Hans Degryse (hoogleraar KU Leuven) over het aangepaste bankenplan: ‘Genereus voor de banken’

Minister van Financiën Alexander De Croo sloot een akkoord met de banksector om het federale bankenplan aan te passen. De overheid waarborgt voor 10 miljard euro kmo-kredieten met een looptijd van een tot drie jaar. Daarbij neemt de staat 80 procent van alle kredietverliezen voor haar rekening. “Dat is vrij genereus voor de banken”, oordeelt Hans Degryse, hoogleraar economie aan de KU Leuven.

Waarom moest het bankenplan aangepast worden?

HANS DEGRYSE. “Omdat er blijkbaar weinig nieuwe kredieten aan ondernemingen verstrekt werden binnen de voorziene portefeuille van 50 miljard. Dat plan was niet interessant omdat bedrijven al na een jaar het krediet moesten terugbetalen. De looptijd was te kort”.

Maar ook voor de banken was het plan ongunstig?

DEGRYSE. “Op het niveau van een individueel krediet speelde de overheidsgarantie niet. De banken moesten de eerste 3 procent van de kredietverliezen op de portefeuille nieuwe kredieten zelf dragen. Het moest dus al heel slecht gaan voor de overheidswaarborg in werking trad. Daarnaast was de maximumrente begrensd op 1,25 procent. In maart kenden banken nog ondernemingskredieten toe tegen gemiddeld 1,57 procent. Bovendien moesten ze 25 of 50 basispunten rentevergoeding voor de waarborg innen. Maar dat geld ging naar de overheid, niet naar hen.”

De banken hadden er geen belang bij om zulke kredieten toe te kennen?

DEGRYSE. “Het opzet leek meer om de banken te laten bijdragen dan om ze te stimuleren vlot kredieten te verstrekken. Er was zelfs een risico dat ze hun slechte kredieten in het systeem duwden. Dat is geen goede aanpak. Het systeem moet aantrekkelijk zijn voor iedereen.”

Wat is er verbeterd met het nieuwe bankenplan?

DEGRYSE. “De uitbreiding tot kredieten van één tot drie jaar is een goede zaak. Al had ik zelf gekozen voor looptijden tot vijf jaar. Dan speel je op veilig. Je weet nooit of er een opflakkering van het virus komt en hoe lang bepaalde sectoren en bedrijven nodig hebben om zich te herstellen. Bij een lening van vijf jaar geef je ondernemingen voldoende flexibiliteit en leg je de bal in hun kamp.”

Voor de 10 miljard euro kmo-kredieten stelt de overheid zich van de eerste euro garant, en bij elk krediet voor 80 procent. Is dat niet genereus voor de banken?

DEGRYSE. “Het was nodig om de banken een prikkel te geven om mee te werken. Maar een 80/20-verdeling van de verliezen op dossierniveau is inderdaad behoorlijk genereus. Volgens mij had 50/50 voor elk individueel krediet volstaan, eventueel aangevuld met een 80/20-verdeling op het niveau van de bankportfolio om het systeemrisico af te dekken. Bovendien blijft de oude regeling voor kredieten tot één jaar bestaan. Daardoor wordt de deur opengezet voor strategisch gedrag van de banken. Zij kunnen eventueel de grootste kredietrisico’s doorschuiven naar de overheid. Dat had men beter vermeden. Er is ook een risico dat zombiebedrijven met een slecht businessmodel in leven gehouden worden.”

Kortom, wat als u punten moet geven voor het aangepaste plan?

DEGRYSE. “Het is een stap in de goede richting, maar ik houd rekening met de minpunten. Zes op tien. Voldoende, maar ook niet meer dan dat.”