Hoe Chinese bedrijven de wereldmarkt veroveren

Chinese ondernemingen veroveren stilletjes een aandeel van de wereldmarkt.

Als alles volgens plan verloopt, leggen bouwvakkers in 2022 de fundamenten voor een batterijfabriek in de Duitse deelstaat Saarland. De fabriek met een productie van 24 gigawattuur (GWh) per jaar wordt niet alleen één van de grootste van zijn soort in Europa, maar zal ook een bruggenhoofd voor Chinese batterijfabrikanten zijn. Het bedrijf achter de fabriek, SVolt, wint snel marktaandeel buiten China. Dat geldt ook voor andere Chinese concerns, zoals BYD en CATL. Dat ze wereldleider in hun sector worden, maakt deel uit van een plan op het hoogste regeringsniveau.

Nog maar een paar jaar geleden leek het alsof de nv China op het punt stond om wereldwijd groots uit te pakken. Sinds 2014 kopen Chinese bedrijven in heel Europa en Amerika activa, onder meer bekende merken en iconisch vastgoed. In 2016 bereikte dat een piek, toen Chinese firma’s voor ongeveer 178 miljard euro aan fusies en overnames in het buitenland realiseerden. Het was een tijdelijke bevlieging. De Chinese autoriteiten werden het beu dat grote hoeveelheden dollars uit China wegvloeiden voor de aankoop van trofeeën, zoals voetbalploegen. Ook de toezichthouders in de landen waar geïnvesteerd werd, werden gevoelig voor de mogelijke beveiligingsgevaren. Toen de betrekkingen tussen China en de Verenigde Staten vanaf 2018 ontspoorden, konden de Chinese bedrijven niet doorgaan met hun geldsmijterij. De Chinese fusies en overnames in het buitenland bereikten in 2021 het laagste peil in meer dan tien jaar.

Nochtans trok de Chinese zakenwereld zich niet terug, maar werd ze discreter. Ondernemingen voeren nu kleinere fusies en overnames uit, die geen aandacht trekken. Vele starten ook zelf bedrijven in het buitenland op, in plaats van ze over te nemen. De directe buitenlandse investeringen van Chinese bedrijven bedroegen vorig jaar 118 miljard euro. Daarmee werd het land de grootste internationale investeerder van de wereld.

Bij sommige van die investeringen ging het om fusies en overnames, maar meestal was het een herinvestering van winsten uit buitenlandse activiteiten. Dat is een teken dat de nv China het goed doet in zijn gastlanden en er organisch groeit. Net zoals buitenlandse bedrijven zich in de jaren tachtig en negentig massaal in China vestigden, verschijnen er nu Chinese fabrieken voor hoogwaardige producten op de ontwikkelde markten. De batterijenfabriek van SVolt in Duitsland is een uitstekend voorbeeld. Veel van deze bedrijven transformeren ook hun zakelijk model als onderdeel van een poging om zich aan te passen aan een wereld die nu vijandiger tegenover Chinese investeringen staat.

Die trends zullen aanhouden. In 2022 zullen er nog twee opvallen. Ten eerste zal China wereldwijd marktaandeel proberen te veroveren met hoogwaardige technologieën. De batterijproductie is een goed voorbeeld. In 2025 zullen Chinese bedrijven wellicht de wereldmarkt voor lithiumionbatterijen domineren. Doordat ze in het buitenland fabrieken bouwen, kopen Chinese bedrijven wereldwijd marktaandeel op, zegt Hilary Lau van het advocatenkantoor Herbert Smith Freehills.

Ten tweede veranderen de operationele modellen. Chinese concerns, zoals Huawei, zijn aangepakt door de toezichthouders van de VS en andere landen, om redenen van nationale veiligheid. De toezichthouders in China bezorgen hun eigen bedrijven dezelfde problemen. In juli is het personentransportbedrijf Didi Global bestraft door de Chinese cyberspaceregulator, omdat er twijfels waren over zijn dataveiligheid.

Creatieve structuren

Chinese bedrijven die wereldwijd actief willen zijn, navigeren in gevaarlijk vaarwater. Sommige leren bij. Zo heeft TikTok-moeder ByteDance haar wereldwijde activiteiten met succes gedecentraliseerd. Het Chinese socialemediaplatform Douyin, ook eigendom van ByteDance, wordt vanuit Peking gecontroleerd. Maar TikTok is het eigendom van een holding op de Kaaimaneilanden, en zijn directieleden werken in kantoren in Singapore en Los Angeles. Daardoor kunnen de toezichthouders in Peking zich minder bemoeien.

Ook de Chinese onlinewinkel voor kleding Shein heeft een aangepaste structuur opgezet. Het bedrijf produceert zijn kleding in China, maar verkoopt ze rechtstreeks aan Amerikaanse en Europese consumenten via zijn mobiele app. Omdat die geen Chinese gebruikers heeft, zal die minder snel het doelwit worden van binnenlandse toezichthouders. Misschien maakt het ook een buitenlandse beursgang makkelijker voor het bedrijf. Ga er maar vanuit dat meer Chinese internetconcerns creatieve operationele structuren opzetten om zich in te dekken tegen de politieke risico’s in eigen land.