Gino Van Ossel over Delhaize: ‘Alle klassieke supermarkten worstelen met hun organisatie’

Delhaize staat voor woelige maanden, nu het management aanstuurt op besparingen en meer efficiëntie op de winkelvloer bij de 128 grotere supermarkten in eigen beheer. Die ingreep is geen verrassing voor retailexpert Gino Van Ossel van de Vlerick Management School. “Ahold Delhaize legde gewoon de lat hoger voor alle ketens en alle processen inde groep.”

Delhaize liet donderdag tijdens de ondernemingsraad weten dat het de afspraken over de organisatie van de winkels eenzijdig opzegt. Het wordt de start van een moeizaam sociaal overleg. Frans Muller, de CEO van eigenaar Ahold Delhaize, had eerder deze week al aangegeven dat Delhaize België zich efficiënter moet organiseren. Delhaize probeert bijvoorbeeld al jaren de grote supermarkten bij te sturen, maar toch kwam de aankondiging hard aan bij de vakbonden.

Voor Gino Van Ossel, retailexpert van Vlerick Management School, is de aankondiging een goede illustratie van het feit dat Delhaize België niet meer tot Delhaize Group behoort, waar het relatief gezien meer invloed had.

Lees verder onder de video

“Voor het samengaan met Ahold in 2016 had Delhaize in België al verschillende keren de winkelorganisatie aangepast. Het verschil is dat Delhaize België nu een onderdeel van een internationale retailer is, met het beslissingscentrum in het buitenland. De voorbije jaren onder Ahold Delhaize heeft Delhaize ook haar sterke weerbaarheid getoond en commercieel heeft het gescoord, maar vanuit de Nederlandse hoofdzetel kijken ze altijd wat er finaal onderaan het lijntje blijft staan. Ze kennen natuurlijk de specifieke Belgische situatie, dat de lonen bijvoorbeeld met 10 procent omhooggingen door de indexkoppeling. Maar Ahold Delhaize vergelijkt Delhaize België altijd met de rest van de groep. En op het gebied van de rendabiliteit en de productiviteit komt Delhaize minder goed uit die vergelijking.”

CEO Frans Muller wil dat Delhaize België meer flexibiliteit zoekt in de aansturing van zijn winkels in eigen beheer. 

GINO VAN OSSEL. “Alle klassieke supermarkten worstelen met hun organisatie. En wat hebben Delhaize, Cora, Match, Louis Delhaize en Carrefour met elkaar gemeen? Ze bestaan al lang, er is een werkwijze ingesleten in de organisatie, de vakbonden nemen er een sleutelpositie in. Het is voor die bedrijven dus zeer moeilijk om ingrijpend te veranderen. Die klassieke supermarkten slepen bijvoorbeeld nog altijd een stuk hun oude werkverdeling mee. Vroeger had je echt de opdeling tussen kassamedewerkers en mensen die de rekken vullen. En dan zijn er nog relatief dure cao’s, met onder meer premies voor gepresteerde uren voor 9 uur ‘s morgens en na 18 uur ‘s avonds. Een kassamedewerker snel laten inspringen om rekken te vullen op een goedkoop en rustiger uur overdag, kan de productiviteit fors verhogen. Het is die multifunctionele inzetbaarheid die Delhaize nu moet vergroten in de 128 grote supermarkten die het zelf beheert.”

“Ik denk echt niet dat er in die winkels mensen ontslagen gaan worden, ik denk dat er in de eerste plaats gekeken wordt om bepaalde functies te schrappen of samen te voegen. Dat wordt een moeilijk proces en ik begrijp absoluut dat de vakbonden op hun hoede zijn. Maar het is logisch dat het management meer efficiëntie wil, de marktomstandigheden zijn zeer lastig. En maatschappelijk gezien is dat ook geen slechte zaak. We hebben een enorme arbeidsschaarste. Meer efficiëntie in de retail kan andere sectoren helpen. In de retail is zelf ook schaarste. Makro is onlangs failliet gegaan, maar de meeste medewerkers zouden al nieuw werk gevonden hebben.”

Proximus-scenario

Het Belgische hoofdkantoor van Delhaize België zou ook extra moeten besparen. 

VAN OSSEL. “Ahold Delhaize zoekt allerhande manieren om dat te compenseren. Het heeft ook een heel sterk trackrecord in het wegsnijden van kosten. Het gaat hard blijven onderhandelen met leveranciers en zoekt naar manieren om te besparen op de eigen organisatie. De IT wordt bijvoorbeeld meer gecentraliseerd en aangestuurd vanuit Nederland. Ahold en Delhaize waren vroeger aparte groepen met aparte IT-systemen. Dat vereenvoudigen is al een besparing op zich. Misschien gaan daardoor functies verloren in België, maar ik voorzie voor het Belgische hoofdkantoor hier een Proximus-scenario. Daar verdwenen ook heel wat functies, maar tegelijk kwamen er nieuwe, andere profielen bij.”

Gerund door zelfstandigen

Is het probleem van Delhaize ook niet dat zusterketen Albert Heijn België floreert en intern minder onder vuur ligt?

VAN OSSEL. “Albert Heijn kan met zijn positionering rond lage prijzen beter uit de voeten in deze crisistijden. Voor Delhaize zijn de omstandigheden als servicesupermarkt minder ideaal. De twee ketens zijn voor de rest moeilijk met elkaar te vergelijken. Delhaize heeft vanwege zijn lange staat van dienst in België heel wat oudere medewerkers. Albert Heijn bestaat nog maar tien jaar in België, het gros van de medewerkers is daardoor jonger en goedkoper. Het heeft ook nieuwere winkels, weer omdat het in vergelijking met Delhaize, waarvan de roots teruggaan tot de 19de eeuw, nog maar net is opgestart.”

“Een ander belangrijk punt is dat in België de meerderheid van de Albert Heijns gerund wordt door zelfstandigen. Dat is een goedkoper model. Ze hebben hier ook een bijzonder klein Belgisch hoofdkantoor en de logistiek wordt bijna uitsluitend vanuit Nederland georganiseerd. Bovendien is Albert Heijn zeer goed in efficiënt kleine supermarkten runnen. Belgen hebben lang een voorkeur gehad voor grote supermarkten aan de rand van de stad, Nederlanders hebben altijd op kleine buurtsupermarkten gewerkt. Albert Heijn biedt op een kleine oppervlakte enorm veel keuze aan en slaagt er toch in nooit zonder voorraad te vallen. Het heeft een sterk geautomatiseerd systeem om producten te bestellen, met dagelijkse leveringen.”

Nederland

Delhaize moet meer samenwerken met Albert Heijn, zegt CEO Muller. Verschuift er nog meer macht nog maar naar Nederland?

VAN OSSEL. “Bij Ahold Delhaize draait alles om efficiëntie en toegevoegde waarde. Ahold heeft bijvoorbeeld nog maar één koffiebranderij in Europa en die staat in Nederland. Die in Delhaize is dus gesloten en dat is wat onder de radar gebleven. Tegelijk wordt bij Delhaize dan weer ook alle wijn gebotteld voor Albert Heijn en wordt alle expertise rond wijn hier verzameld voor heel Europa. Die zeer mooie investering en opsteker voor Delhaize is de illustratie van de puur bedrijfseconomische logica waar het aan moet gehoorzamen. Ahold Delhaize legde gewoon de lat hoger voor alle ketens en alle processen binnen de groep. Nogmaals, de grote supermarkten in eigen beheer van Delhaize hebben een goede formule. Maar in efficiëntie moeten ze nu ook hogere doelstellingen halen, en dat is zeker ook gerechtvaardigd in deze tijden.”