Hoe Jef Colruyt de familie Colruyt samenhoudt

De grootgrutter Colruyt wordt alom geprezen voor zijn Belgische familiale verankering. “We zijn trots op de weg die we de voorbije twintig jaar met de families hebben afgelegd”, oordeelt de afscheidnemende topman Jef Colruyt. En toch zijn er ook pijnpunten, zoals de overgang naar de vierde generatie.

Het bleef een van de best bewaarde geheimen in de sector van de supermarkten. De voorbije jaren werd steeds drukker gespeculeerd over de opvolging van Jef Colruyt (64). Hij is sinds 1987 actief in het gelijknamige familiebedrijf. Op 35-jarige leeftijd werd hij noodgedwongen CEO, toen zijn vader Jo Colruyt, Trends Manager van het Jaar 1992, begin oktober 1994 plots overleed aan een hartaanval. Vorige week dinsdag werd bekend dat Jef Colruyt op 1 juli de fakkel doorgeeft aan Stefan Goethaert (56). De huidige COO is ruim een decennium actief in de onderneming.

Na de bekendmaking regende het superlatieven aan het adres van Jef, op zijn beurt Trends Manager van het Jaar 2002. De supermarkten van Colruyt, samen met de kleinere winkels OKay en Spar, groeiden onder zijn leiding uit tot de marktleider in België met een marktaandeel van 32 procent. De beurswaarde steeg van 74 miljoen euro (omgerekend naar de huidige waarde) bij de beursgang in november 1977 naar circa 4,6 miljard euro vandaag.

Tegelijk ademt de formule van Colruyt, met haar ‘laagste prijzen’, een sociaal imago, zeker in het inflatiejaar 2022. “In weerwil van hogere inkoopprijzen en langere onderhandelingen met de leveranciers bleven we vasthouden aan onze rol als bewaker van de portemonnee van de klant”, meldde de afscheidnemende CEO in het jaarverslag 2021-2022. De gestegen kosten werden dus niet volledig doorgerekend, wat de winstmarges van de grootgrutter pijn deed. Het aandeel kreeg vorig jaar dan ook zware klappen en verdween dit voorjaar uit de Bel-20. De nv Etablissementen Franz Colruyt was lid van de sterindex sinds de oprichting in 1993.

Korys, de verankeraar

Jef Colruyt werd de voorbije week misschien nog het meest geprezen voor de blijvende Belgische verankering van de grootgrutter. Via de familiale ankerholding, de nv Korys, controleert de familie circa 55 procent van de nv Etablissementen Franz Colruyt. Dat lijkt niet vanzelfsprekend, voor een familie die al telgen tot in de zesde generatie heeft.

De stamvader is de bakkerszoon Franz Colruyt (1901-1958). Hij startte in 1928 een handel in koloniale waren in Lembeek nabij Halle. Zijn acht kinderen, onder wie Jo Colruyt, vormen de ruggengraat van het huidige familiale aandeelhouderschap (zie stamboom).

De versnippering was nog heel beperkt begin november 1976, toen achttien familiale telgen van de nv Etablissementen Franz Colruyt zich klaarstoomden voor de beursgang. In februari 2012 werd die familiale oefening nog eens overgedaan. Maar bijna 35 jaar later was dat aandeelhouderschap flink uitgezaaid. Welgeteld 108 familieleden, verspreid over tien takken, bundelden hun familiale belang in de nv Korys. Daarbij dus de acht afstammelingen van stamvader Franz Colruyt. Een negende tak is genoemd naar Theresa, een dochter van Henry, de broer van de stamvader. Er is ook nog een tiende tak van achterneven en -nichten.

Het duurde ruim een decennium voor de fundamenten van het huis overeind stonden. Het resultaat van die oefening werd de ankerholding nv Korys, opgericht op 27 februari 2012. De naam Korys verwijst naar Corylus, de Latijnse naam voor ‘hazelaar’, waarvan de naam Colruyt is afgeleid. Maar Corilus bestaat al in Vlaanderen, het is een onderneming in software voor de zorgsector. Vandaar de variant Korys. “De familiale aandeelhouders willen de nodige stabiliteit van het aandeelhouderschap op termijn verzekeren”, leest de motivering in de oprichtingsakte van de nv Korys uit 2012. “De familiale aandeelhouders willen bovendien de opvolging regelen voor de komende generaties en komen tot één enkele structuur van deugdelijk bestuur, waarbij zo veel mogelijk aandeelhouders worden betrokken. We willen één familiale topholding, waarin alle familiale aandeelhouders zich kunnen verenigen. Deze hergroepering van het aandeelhouderschap op niveau van de nv Korys moet voor de nodige continuïteit zorgen voor de bedrijfsvoering op lange termijn.”

Boven de Belgische holding Korys staat nog eens een Nederlandse stichting administratiekantoor, STAK Cozin. Ook daarin bundelden dezelfde familiale aandeelhouders hun belang, nu als certificaathouders.

Overwicht Jef Colruyt

Hoe sterk staat Korys ruim een decennium na zijn oprichting? Financieel scoort de holding uitstekend (zie tabel Grote winsten, schaarse dividenden). Het aantal aandeelhouders is licht gestegen, tot 124 mensen. “De familieband is sterker dan ooit”, oordeelt Jef Colruyt. “We zijn trots op de weg die we de voorbije twintig jaar met de families hebben afgelegd. Daaraan sleutelen op continue basis verschillende werkgroepen. De jonge familieleden volgen een leerschool aan de Korys Academy. Met opleidingen van drie jaar in marketing, verkoop, logistiek, de raad van bestuur en met bedrijfsbezoeken. Alle aandeelhouders moeten dat traject volgen, want wij willen bewuste mede-eigenaars.” Dertig familieleden werken bovendien bij Colruyt Groep of in bedrijven waarin Korys investeert.

Toch toont de groep ook drie pijnpunten. Volgens de statuten van de nv Korys worden bestuurders benoemd uit een familietak die meer dan 7 procent van de aandelen heeft. De ‘tak-Jo’, dus de familie rond Jef Colruyt, had bij de oprichting van Korys in 2012 een vijfde van de aandelen. De tak levert vijf van de bestuurders bij Colruyt Groep, Korys en de stichting Cozin. Een van hen, Griet Aerts (41), is daarnaast de co-CEO van Korys. Ook de echtgenote van Jef Colruyt, Lut Gabriëls (52), is bestuurder bij de STAK Cozin.

Opvallend is ook hoe Korys sinds 2015 eigen aandelen en certificaten van de stichting inkoopt en vernietigt. Dat beleid levert veel meer op dan de uitgekeerde dividenden (zietabel). In totaal werden ruim 16,2 miljoen eigen aandelen ingekocht, of 7,1 procent van het totaal. Daarvan werden er ruim 13,1 miljoen vernietigd. Uit publiek beschikbare documenten is niet duidelijk of aandeelhouders werden uitgekocht. “De inkoop van eigen aandelen is een standaardformule waarbij familiale aandeelhouders liquiditeit krijgen”, nuanceert Griet Aerts, co-CEO van Korys. “Met de groei van het aantal aandeelhouders stijgt ook de liquiditeit. Al blijft die beperkt. Het overgrote deel van onze middelen investeren we opnieuw via Korys.”

Ten slotte blijft de overdracht van de familiale macht naar de vierde generatie heel behoedzaam. Lisa Colruyt (41), de dochter van Jef, werd vorig jaar bestuurder bij Colruyt Groep. Ze werkt al twintig jaar in de onderneming. Nicht Griet Aerts, eveneens bestuurder bij de grootgrutter, werd in 2021 de co-CEO van Korys. Tot daar de jonge telgen. In de bestuursraden van Korys en de stichting Cozin blijft de derde generatie aan het roer. “We werken volop aan de transitie. Onze jongeren worden intensief, maar in alle discretie opgeleid”, benadrukt Jef Colruyt. “Die jongeren zullen op het gepaste moment de fakkel overnemen.”