Duurzaamheidscriteria bepalen mee de bonus van het topmanagement

Steeds meer ondernemingen koppelen de bonussen van hun topmanagement aan duurzaamheidsdoelstellingen. In ons land doen vooral de grote bedrijven dat.

Meer winst maken door meer te produceren en meer te doen consumeren: dat was tot niet zo heel lang geleden het opzet van zowat elk businessmodel. Maar anno 2022 verschuiven almaar meer bedrijven hun focus richting duurzaam ondernemen. Dat vertaalt zich in de koppeling van managementbonussen aan het behalen van doelstellingen inzake ecologische, sociale en bestuursaspecten – de fameuze ESG-criteria.

Xavier Baeten is professor reward & sustainability aan Vlerick Business School en onafhankelijk lid van verschillende remuneratiecomités. Hij bestudeert de verloning van CEO’s in beursgenoteerde bedrijven, en stelt vast dat ons land het niet slecht doet. “Uit data blijkt dat 64 procent van de grotere ondernemingen in België ESG-criteria opneemt in de bonussen”, zegt hij. “We doen het daarmee beter dan Nederland (61%), Duitsland (60%) en Frankrijk (59%). Maar ook het Verenigd Koninkrijk (44%) en de Verenigde Staten (17%) laten we ver achter ons.”

De grootte van het bedrijf blijkt bepalend. Dat concludeert Xavier Baeten uit gegevens die zijn Executive Remuneration Research Centre van Vlerick jaarlijks verzamelt. “Kijken we naar de Bel-20, dan zien we dat zes op de tien ondernemingen daarin duurzaamheidscriteria koppelen aan remuneratie”, illustreert hij. “In bedrijven met een middelgrote beurskapitalisatie daalt het percentage tot 42 procent. In de kleinste beursgenoteerde ondernemingen van ons land is dat slechts 4 procent, al moet ik er wel bij vermelden dat het verloningsbeleid daar minder transparant is.”

Meer dan financiën

Doorgaans worden aan managementbonussen verschillende key performance indicators (KPI’s) gekoppeld, elk met hun eigen gewicht. “Maar in de bedrijven die ook duurzaamheidstargets integreren, wordt typisch slechts 30 procent van de variabele vergoeding bepaald door voornamelijk ESG-criteria”, merkt Xavier Baeten op. “Worden deze niet behaald, dan betekent dat meestal dat alleen dat gedeelte van de bonus wegvalt. Maar heel soms hebben de ESG-prestaties een impact op de volledige remuneratie.”

Bij KBC is de resultaatsgebonden variabele vergoeding van de leden van het directiecomité afhankelijk van verschillende criteria opgebouwd rond vier thema’s. “De bonus kan variëren tussen 0 en 100 procent, en de omvang is slechts voor een kwart afhankelijk van de financiële resultaten”, zegt woordvoerder Ilse De Muyer. “Risicobeheersing, stakeholdermanagement en duurzaamheid vertegenwoordigen elk eveneens 25 procent.” Voor de beoordeling van die laatste toetssteen baseert de bank zich op een intern sustainability dashboard.

Te roze kijk

Welke ESG-criteria precies mee de bonussen van het topmanagement bepalen, verschilt van bedrijf tot bedrijf. “Vaak gaan ze over de eigen werknemers”, stelt Xavier Baeten vast. “Denk aan employee engagement, maar ook aan diversiteit op de werkvloer. Milieugerelateerde doelstellingen spelen voorlopig en al naargelang de sector minder mee in de verloning. Maar dat heeft vooral te maken met de afwezigheid van goede meetsystemen en het gebrek van effectieve metingen. Al stel ik wel een ernstige inhaalbeweging vast.”

“Bedrijven hebben de keuze uit een ruim aanbod aan ESG-criteria. Ze kunnen bijvoorbeeld inzetten op directe emissies en op waterverbruik, maar ook op respect voor mensenrechten bij hun leveranciers, relaties met hun stakeholders, transparantie over hun producten en werken met een plaatselijke leverancier. Cruciaal is vooraf na te gaan waar je impact als onderneming het grootst is, en daarop te focussen. Ook een grondige materialiteitsoefening is nodig vooraleer je criteria en targets vastlegt.”

“Duurzaamheid zit in vele vaak kleine zaken”, bevestigt Peter Michiels, hr-manager bij Elia, de transmissienetbeheerder van het Belgische hoogspanningsnet. Ook dat bedrijf integreert duurzaamheidsdoelstellingen in zijn verloningsbeleid. “Probeer evenwel niet alles te meten, maar focus op aspecten die echt meetbaar zijn en die een impact hebben. Zo vermijd je kwalitatieve zelfevaluaties, die een te roze kijk op de realiteit kunnen zijn.”

Korte versus lange termijn

Elia maakt een onderscheid tussen short term incentives (STI, jaarlijkse bonussen) en long term incentives (LTI, over vier jaar). “Onze STI worden sinds begin dit jaar voor 70 procent bepaald door duurzaamheidsdoelstellingen, en onze LTI voor 30 procent”, zegt Peter Michiels. “Alle vooropgestelde doelen worden per behaald percentage uitbetaald, en er geldt een minimumtarget per onderdeel.”

Het feit dat ESG in sterkere mate gekoppeld is aan de korte termijn ten nadele van de lange, is volgens Xavier Baeten een algemeen verschijnsel. “Dit voelt misschien contra-intuïtief aan, omdat duurzaamheid toch vooral een verhaal is op lange termijn”, zegt hij. “Maar het heeft waarschijnlijk te maken met het gegeven dat target setting iets nieuws is waarover we nog veel moeten leren. Het is daarom lastig om vandaag al KPI’s te bepalen over een termijn van meerdere jaren.”

Toch is er progressie merkbaar. Dat blijkt uit een Baetens analyse van de grootste 600 beursgenoteerde bedrijven in heel Europa.

Transparanter en coherenter

Peter Michiels van Elia is ervan overtuigd dat een duurzaam remuneratiebeleid zijn vruchten afwerpt. “Duurzaamheid zit diep in onze cultuur ingebed”, zegt hij. “Ook onze raad van bestuur was trouwens vragende partij. De link met de verloning maakt alles alleen maar transparanter en coherenter.”

“Amerikaans onderzoek heeft aangetoond dat de impact het sterkst is bij bedrijven die op het niveau van de raad van bestuur een duurzaamheidscomité hebben geïnstalleerd”, stelt Xavier Baeten. “Dat lijkt me ook logisch, omdat je er dan kan van uitgaan dat daar meer relevante kennis aanwezig is. Die kennis leidt tot een betere selectie van de juiste ESG-indicatoren in samenspraak met het management en de andere stakeholders.”