Helft Belgische bedrijven gebruikt artificiële intelligentie of andere nieuwe technologie

Belgische bedrijven bereiden zich voor op de impact van artificiële intelligentie en andere nieuwe technologie. Dat blijkt uit een enquête bij Belgische bedrijfsleiders, kaderleden en andere beslissingsmakers. Bijna de helft van de ondervraagden heeft een tot vijf digitale projecten lopen in zijn organisatie.

De enquête is een initiatief van Trends en Trends-Tendances, in samenwerking met de softwarespecialist SAP. Ze gebeurde bij ongeveer 1100 Belgische bedrijfsleiders en andere beslissingsmakers in bedrijven of overheidsorganisaties. De deelnemers zijn representatief verdeeld over de sectoren, de omvang van de bedrijven en de regio’s in België. De focus lag op digitale transformatie. Die term overkoepelt onder meer het gebruik van cloud computing, de analyse van grote hoeveelheden data en artificiële intelligentie (AI).

Bij de meeste van die technieken zijn de kinderziektes verdwenen. Een modelabel hoeft bijvoorbeeld geen onderzoekers meer op prospectie naar hippe wijken te sturen als inspiratie voor nieuwe collecties. In de plaats daarvan kan het massaal foto’s van Instagram en andere sociale netwerken analyseren met software. Een AI-trendwachter kan voortdurend en veel sneller inspelen op de nieuwste stijlen die op straat ontstaan.

Die nieuwe technologie heeft het potentieel bedrijven radicaal anders te doen functioneren en geld te doen verdienen. Bijna 60 procent van de ondervraagde beslissingsmakers vindt de digitale transformatie van hun organisatie daarom noodzakelijk om te blijven groeien. Volgens Alain Georgy, de managing director van SAP Belux, stijgt dat bewustzijn. “In de eerste editie van onze Technobarometer, ongeveer anderhalf jaar geleden, verwachtte 24 procent van de Belgische bedrijven dat digitale innovaties binnen het jaar een impact zouden hebben op hun sector. Vandaag tonen de nieuwe resultaten (wel een andere groep respondenten, nvdr) dat 53 procent van de bedrijven dat verwacht. Meer dan een verdubbeling dus.”

Het bewustzijn is wel ongelijk verdeeld. Hoe groter het bedrijf, hoe groter de kans dat het een duidelijk beeld heeft van wat digitale transformatie inhoudt. Grote bedrijven gaan vaker akkoord met de stelling dat digitale projecten noodzakelijk zijn om competitief te blijven en te groeien. Ook ìn de bedrijven is niet iedereen helemaal mee. Slechts 22 procent van de ondervraagde financieel directeuren weet precies wat digitale transformatie inhoudt. Bij de CEO’s en de zaakvoerders is dat 34 procent. En dat zijn de belangrijkste beslissingsmakers, die de digitale projecten finaal moeten goedkeuren. Al kan in alle geledingen een meerderheid wel min of meer omschrijven wat digitale transformatie inhoudt.

Banken als voorbeeld

De enquête vroeg ook naar voorbeelden van digitale transformatie. Daarbij viel het op dat Tesla, Uber, Amazon en andere techbedrijven veelvuldig werden ingevuld. Verrassend genoeg werden banken het meest aangehaald als voorbeelden van digitale transformatie. Misschien zit de alomtegenwoordigheid van mobiel bankieren daar voor iets tussen. De respondenten geven aan dat digitale projecten bij de concurrentie slechts in mindere mate een drijfveer zijn om zelf zaken op te starten. Bij Nederlandstalige deelnemers ligt het percentage op 19 procent. Aan Franstalige zijde is dat iets hoger, 32 procent.

Innovatie-expert Peter Hinssen, met een uitgebreid netwerk in de bestuurskamers van Belgische bedrijven, denkt dat de bewegingen in de eigen sector inderdaad een minder belangrijke rol spelen. “De impact van technologie is zeer goed te voelen in ons dagelijkse leven”, zegt hij. “Privé ervaren bedrijfsleiders hoe het digitale voor een revolutie zorgt. Vaak hebben zij tieners rondlopen, die ‘voor 23 uur online besteld, morgen in huis’ normaal beschouwen. Een andere factor is de media-aandacht. Er wordt veel meer aandacht besteed aan grote Amerikaanse en Aziatische techbedrijven of nieuwe technologie dan pakweg drie jaar geleden. Deze zomer was er bijvoorbeeld de overname van de supermarktketen Whole Foods door Amazon en opeens staan alle supermarktaandelen onder druk.”

Gebrek aan kennis

Uit de enquête blijkt voorts dat het Belgische bedrijfsleven niet bij de pakken blijft zitten. Bij 37 procent van de ondervraagden bereidt het bedrijf een digitaal project voor. Bij 43 procent is het bedrijf al volop bezig met de digitale transformatie en zijn minstens enkele afdelingen betrokken bij het project. De belangrijkste doelen van de ondervraagden zijn het verhogen van de efficiëntie en het verbeteren van de klantenservice. En dat zijn telkens processen die over het hele bedrijf lopen. De helft van de respondenten zegt dat in hun organisatie tot vijf digitale projecten aan de gang zijn. Bij 20 procent gaat het zelfs om vijf tot twintig projecten.

65 procent van de deelnemers van wie het bedrijf bezig is met digitale transformatie, zegt dat de CEO of het hoger management de eindverantwoordelijkheid heeft, 11 procent zegt de raad van bestuur. “Veel familiebedrijven werken aan een digitale transformatie”, zegt Hinssen. “Zulke ondernemers denken vaker op de lange termijn. Ze willen hun bedrijf in de best mogelijke staat overlaten aan de volgende generatie. Het is mijn aanvoelen dat de voorlopers in België over het algemeen een actieve raad van bestuur hebben. Die daagt het management uit niet enkel naar het volgende kwartaal te kijken. De raad van bestuur eist een langetermijnstrategie die rekening houdt met de gevaren en het potentieel van nieuwe technologie.”

Een ruime meerderheid zet dus in op het digitale, maar Belgische bedrijven ondervinden wel obstakels. Te weinig financiële middelen zijn niet het grootste probleem. De voornaamste hinderpalen zijn een gebrek aan kennis in de eigen rangen, aan een afgelijnde digitale strategie en aan de juiste mensen. Op zich is dat logisch, want 23 procent van de deelnemers werkt aan projecten met machine learning. Experts in die AI-techniek zijn bijzonder moeilijk te vinden. Maar bedrijven zien tekorten op alle domeinen en niet alleen in het louter technische.

Volgens Alain Georgy van SAP zitten bedrijven al een fase verder in het transformatieproces, en zoeken ze naar de beste toepassing om toegevoegde waarde te creëren. “In onze vorige studie werd digitale transformatie vaak nog bekeken als een technologisch probleem. Volgens de nieuwe enquête is dat niet meer zo. Dat is een positieve evolutie.”