Voor veel organisaties vormen interculturele teams een struikelblok, maar professor of practice Jean Vanhoegaerden ziet vooral kansen in werken met verschillende culturen. ‘Harley-Davidsonrijders geven het goede voorbeeld.’
Op de persconferentie van het Overlegcomité van de verschillende regeringen, kondigde premier Alexander De Croo vrijdagochend verstrengde maatregelen aan voor de cultuursector, sportwereld en het hoger onderwijs. De premier had het herhaaldelijk over het ‘team van elf miljoen mensen’ dat de Belgen moeten vormen om samen de stijging van het aantal besmettingen met het coronavirus om te buigen. Die oproep tot solidariteit is een verwijzing naar het ‘team van vijf miljoen Nieuw-Zeelanders’ dat de net herverkozen premier Jacinda Ardern gebruikte om haar bevolking achter de overheidsmaatregelen tegen het virus te krijgen. Ardern geldt als een uitstekende communicator, die in momenten van crisis doorgaans de juiste toon weet aan te slaan en een goed evenwicht weet te vinden tussen empathie en daadkracht.
Is zo’n eenvoudige uitspraak als ‘we zijn een team van elf miljoen’ geen al te eenvoudige retoriek? Volgens de Belgische leiderschapsexpert Jean Vanhoegaerden, is ze wel degelijk nuttig. Vanhoegaerden is gespecialiseerd in hoe in bedrijven interculturele teams kunnen samenwerken. In landen als Nieuw-Zeeland of België, waar verschillende groepen met hun eigen taal en cultuur samenleven, komt dat van pas. In België bijvoorbeeld leidden de dramatische besmettingscijfers in Luik en Brussel bij sommige Vlamingen tot de bedenking dat de Vlamingen het gelag betaalden voor een te laks optreden van de Franstalige politici. Of er werd geklaagd dat kortgeschoolde Belgen van vreemde afkomst niet bereikt werden door de communicatie van de overheid.
Bikers
Bedrijven – en bij uitbreiding overheden – kunnen volgens Vanhoegaerden eenvoudige lessen trekken uit hoe een bedrijf als Harley Davidson voor verbinding zorgt tussen bikers met uiteenlopende achtergronden. “Harley-Davidson is een universeel icoon dat iedereen kent”, zegt Jean Vanhoegaerden. Hij studeerde arbeids- en organisatiepsychologie en is professor of practice aan de Ashridge/Hult Business School en visiting professor aan de Vlerick Business School. De man begeleidt bedrijven overal ter wereld bij het omgaan met leiderschap, verandering en interculturele verschillen. “Wanneer mensen zelfs jouw logo in hun vel laten tattoeëren, weet je dat je een sterk merk in handen hebt. Bij andere motorfabrikanten zoals pakweg Honda of Yamaha zie je dat fanatisme veel minder.”
Overtuigde Harley-Davidsonadepten vind je over de hele wereld. Maar naast verschillende nationaliteiten kan het merk ook rekenen op bijval vanuit diverse bevolkingsklassen. De fabrikant maakte ooit zelf het profiel van zijn doorsneeklant. Dat is een 47-jarige man met een jaarinkomen tussen 80.000 en 90.000 dollar. Toch zijn er grote verschillen. Onder de aanhangers vind je evengoed dokters en advocaten als zelfstandigen en fabrieksarbeiders. Ze komen dan wel uit heel uiteenlopende omgevingen en culturen, toch delen ze eenzelfde passie.
Kijken naar de gelijkenissen
“Veel ondernemingen hebben het moeilijk met interculturele teams”, zegt hij. “Als mensen met verschillende nationaliteiten moeten samenwerken, ontstaan er al snel vooroordelen en misverstanden. Afwijkende gewoontes en gebruiken kunnen leiden tot ongenoegen en ongemakken. Dikwijls ontstaan er ook onderlinge kliekjes van mensen met eenzelfde origine. Daardoor worden de ongelijkheden binnen een team alleen maar groter.”
Vanhoegaerden raadt organisaties aan niet te focussen op de interculturele verschillen, maar wel op de gelijkenissen. “Op dat vlak kunnen we veel leren van bikers”, stelt hij. “Want hoezeer de achtergrond van Harley-Davidsonrijders ook verschilt, hun gezamenlijke passie bindt hen. Net door binnen een team eerst de focus te leggen op de overeenkomsten, kan je daarna veel beter omgaan met de verschillen. Meer nog, deze aanpak opent je ogen. Al snel zal je merken dat werken met verschillende nationaliteiten geen struikelblok meer vormt, maar net opportuniteiten creëert.”
Hoe begin je daaraan? “Durf vragen te stellen”, adviseert Jean Vanhoegaerden. “Trek voldoende tijd uit om eerst de andere culturen te ontdekken. De volgende essentiële stap is respect tonen voor elkaar. Ook hier is de overeenkomst met de Harleycultuur niet veraf. Gaandeweg zal je ontdekken dat werken in interculturele teams je voldoening en zelfs plezier zal verschaffen. En laat ook deze funfactor net het ultieme doel van de Harley-Davidsonrijder zijn.”
