Een verborgen kampioen: Antwerps familiebedrijf Hifferman bepaalt hoe miljarden mensen eten

Het Antwerpse Hifferman is een wereldspeler in snijtechnologie. Het levert snijmachines en messen die de voeding van miljarden mensen snijden. Zowel de kaas op de 1,5 miljoen pizza’s die Pizza Hut dagelijks verkoopt, als de ijsbergsla bij de hamburgers van McDonald’s passeerde langs de Vlaamse messen. Vleesvervangers zijn een nieuwe miljardenmarkt.

Tientallen snijmachines staan in de fabriekshal van FAM in Kontich. Ze kosten al gauw 100.000 euro per exemplaar. “Mijn financieel directeur zegt weleens dat we een bank zijn, en geen productiebedrijf”, gekscheert gedelegeerd bestuurder Mark Van Hemelrijk (64). Bijna een kwart van het balanstotaal van de consoliderende holding nv Hifferman bestaat uit voorraden.

Dat ruime aanbod aan kant-en-klare en snel leverbare machines bleek een onmiskenbare troef tijdens de coronapandemie. Zowat elk productiebedrijf klaagde de voorbije jaren steen en been over een tekort aan onderdelen en massale storingen in de logistieke keten.

Wij weten bijvoorbeeld nu al welke chips volgend jaar op de markt komen

“Ik zag de bui al in 2019 hangen”, zegt Mark Van Hemelrijk. “We hebben toen extra aankopen gedaan. Aan het begin van de pandemie hadden we voorraad voor ongeveer een jaar. We hadden goede afspraken met onze leveranciers. Onze onderdelen worden in België en Nederland gemaakt, via een netwerk van zestig partners. Behalve de elektronica-onderdelen, die rechtstreeks of onrechtstreeks uit China komen.

“We konden dus blijven produceren. Bij sommige klanten viel de vraag weliswaar terug tot bijna nul door de pandemie. We kregen pas echt problemen in 2022, toen we door onze voorraden heen zaten. Toch hebben we in 2022 recordcijfers gehaald.”

Verborgen kampioen

De ruime voorraden zijn slechts één van de factoren die van Hifferman een uitstekend bedrijf maken. De Vlaamse kmo heeft veel gemeen met de Duitse ‘verborgen kampioenen’, wereldspelers in bepaalde niches, die bijna allemaal familiebedrijven zijn.

Hifferman is een Vlaamse verborgen kampioen. Het is een wereldspeler in messen en snijmachines. De holding omvat twee bedrijven: FAM en Stumabo. FAM is een letterwoord voor Fabricatie & Advies voor Machinebouw, Stumabo staat voor Studiebureel Machinebouw. FAM uit Kontich assembleert snijmachines, Stumabo uit Aartselaar maakt messen. De helft van de omzet van Stumabo is voor rekening van FAM.

“Stumabo maakt enkel machinemessen, machine-onderdelen dus”, verduidelijkt de gedelegeerd bestuurder. “Die messen zijn maximaal 30 centimeter lang en licht, voor het versnijden van heel grote volumes groenten, aardappelen, fruit, vlees, kaas, kip, vis. Tot 20 ton per uur. We werken uitsluitend voor professionele klanten. We maken geen messen voor de consument, maar die komt wel dagelijks in aanraking met voeding die door onze machines is gesneden.”

FAM maakt geen machines op maat. De klanten kunnen kiezen uit een gamma van twintig types machines. Soms zijn er aanpassingen. Alle snijmachines worden gemaakt uit roestvrij staal, maar sommige varianten hebben geen schroefbouten. Dat maakt smetloos reinigen mogelijk. “Die machines kregen een goedkeuring van de Amerikaanse voedselinspectiediensten. Het snijden van kaas en vlees is onderhevig aan bacterievorming, en vergt een zeer strikte hygiëne.”

Vegetarische opmars

De verborgen Vlaamse kampioen is zoveel meer dan enkel een producent van snijmessen en -machines. “Eigenlijk bepalen wij voor een groot deel de vorm van de voeding van miljarden mensen. Onze klanten beslissen uiteraard over de smaakstoffen. Daar bemoeien we ons niet mee. Wél met de vorm. Wij weten bijvoorbeeld welke chips volgend jaar op de markt komen.”

Hifferman surft mee op de golven van de veranderende eetgewoontes. De tendens naar gebruiksvriendelijker voeding, samengestelde pakketjes, vergt ook andere snijmachines. Belegde broodjes in tankstations waren twintig jaar geleden nog vrij zeldzaam.

We zijn volop bezig met de ontwikkeling van snijmachines voor vleesvervangers

“Iedereen maakte zijn eigen broodjes klaar”, zegt Mark Van Hemelrijk. “Nu worden de belegde broodjes ’s morgens vroeg in fabrieken gemaakt, en dan verdeeld naar de verkooppunten. Het snijden van de tomaatjes, de komkommers, de eitjes, de augurken, het raspen van de worteltjes wordt allemaal met onze messen gedaan.”

Een potentieel beloftevolle markt is vegetarische voeding. “De snijmachines voor vleesvervangers zijn anders dan die voor vlees. Vleesvervangers bestaan uit algen, zeewier, insecten, peulvruchten. Dat wordt samengeperst tot één pasta. Er is geen vezelstructuur. Er wordt vandaag fel onderzocht hoe plantaardig voedsel een vezelstructuur kan krijgen, die de textuur van vlees natuurgetrouw nabootst. Het betekent voor ons dat we andere snijmachines moeten ontwikkelen. Daar zijn we volop mee bezig. De markt van vleesvervangers vertegenwoordigt wereldwijd een omzet van 22 miljard dollar. Die van plantaardige melk en kaas staat voor 20 miljard dollar en groeit jaarlijks met 12 procent.”

Chinese McDonald’s

Een andere groeiopportuniteit is het verwesteren van de Chinese consument. “Dat is het gevolg van de komst van fastfoodketens. McDonald’s heeft de voorbije vier jaar 2.500 restaurants geopend in China. Onze machines snijden de frieten en de ijsbergsla die tussen de hamburger ligt, net als de kip voor Kentucky Fried Chicken. Pizza Hut groeit eveneens de regio.

“Producten die door onze machines worden gesneden in Europa en de Verenigde Staten, vinden nu ook ingang in Azië. De Indiase regering heeft bijvoorbeeld de aardappel uitgeroepen tot basisvoedsel nummer één. Wij denken allemaal dat Indiërs graag rijst eten, maar er komt een ommezwaai. Voor dezelfde calorische waarde vergt de aardappelproductie vier keer minder water dan die van rijst.”

Opvolging

Een potentiële bedreiging bij de Duitse verborgen kampioenen is de opvolging. De familiebedrijven zijn groot geworden dankzij twee of drie generaties na de Tweede Wereldoorlog. Mark Van Hemelrijk is veertig jaar aan de slag in het familiebedrijf. Hij behoort tot de ‘koude kant’ van de derde generatie: hij is getrouwd met Marijke Vandebroeck (62), de dochter van de voormalige eigenaar.

“Ik word dit jaar 65 jaar. Ik heb de leeftijd nooit gevoeld, maar 65 is toch wel een mijlpaal”, vindt Mark Van Hemelrijk. “Ik voel me nog kiplekker. Ik zal niet meteen stoppen, maar ik krijg wel vragen van medewerkers. ‘Ga je verkopen? Wat gaat er gebeuren?’ We zijn een familiebedrijf. Mijn zoon Jasper werkt al tien jaar in het bedrijf. We werken geleidelijk aan de opvolging. De voorbereiding gaat goed. FAM en Stumabo zullen familiebedrijven blijven, zolang ik achter het stuur zit. Ik neem aan dat onze kinderen dezelfde intentie hebben.”