom een interview met een van zijn ex’en gelezen. De dochter van Steve Jobs heeft een boek geschreven waarin ze haar vader verdedigt. Ik begin steeds beter te begrijpen wat het betekent, samenleven met een halfgod.

Als ik daarover nadenk, denk ik terug aan hoe ik opkeek naar André Vlerick, toen de grote baas van de school die nu zijn naam draagt en waar ik als beginnend assistent mijn eerste stappen in het beroepsleven zette. Sindsdien heb ik nog wel wat halfgoden ontmoet.

Op dit ogenblik is de wereld in de ban van een man die alle geplogenheden van een eeuwenlange traditie, die van het Amerikaanse presidentschap, met de voeten treedt. Hoe overleef je zo iemand?

Net nu hoor ik beschuldigingen aan het adres van Jan Fabre, een van de grootste kunstenaars van dit land. Als ik mijn persoonlijke ervaringen, mijn vakkennis over charismatisch leiderschap en de vele getuigenissen op een rijtje zet, ziet mijn handleiding voor ‘omgaan met halfgoden’ er als volgt uit.

Je moet er de vernederingen bijnemen. Vergeet niet, zij spelen in een andere afdeling dan jij. Zij hebben al tientallen keren gehoord hoe uniek ze zijn. De wereld lag herhaalde malen aan hun voeten. Ze weten dat het om hen draait.

Het is moeilijk kersen te eten met de grote heren. Ze spuwen de pitten in je gezicht. Vaak heb ik me afgevraagd wat mensen toch drijft om zo lang als vuil te worden behandeld. Halfgoden geven je de kans in een wereld te komen waar je anders nooit zou geraken. Maar in die wereld zijn ook heel vervelende dingen. Daar hebben de halfgoden weinig of geen begrip voor, of ervaring mee.

Ontwikkel een criteirum om nee te zeggen. Ze walsen over je heen. Ze horen het niet als je nee fluistert. Naar mijn ervaring gaan ze pas opzij als ze een sterke kracht voelen. Je moet een nee als het ware in hun oren brullen. Ze zijn zo gewoon om ja te horen. Want dat is uiteraard het andere principe: toon altijd je goede wil, zeg zo veel mogelijk ja, want daaraan meten ze je loyauteit af. Zeg twintig keer ja en slechts een keer, heel duidelijk, nee.

Vergelijk je niet met hen, probeer hen niet te imiteren. Ze werken in tempo dat je niet voor mogelijk acht. In hun wereld hebben ze een snelheid van begrip, een capaciteit om door te denken, het vermogen om blijkbaar toch grote projecten te multitasken. Ze verbazen iedereen, behalve zichzelf. Ze eisen dan ook het onmogelijke, en dat onmogelijke geschiedt ook. Ze zijn ieder op hun manier verslaafd aan nieuwe onmogelijke uitdagingen. Bij sommigen lukt alles, maar de meesten springen toch de laatste lat af, vooral omdat ze finaal geïsoleerd raken, ze hebben hun laatste bondgenoten verbrand.

Probeer ze niet te begrijpen, want ze zijn wat gek. Ze zien de wereld op een verrassend andere manier. Ze hebben een vertekend beeld van de werkelijkheid, en laten dan de werkelijkheid aanpassen aan hun beeld. Dat kunnen alleen de (half)goden. Maar zoals op YouTube-filmpjes staat: probeer dat niet thuis.

Imiteer nooit hun succes. De halfgoden zijn gedreven door een vreemd soort passie, een heilig vuur, een geloof in zichzelf dat inderdaad bergen verzet. En het is de combinatie van hun unieke talenten, hun onwaarschijnlijke toewijding, hun echte anders-zijn en hun verschrikkelijke focus – én voldoende geluk – die hen zo succesvol heeft gemaakt. Je moet dus niet hun succes imiteren, maar hun gedrevenheid en hun focus.

Verwacht geen dankbaarheid. Als ze plots twijfelen aan je loyauteit, laten ze je vallen en besta je niet meer. Ze kunnen wel empathisch zijn, maar dat is dan meestal machiavellistisch. Zorgzaam of liefdevol omgaan met hun medewerkers staat zelden of nooit in hun woordenboek. Echte zorg reserveren ze voor enkele intimi, maar ook dat is vaak twijfelachtig. Ze staan niet toevallig vaak hoog op de #metoo-lijstjes.