Jacques Vandermeiren is deze week Daniël Dobbeni opgevolgd als topman van Elia, de beheerder van het hoogspanningsnet. “Met elke beslissing moeten we de volgende veertig jaar leven.”
De machtswissel is symbolisch. Twintig jaar geleden was het ondenkbaar dat een niet-ingenieur een complex bedrijf als Elia zou leiden, Vandermeiren is een jurist. “Nu hebben de regulatoire, financiële, en milieuaspecten aan belang gewonnen, en krijg je andere profielen aan het hoofd van technische bedrijven.”
Daniel Dobbeni wordt voortaan verantwoordelijk voor het internationale. “Energie is in transitie. Een revolutie, maar dan één die twintig tot dertig jaar duurt. We gaan naar veel meer hernieuwbare energie, sommigen hopen zelfs op 100 procent groen tegen 2050. Het resultaat van die Energiewende is nog niet bekend.”
104 miljard
Volgens Jacques Vandermeiren wordt dit “een transitie van hard- en software. We spreken over gigantische infrastructuurinvesteringen. In het nieuwe tienjarenplan van de Europese federatie van hoogspanningsnetbeheerders Entso-E wordt geraamd dat het om 104 miljard euro investeringen gaat.”
“Gemiddeld komt dat neer op een verhoging van de energiefactuur met slechts 1 procent, maar het blijft gigantisch. Ook de software moet worden aangepast. De marktmechanismes moeten op een Europese schaal met elkaar communiceren, met meer synergiën.”
Windmolens op zee
“Het is onze wettelijke plicht om de windmolenparken op zee aan te sluiten op ons netwerk. Dat vereist ongeveer 1 miljard euro investeringen. Een van de mogelijkheden is in de vorm van een kunstmatig eiland.”
“Dat komt bovenop de 2 miljard euro die we de komende tien jaar aan land investeren, onder andere in extra hoogspanningsverbindingen met Frankrijk, Nederland, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Door het uurverschil ligt de verbruikspiek bij de Britten een uur vroeger, dat kan ons helpen om pieken op te vangen. Bij onze Duitse dochter 50 Hertz staan voor 3 miljard euro investeringen op stapel.”
“Geen enkele netwerkbeheerder kan dit soort uitdagingen alleen aan. We mikken op ondersteuning van de Europese Investeringsbank, maar kijken ook uit naar andere mogelijke investeerders, zoals de aandeelhouders van de windmolenparken. De toekomst van energiebedrijven bestaat sowieso uit meer partnerships.”
Kerncentrales
De mogelijke sluiting van Doel 1 en 2 heeft een impact op de activiteiten van Elia, stelt Vandermeiren vast. ” Wij hebben actief meegewerkt aan het rapport met 25.000 simulaties voor elk uur van de komende vijf jaar. We rekenen met gewone jaren en met buitengewone jaren, waarin een relatief groot incident gebeurt in een belangrijke productievestiging, iets wat om de twintig jaar voorkomt. Als alle drie de oudste centrales sluiten, dan wordt in een gewoon jaar op tien dagen de piek niet gehaald en in een buitengewoon jaar op 50 dagen. Bij een gedeeltelijke uitstap wordt dat tien dagen en nul. Als er voldoende importmogelijkheden zijn en er iemand is die stroom aan ons wil verkopen. En we gaan ervan uit dat er tegen 2017 voldoende productie is bijgebouwd.”
Dobbeni: “De vergroening is een evolutie in de energiemix. Het aanbod aan hernieuwbare energie stijgt sneller dan de vraag. Dat maakt oefeningen als die van Wathelet niet gemakkelijk. Je moet voorspellen of er voldoende productie ter beschikking is over tien en twintig jaar. Daarbij houden wij rekening met de centrales die een contract hebben getekend met de netbeheerder, maar we stellen vast dat de ingebruikname van vele projecten in België elk jaar met een jaar wordt uitgesteld.”
Te veel steun?
“Er moet absoluut iets gebeuren om meer productiecapaciteit te hebben. Mijn vrees is dat we uiteindelijk eindigen met 27 types van steun, die niet compatibel zijn met elkaar. Ondersteuning voor hernieuwbare energie, voor fossiele centrales,… Spreek je dan nog over een vrije markt?”
Vandermeiren: “Energie is een speciaal beestje. Een overheid kan met de beste bedoelingen veel geld uitgeven om uiteindelijk het tegengestelde te krijgen van wat ze hoopte te bereiken. De komende tien jaar moeten we een derde van het bestaande productiepark vernieuwen, maar met elke beslissing moeten we de volgende veertig, vijftig jaar zien te leven.”
Daarvoor, stelt Dobbeni vast, is er een visie nodig. “Een visie is fundamenteel. De moeilijkheid is om beleidsmakers ervoor warm te maken dat ze moeten samenwerken in Europa. Elektriciteit kent geen grenzen, staten wel.” (LH)
