Eerste hulp bij duurzaam ondernemen: zes tools voor bedrijfsleiders

Wat hebben de Vlaamse overheid, een werkgeversfederatie, een Zweedse ngo en de Duitse Chemierreus BASF gemeen? Ze hebben allemaal een tool ontwikkeld die u kan helpen om uw bedrijf duurzaam te maken of om duurzaam te ondernemen.

Voor elk bedrijf, groot of klein, wordt duurzaamheid almaar belangrijker. Omdat het moet, want overheden stellen steeds ambitieuzere doelen. Zo besliste de stad Antwerpen eind vorig jaar haar uitstoot tegen 2030 te halveren. Belangrijker nog is dat duurzaamheid tot betere resultaten leidt, zeker op lange termijn. Dat toont almaar meer onderzoek aan.

Hoewel nog maar weinig bedrijfsleiders moeten worden overtuigd van het belang van duurzaamheid, blijft het een grote uitdaging. Er zijn veel praktische tools om bedrijven op gang te zetten. Wij doen een greep uit het aanbod.

1 Sustatool

De Sustatool gaat uit van het Vlaamse Kenniscentrum Duurzaam Ondernemen en is ontwikkeld door Hans Verboven, hooglereaar corporate social responsability en businessethiek aan de Universiteit Antwerpen. De tool helpt bedrijven om de duurzaamheidsdoelen van de Verenigde Naties (SDG’s) te vertalen naar actiepunten. Het is managementproces dat is opgebouwd in vijf fases, die een continu proces van verbetering in gang moeten zetten: analyseer, geef richting, concretiseer, voer uit en rapporteer. De bedoeling is dat een bedrijf zelfgekozen duurzaamheidsdoelstellingen omzet in meetbare acties. De tool is laagdrempelig en toegankelijk, en biedt de mogelijkheid op afzonderlijke thema’s te werken, waardoor het bedrijf niet alle uitdagingen tegelijk hoeft aan te pakken.

2 Voka Charter Duurzaam Ondernemen

Bij de Vlaamse werkgeversfederatie Voka kunt u het Voka Charter Duurzaam Ondernemen (VCDO) ondertekenen. Net als met de Sustatool schrijft u zich zo in op de VN-doelen. Die zeventien doelstellingen zijn onderverdeeld in 169 concrete targets en dienen als blauwdruk om tegen 2030 “een betere en meer duurzame toekomst voor iedereen te bereiken”. “De SDG’s zijn het kompas voor een toekomstgericht en duurzaam bedrijfsbeleid”, klinkt het bij Voka.

Wie zich inschrijft op het charter, krijgt steun om duurzaam ondernemen te integreren in zijn bedrijfsbeleid. Het proces begint met een nulmeting. Die dient om met de hulp van een adviseur een actieplan van een jaar op te stellen op de maat van uw bedrijf. Daarna zijn er tussentijdse adviesmomenten voorzien om uiteindelijk, op het einde van uw actiejaar, tot een evaluatie te komen. Wie in zijn traject minstens tien acties weet uit te voeren, ontvangt een VCDO-certificaat.

3 Future-Fit Business Benchmark

De Future-Fit Foundation is een Britse ngo die een gratis tool heeft ontwikkeld om bedrijfsleiders antwoorden te helpen bedenken op de grote uitdagingen waar ze voor staan. De inspiratie komt van de open-sourcebeweging, die de broncode van software vrij toegankelijk maakt en nieuwe ontwikkelingen deelt. De stichting streeft op dezelfde manier naar een ecosysteem van bedrijven die praktijkervaring delen. De Benchmarkt wil bedrijven helpen “een pad naar succes uit te stippelen en betere beslissingen te nemen”.

Centraal in de Future-Fit Benchmark staan 23 zogenoemde break-evendoelen die bedrijven moeten bereiken om fit for the future te zijn. Die doelen moeten ertoe leiden dat bedrijven geen rem meer zijn op de transitie van de maatschappij naar een duurzame toekomst. Ondernemingen die meer willen doen dan geen schade berokkenen en een kracht voor veranderingen willen zijn, kunnen 24 positieve doelstellingen nastreven, waarmee ze de transitie kunnen versnellen. In dat proces krijgt u begeleiding en kunt u bogen op de ervaring van anderen in het meten en rapporteren van uw vooruitgang.

4 The Natural Step Framework

The Natural Step is een oorspronkelijk Zweedse ngo, die is opgericht door de wetenschapper Karl-Henrik Robèrt na het verschijnen van het Brundtland-rapport. Dat was een belangrijke mijlpaal door zijn oproep tot duurzame ontwikkeling. De organisatie vertrekt vanuit het systeemdenken. “Op onze planeet vinden cyclische processen plaats, die met elkaar in balans zijn. Als je weet hoe wij het systeem uit balans brengen, dan weet je wat niet duurzaam is”, klinkt het.

Het Framework van The Natural Step maakt gebruik van backcasting, een proces dat vertrekt vanuit de gewenste toekomst, om dan te bedenken hoe je daar kunt geraken. De organisatie helpt uw visie en strategische doelen vorm te geven en vervolgens een routekaart te ontwikkelen. Ze zet ook in op de training van werknemers en partners buiten uw bedrijf, en ze staat u bij om projecten en samenwerkingen voor een meer duurzame waardeketen op te zetten.

5 Value to Society

Value to Society is ontwikkeld door de chemiereus BASF. Het is een methodologie waarmee het bedrijf zijn eigen economische, sociale en ecologische impact en die van zijn hele waardeketen probeert te identificeren, te kwantificeren en te waarderen. Vooral dat laatste maakt de Value to Society bijzonder. Alles wordt uitgedrukt in euro’s. “Met deze aanpak streven we ernaar de impact van onze activiteiten op de samenleving zo volledig en pragmatisch mogelijk te waarderen”, stelt BASF.

De manier waarop BASF dat alles berekent, is vrij beschikbaar voor andere bedrijven. Het is een pilotproject voor de Value Balancing Alliance, een organisatie die de komende jaren voor bedrijven een standaard wil ontwikkelen om te rapporteren over hun economische, sociale en ecologische waarde. Het resultaat van een Value-to-Society-berekening is een visueel sprekende balans, waarbij bijvoorbeeld de winst een positieve bijdrage voorstelt, maar de lucht- en de waterverontreiniging een negatieve (zie grafiek).

6 Sustainable Value Matrix

De Sustainable Value Matrix is het geesteskind van Stuart Hart, professor management aan Cornell University’s Johnson School of Management. Hart is een specialist in wat duurzaamheid en ongelijkheid betekenen voor de strategie van bedrijven. De matrix dient om strategieën op te stellen die tegelijk bijdragen aan een meer duurzame wereld en tegelijk waarde creëren voor de aandeelhouder. De win-winbenadering moet leiden tot ‘duurzame waarde’.

De matrix is opgezet om uit te maken of een strategie duurzame waarde creëert. Dat gebeurt door na te gaan of de strategie onder meer de kosten en de risico’s vermindert, de reputatie verbetert, de innovatie en de herpositionering van de onderneming versnelt en een groeipad uittekent. “Focussen op kleine verbeteringen van bestaande producten is een belangrijke stap, maar miskent andere grote opportuniteiten”, aldus Stuart Hart.