Group De Brabandere pioniert met circulair beton: ‘Wij zien geen afval, maar grondstoffen’

Zijn iets oudere en meer zakelijke broer Paul moet hem af en toe een klein beetje afremmen, anders zou Pieter De Brabandere wellicht nog veel meer experimenteren en innoveren dan nu het geval is. “Circulair beton zal een belangrijke rol spelen in de strijd tegen de klimaatcrisis”, zegt de CEO van Group De Brabandere.

Op een rekje in zijn kantoor staan vijf potjes met zand. Die zijn niet van hem, maar van zijn dochter van twaalf. Pieter De Brabandere is niet alleen een enthousiaste bedrijfsleider, hij is ook een trotse vader. Zijn dochter hield in het zesde leerjaar een spreekbeurt over circulair zand, en ze kreeg er tien op tien voor. Pieter De Brabandere is blij dat hij zijn enthousiasme over de noodzaak van circulaire en duurzame bedrijfsvoering kan doorgeven aan de volgende generatie. Niet dat hij veel aanmoediging nodig heeft, maar de potjes met verschillende soorten zand herinneren hem er iedere dag aan. “Veel mensen denken dat waarde creëren alleen gaat over winst maken, maar dat is niet zo. Het gaat erom dat je iets waardevol creëert voor nu, en voor de toekomst, voor de komende generaties.”

Pieter De Brabandere is samen met zijn broer Paul de vierde generatie die aan het roer staat van Group De Brabandere, actief in beton, wegenbouw en transport. In 1905 besliste zijn overgrootvader om zijn baan als slager in te ruilen voor machinebouw, en sindsdien heeft iedere generatie een ander accent gelegd. Pieters grootvader verlegde het zwaartepunt naar grondwerken, en zijn vader en oom naar de wegenbouw. Pieter De Brabandere heeft het accent verlegd naar de betonproductie, al blijft de groep ook actief in de wegenbouw en het transport.

Oerconservatief

Hij had het zelf niet gedacht, want toen hij aan de KU Leuven de studie burgerlijk ingenieur volgde, had hij nauwelijks interesse voor beton. “Ik dacht toen ‘wij zijn wegenbouwers, we gebruiken wel beton, maar dat is niet onze kernactiviteit’. Net in die periode heeft onze vader hier een betoncentrale gebouwd, voornamelijk voor eigen gebruik. Ook toen dacht ik nog ‘waar begint hij nu mee?’”

Toen Pieter De Brabandere in 2008, na een korte eerste professionele ervaring bij Jan De Nul, zes jaar na zijn broer mee de leiding over de groep nam, raakte hij geïntrigeerd door dat betonverhaal. “Wij zitten in een oerconservatieve sector, waar heel lang niet is nagedacht over het milieu. Toen ik hier begon, ben ik gaan experimenteren in het labo, op zoek naar andere manieren om beton te produceren, op zoek naar circulair, duurzaam beton. In 2009 zijn we daar echt mee begonnen. Toen was de tijd daar niet rijp voor, maar nu plukken we de vruchten van onze voorsprong, iedereen wil nu plots op een duurzame manier beton maken.”

Bijna vijftien jaar na zijn intrede in het bedrijf kan de 41-jarige Pieter De Brabandere ons rondleiden in een kantoor dat enkele jaren geleden werd gebouwd met duurzaam beton dat ter plekke werd gefabriceerd. In een ontspanningsruimte op de hoogste verdieping van het kantoor is het zelfs in de pilaren gegraveerd, het gebouw werd geplaatst met ecobeton dat voor 50 procent uit gerecycleerd betongranulaat en 40 procent betonzand bestaat.

Zand kuisen

De Brabandere doet op verschillende manieren aan circulariteit. Een eerste is de recuperatie van zand. “We kunnen natuurlijk zand baggeren uit de Noordzee, maar we moeten daar zorgzaam mee omgaan. Toen ik hier begon, lagen er overal bergen zand. Mijn vraag was ‘waarom maken we daar geen beton mee?’ Het antwoord was dat het vol onzuiverheden zat: stenen, glas en hout.”

Dus reisde Pieter De Brabandere Europa rond om oplossingen te zoeken voor het ‘kuisen’ van zand tot een nieuwe grondstof. “We zijn bij verschillende bedrijven in verschillende landen geweest, en hebben op basis daarvan een eigen installatie ontwikkeld. We hebben aan het begin van de coronaperiode nog ruim een miljoen euro geïnvesteerd in het bouwen van die installatie, waardoor we het eerste bedrijf zijn dat nieuw, natuurlijk zand maakt, door er alle onzuiverheden uit te filteren op een milieuvriendelijke manier. Dat zand voldoet aan alle normen om beton te maken.”

Een tweede manier om circulair te werken in de betonsector is het recupereren van oud beton en dat vermalen tot betonzand en granulaten. Toen Pieter De Brabandere hoorde dat op de luchthaven van Oostende alle beton zou worden uitgebroken, informeerde hij wat daarmee zou gebeuren. Zoals gebruikelijk, zouden de brokstukken in de funderingen worden verwerkt, een typisch geval van downcycling. “Wij hebben de aannemer kunnen overtuigen ons dat beton te verkopen, want wij zien geen afval, maar een uitstekende grondstof. Met dat vermalen betonzand hebben we hier iets verderop, samen met de aannemer Furnibo uit Veurne, een betonnen demonstratiemuur gebouwd, die zelfs sterker is dan we hadden verwacht. Ook daar is nu veel interesse voor in de sector.”

Kantelpunt

Het conservatisme dat kenmerkend is voor de bouw- en betonsector, ziet Pieter De Brabandere langzaam maar zeker plaats maken voor interesse in de nieuwe circulaire technieken voor het maken van ecobeton. “We zitten op een kantelpunt. De technologie is zo ontwikkeld dat de kosten dalen en je op voldoende schaalgrootte kunt werken.”

Daarin speelt ook Groen Beton Vert een rol, de federatie waarvan De Brabandere tien jaar geleden mee aan de wieg stond. Sinds kort heeft Groen Beton Vert, samen met Buildwise, de KU Leuven en POM West-Vlaanderen nog een nieuw initiatief genomen. Het Circular Concrete Center verzamelt alle informatie en kennis over circulair beton. Aannemers of bouwheren die vragen hebben over ecobeton, of die nieuwe testen willen uitvoeren, kunnen daar terecht. Het centrum moet ook invloed kunnen uitoefenen op de normeringen die gelden voor de productie van beton, omdat uit de testen blijkt dat circulair beton even sterk is als traditioneel beton.

“Ik ben ervan overtuigd dat circulair beton de norm wordt, de nieuwe standaard. Dat moet ons streven zijn. Gek genoeg zal de Oekraïne-crisis ons daarbij helpen, omdat we zien dat alles duurder wordt, dat we te veel energie gebruiken bij de productie en het transport van traditionele grondstoffen, en dat we merken dat natuurlijke grondstoffen eindig zijn. Als je op een traditionele manier beton maakt, heb je veel energie nodig. Naast het recupereren van grondstoffen met behoud van hun originele waarde, reduceren we in de circulaire economie het energieverbruik. Als Europa onafhankelijk wil worden van alle externe bronnen en grondstoffen, is circulair de enige mogelijke weg.”

De Brabandere gelooft dat circulair beton een rol kan spelen in de strijd tegen de klimaatcrisis die op ons afkomt. “Beton is een zeer performant materiaal. We hebben ons kantoor gebouwd met circulair beton, en daar kunnen we geothermie aan koppelen, omdat beton dik en dus inert genoeg is. Dat kan niet of moeilijker met houtskeletbouw. Beton zorgt voor koelte in de zomer en warmte in de winter. Als je spreekt over inbreiding in stedelijke gebieden, waarbij we meer in de hoogte gaan bouwen, dan zullen we net meer beton nodig hebben.”