Guberna-studie: 30 procent bestuurders niet-beursgenoteerde bedrijven krijgt geen vergoeding

Wanneer een bedrijf een niet-uitvoerende bestuurder in de raad van bestuur opneemt, ontvangt die daar niet altijd een vergoeding voor. 29,5 procent van de bevraagde niet-beursgenoteerde ondernemingen betaalt die bestuurders niet, leert een Guberna-enquête. Is dat wel het geval, dan is er een verband tussen de omzet van het bedrijf en de verloning van bestuurders.

Guberna, het Belgische instituut voor expertise en begeleiding in goed bestuur, voerde samen met de hr-groep Hudson een studie uit naar de vergoeding van niet-uitvoerende bestuurders in Belgische niet-beursgenoteerde bedrijven. Enkele resultaten zijn opvallend. Een eerste vaststelling is dat 29,5 procent van de bevraagde bedrijven de onafhankelijke bestuurders niet vergoedt. De resultaten tonen dat microbedrijven (< 10 werknemers) en kleine bedrijven (< 50 werknemers) vaak niet in een vergoeding voorzien voor hun bestuurders: 62 procent van de microbedrijven en 38 procent van de kleine bedrijven bieden geen verloning aan. “Dat kan verbazend ogen, maar is het niet”, zegt Sander Berghmans, researcher bij Guberna. “In bepaalde bedrijven zitten familiale aandeelhouders in de raad van bestuur. Soms gaat het om filialen van grotere groepen die managers plaatsen. Die worden doorgaans niet betaald voor hun zitje.”

Niet enkel vergoeding per vergadering

Wanneer wel sprake is van een vergoeding, kiezen de bedrijven meestal voor een enkelvoudig systeem, zoals een vaste jaarlijkse vergoeding of een vergoeding per vergadering. Het gecombineerde systeem, waarbij zowel een vast bedrag als een vergoeding per vergadering wordt geboden, blijft uitzonderlijk en vind je eerder bij grotere ondernemingen.

Middelgrote (50-250 werknemers) en grote bedrijven (> 250 werknemers) hanteren meer gestructureerde beloningssystemen. Bij middelgrote bedrijven biedt 68 procent een vergoeding, waarbij een vaste jaarlijkse vergoeding (29%) het populairst is, gevolgd door een vergoeding per vergadering (20%) en een combinatie van beide (20%).

Grote ondernemingen belonen hun bestuurders bijna altijd (91%), met een voorkeur voor vaste vergoedingen (34%) of een gecombineerd systeem (33%). “Opvallend is dat 9 procent van de grote bedrijven nog altijd geen vergoeding biedt, wat kan wijzen op een gebrek aan externe bestuurders en vragen oproept over hun governancepraktijken”, zegt Liesbeth De Ridder, secretaris-generaal van Guberna. “Als je denkt dat zo’n raad van bestuur veel kost…  Wijlen graaf Paul Buysse zei destijds dat een goede raad van bestuur je geld doet verdienen en tijd besparen. Voor kleinere bedrijven is de kostprijs van een raad van bestuur die van een kleine middenklassewagen. Maar door te pingelen op je bestuurders mis je wel eens opportuniteiten of moet je meer spenderen aan dure consultants.”

Remuneratie sterk gestegen in kleine bedrijven

Over het algemeen nemen de vergoedingsniveaus toe met de omvang van het bedrijf, maar de studieresultaten tonen ook enkele opmerkelijke nuances. Zo blijkt dat, in vergelijking met een vergelijkbare studie in 2016, de remuneratie bijna verdubbelde bij kleine ondernemingen die ervoor kiezen hun niet-uitvoerende bestuurders een vaste vergoeding te betalen. Daardoor is het verschil met de vergoedingsniveaus van middelgrote en grote ondernemingen kleiner geworden.

Opmerkelijk is dat kleine ondernemingen soms hogere vergoedingen bieden dan middelgrote bedrijven, waarschijnlijk omdat ze minder betaalde comités hebben en omdat ze wegens hun minder bekende naam extra aantrekkelijke voorwaarden moeten creëren om bestuurders aan te trekken.

Complexere rol als bestuurder

Uit de studie blijkt verder dat er een sterk verband bestaat tussen de omzet van een onderneming en de vergoeding voor niet-uitvoerende bestuurders. Over het algemeen stijgt de jaarlijkse vergoeding van bestuurders naarmate de omzet van de onderneming toeneemt. Een verklaring daarvoor is dat bestuurders vaak grotere verantwoordelijkheden hebben en er meer eisen aan hen worden gesteld in organisaties met een groter zakencijfer. Bij de omzet is dat patroon is duidelijker zichtbaar dan bij andere indicatoren, zoals het aantal werknemers of de totale activa.

Het rapport benadrukt dat andere factoren, zoals de sector, het internationale karakter van de onderneming en het aantal vergaderingen, ook een rol spelen in de hoogte en de structuur van de vergoedingen. “Vergeet niet dat de taak complexer is geworden, en daar mag wat tegenover staan”, weet Liesbeth De Ridder. “Er is meer reglementering, men moet meer rekening houden met ESG-normen, bijvoorbeeld. Daarnaast wordt van bestuurders ook steeds vaker geeïst dat ze kennis hebben van een aantal recente ontwikkelingen zoals cybertechnologie, artificiële intelligentie (AI) of veranderingen in geopolitieke situaties.”