Familiale eigenaars die hun bedrijf tegen het gunsttarief van 0 procent willen schenken aan telgen uit de volgende generatie, moeten voldoen aan een reeks van voorwaarden. Die zijn er zowel vóór de schenking als erna, en brengen belangrijke beperkingen met zich.
Denk maar aan de impact op de wens van de nieuwe eigenaars om de vennootschapsstructuur van het familiebedrijf te optimaliseren: fuseren, een deel van het onroerend goed afsplitsen van de operationele vennootschap…. Wie niet goed oplet, kan alsnog zijn voordelen verliezen. Een familiebedrijf dat bijvoorbeeld binnen de drie jaar na de schenking een kapitaalvermindering doet, zal zijn voordeel teruggeschroefd zien ten belope van het bedrag van die kapitaalvermindering. Naast beperkingen voor de begunstigde van de schenking, blijft er uiteraard ook een groot nadeel voor de schenker. Die ontvangt niets voor het bedrijf waar hij vaak jaren aan bouwde.
Superdividend
Een interessant alternatief blijft een verkoop binnen de familie. Daarbij richten de kinderen, al dan niet samen met derden, een nieuwe onderneming op die via een krediet de aankoop van het familiebedrijf financiert. In dat scenario incasseren de ouders die het familiebedrijf verkopen belastingvrij de volledige tegenwaarde van hun aandelen, inclusief de in de vennootschap opgebouwde reserves. Voor de nieuwe onderneming van de kinderen zijn de interesten van het overnamekrediet fiscaal aftrekbaar. Het gekochte familiebedrijf zou de reserves kunnen gebruiken voor het uitkeren van een superdividend. Daarmee kan een deel van de lening worden terugbetaald.
In dat scenario incasseren de ouders die het familiebedrijf verkopen belastingvrij de volledige tegenwaarde van hun aandelen, inclusief de in de vennootschap opgebouwde reserves.
Na die transactie kunnen de ouders een deel van de opbrengst schenken aan een of enkele van hun kinderen. Die schenking van cash is kosteloos, tenzij de schenker binnen de drie jaar overlijdt en de schenking in de erfenis terechtkomt. De schenking laten registreren (zelfs in extremis) blijft echter altijd mogelijk, tegen betaling van 3 procent schenkingsrecht. Het vooruitzicht op de schenking mag echter geen voorwaarde zijn geweest waarmee het nieuwe bedrijf een acquisitiekrediet kon krijgen.
Binnen de regels
Dit scenario kan echter niet altijd, bijvoorbeeld als de waarde van het familiebedrijf te hoog is. In dat geval kan de schenker een deel van de verkoopprijs laten openstaan (de zogenaamde ‘vendor loan‘). Naast schenking van eventuele cash zou dan ook de openstaande schuldvordering – of een deel ervan – kunnen worden geschonken, via een Belgische of Nederlandse notaris). De structurering van de operatie is echter een belangrijk aandachtspunt. De betrokkenen moeten goed verifiëren of ze altijd binnen de regels van het vennootschapsrecht handelen.
Het zijn mogelijkheden die aangeven dat een familiebedrijf dat op zoek gaat naar een vlotte vermogensoverdracht zich niet mag blindstaren op de voordelen van een kosteloze schenking.
Als deze schenking voor de familie aanvoelt als pluchen handboeien (zien er mooi uit maar zijn toch beperkend) en als de kinderen nog geen deel uitmaken van de eigendomsstructuur, dan biedt de verkoop binnen de familie een valabel en flexibel alternatief.
Jeroen Bruls
Private Banking, Wealth Analysis and planning, Legal/Tax expert at ING Belgium
