Belgische kmo’s blijven veerkrachtig, maar werken met smalle marges en beperkte buffers. Dat blijkt uit de eerste editie van KMOnitor, dat de jaarrekeningen van meer dan 8.000 kmo’s heeft geanalyseerd.
Cash blijft een kwetsbaar punt voor de Belgische kmo’s. In 2024 kon één op de vier ondernemingen (26,1%) zijn kortlopende schulden niet met eigen middelen betalen, al was dat iets beter dan de 27,6 procent in 2022. Dat leert de KMOnitor 2025. Die heeft meer dan 8.000 Belgische kmo’s geanalyseerd over de periode 2022–2024, opgedeeld naar grootte, sector en regio. KMOnitor is een initiatief van Teamleader, een Belgische scale-up die ondernemers gebruiksvriendelijke businesssoftware aanbiedt. De Gentse start-up Bizzy leverde de tool om de data over de jaarrekeningen te verzamelen.
Lees ook: ‘Kan de kmo nog mee met de digitale trein?’
Volgens de KMOnitor beschikt 43,6 procent van de bedrijven over een cashbuffer van minder dan drie maanden, tegenover 36,2 procent in 2022. Met andere woorden: bijna de helft van de kmo’s heeft weinig ruimte om een tijdelijke omzetdaling of een laattijdige betaling op te vangen.
Vooral zelfstandigen (35%) en micro-ondernemingen (28%) blijven kwetsbaar, terwijl grotere bedrijven dankzij hun schaal gemiddeld stabielere buffers hebben. Er zijn ook duidelijke regionale verschillen: in Henegouwen lopen bijna drie op de tien bedrijven een liquiditeitsrisico, tegenover slechts één op de vijf in Vlaams-Brabant.
Winstgevendheid staat onder druk
Gemiddeld draaide 23,44 procent van de Belgische kmo’s in 2024 met verlies. De horeca blijft de zwaarst getroffen sector, met 37 procent verlieslatende bedrijven, wat de structurele kwetsbaarheid van die sector onderstreept. Kennisintensieve ondernemingen doen het beter: het aandeel verlieslatende bedrijven daalde daar van 15,3 procent naar 13,5 procent.
Lees ook: ‘Kmo’s willen opvallend sterk aanwerven’
Terwijl zelfstandigen het nog altijd het moeilijkst hebben (28% verlieslatend), verbeteren kleine kmo’s (11 tot 50 werknemers) hun resultaten: hun mediane winst steeg met 24,6 procent. Dat bewijst dat schaal kan lonen als de efficiëntie behouden blijft.
Regionaal blijft de kloof duidelijk: West- en Oost-Vlaanderen tellen de minste verlieslatende bedrijven (rond 21%), met Antwerpen dicht in de buurt (21,7%), terwijl Waals-Brabant (31,7%) en Brussel (28%) het slechtst scoren.
Meer bedrijven groeien op krediet
De Belgische kmo’s groeien wel, maar steeds vaker met schulden. In 2022 kon 56 procent van de ondernemingen nog uitbreiden met eigen middelen, in 2024 is dat percentage gedaald tot 45 procent. Met andere woorden: een meerderheid van de bedrijven is nu afhankelijk van banken of externe financiering om te investeren. Dat vergroot de gevoeligheid voor rentestijgingen en vertraagde betalingen. Vooral de horeca en de bouwsector leunen sterk op krediet, terwijl kennisintensieve bedrijven hun groei vaker uit winst kunnen betalen.
Kleine teams leveren verhoudingsgewijs de meeste output per werknemer, leert de KMOnitor. Micro-ondernemingen (2 tot 10 werknemers) realiseren gemiddeld 50.254 euro ebitda per werknemer, tegenover 15.287 euro bij middelgrote ondernemingen (–250 werknemers). De handelssector presteert opvallend sterk, met een productiviteitsgroei van 17 procent in twee jaar tijd, terwijl de horeca, ondanks een lichte verbetering, structureel achterblijft.