Duco Sickinghe is Trends Manager van het Jaar 2011: ‘Leiderschap blijft de evergreen in ons vak’

In het najaar brengt Fortino Capital zijn derde generatie fondsen op de markt. Iedereen kan meedoen, maar 100.000 euro is toch de minimuminleg. “We verliezen bijna nooit geld”, zegt voorzitter Duco Sickinghe. “Gemakkelijker gezegd dan gedaan? Nou, je moet gewoon geen domme dingen doen.”

“Het draait altijd om die twinkel in de ogen”, zegt Duco Sickinghe. Op de bovenste etage van het Van der Valk Hotel nabij de Brusselse Ring hebben de managers van Efficy zich verzameld. Die softwareleverancier haalde Fortino Capital, de investeringsmaatschappij van Sickinghe, als een van zijn eerste geldschieters aan boord. “CEO Alfonso Tasso heeft alles geregeld. Ik moet simpelweg aanwezig zijn en toekijken”, zegt Sickinghe, die CEO van het telecombedrijf Telenet was toen hij in 2011 Trends Manager van het Jaar werd. “Dat jeugdige enthousiasme, die frisse blik, die zin in ondernemerschap. Als je ziet hoe de mensen presenteren, hoe ze grapjes maken, hoe ze de interactie opzoeken. Daar leer je heel veel uit.”

Volgt u Telenet nog op de voet?

DUCO SICKINGHE. “Toch wel. Het tragische van Telenet en andere kabelbedrijven in Europa is dat ze, onder druk van de klant, worden gedwongen in glasvezel te investeren, hoewel ze nog een performant kabelnetwerk hebben. Die miljardeninvesteringen wegen op de sector. Het spel om de knikkers wordt in de telecomindustrie nog altijd onder de grond gespeeld.”

De transformatie van Telenet is heel zichtbaar. Bent u sinds 2011 zelf geëvolueerd als manager en ondernemer?

SICKINGHE. “Al mijn normen, waarden en ideeën over leiderschap zijn dezelfde gebleven. Mijn anekdotes van toen komen vandaag nog altijd voor in mijn speeches. Dat heeft vaak te maken met je DNA. Hoe kijk je naar mensen? Hoe maak je contact? Hoe stuur je aan? Wat de voorbije tien jaar wel is veranderd, zijn de tools waarover je als manager of ondernemer beschikt. Software is meer dan ooit een zaak van mensen met een duidelijke visie. We gaan ervan uit dat het topmanagement toegang heeft tot prestatie-indicatoren die wij vroeger niet of minder frequent hadden om het beleid verder uit te stippelen. Dat geeft een andere dynamiek. En wij met Fortino zijn daarnaast meer coach.”

Hoe hebt u onlangs nog voor coach moeten spelen?

SICKINGHE. “Dat doe ik eigenlijk non-stop. Als een bedrijf groeit, moeten ook de managers meegroeien. Soms ontstaat een kloof en remt een manager een bedrijf af. Dan moet je durven ingrijpen. Dat is een heel moeilijk proces.
“Ik heb geleerd dat het beter is mensen een spiegel voor te houden dan hen te vertellen dat ze misschien niet meer op hun plaats zitten. Als mensen zelf vaststellen dat ze zich niet meer gelukkig voelen in hun baan, is dat een heel goede aanvliegroute om te veranderen. De managers van het eerste uur zijn niet noodzakelijk de beste managers voor het bedrijf na vijf of tien jaar. Andere stichters kunnen wel lang meegroeien. Als Fortino helpen we onze bedrijven om een sterke raad van bestuur te verzamelen die de CEO steunt, evalueert en kennis van buitenaf levert. En de CEO moet zelf ook een sterk team bouwen. CEO’s die zich bedreigd voelen in hun functie, zullen eerder zachte personen om zich heen verzamelen.”

Waarom ligt de focus van Fortino op bedrijven die softwaretools aanbieden?

SICKINGHE. “Die markt groeit nog elk jaar met 20 procent. De digitalisering staat al ver, maar in elke niche is ruimte voor meer vooruitgang. De klassieke spreadsheet is vaak nog onze grootste concurrent. Eenmaal je een bedrijf als klant binnenhaalt – en je het goed doet – ontstaat een lange relatie met de klant.Dat heb ik bij Telenet tot op het bot geleerd: het klantenverloop moet zo laag mogelijk zijn. Hoe langer een klant aan boord blijft, hoe meer geld je eraan verdient. Dat devies is er ook bij de start van Fortino ingegoten. Voor ons (Sickinghes rechterhand Renaat Berckmoes volgde hem al snel naar Fortino, nvdr) was de overstap van Telenet naar software-as-a-service een kleine stap.”

U hebt intussen ruim tien jaar ervaring als investeerder. Hebt u een gevoel ontwikkeld om beloftevolle bedrijven te herkennen?

SICKINGHE. “Met de jaren verrijken we allemaal onze ervaring, maar iedereen heeft blinde vlekken. Je moet dus ongelofelijk attent blijven. Ik ben onbewust onbekwaam, en dat stoort me niet. Het belangrijkste is om jezelf de hele tijd ter discussie te durven stellen en je af te vragen of je iets over het hoofd ziet. De cruciale parameter in onze bedrijven is daarom de kwaliteit van het topmanagement. Zelfs de attitude aan de receptie zegt heel veel over de bedrijfscultuur. Je moet investeren om die volledige puzzel te leggen. Leiderschap blijft de evergreen van ons vak. Dat zal nooit veranderen.”

Blijven veel starters in de opstartfase hangen, omdat ze te weinig rekening houden met de concurrentie?

SICKINGHE. “Tegenslagen in je jeugd vormen je en maken je sterker. Zo zie ik het ook bij starters. Sommigen schieten uit de startblokken, terwijl andere een jaar of twee extra nodig hebben. Het is niet zo dat bedrijven met een haperende start gedoemd zijn. Je moet er alleen even extra grensbewaking opzetten om hen te behoeden voor pakweg slechte aanwervingen. Maar babysitten doen we niet.”

Speelt het in hun nadeel dat ze nu zo vlot geld kunnen ophalen? Dat eerste miljoen hebben ze bijna allemaal binnen het eerste jaar.

SICKINGHE. “Het is best lastig om geld op te halen. Slechts een select groepje lukt het behoorlijk makkelijk. Als ik kijk naar onze eigen portefeuille, verwachten onze investeerders een hoge return in ruil voor het hoge risico dat ze nemen. De selectie is dan ook hard, want investeerders vragen wanneer de cash komt. Iedereen heeft de ambitie een unicorn (een bedrijf dat 1 miljard euro waard is, nvdr) te bouwen, maar slechts weinigen zijn uitverkoren.”

Hoe groot is het beheerde vermogen van Fortino vandaag?

SICKINGHE. “We hebben tot nu 800 miljoen euro opgehaald. In het najaar beginnen we aan een derde generatie van fondsen, zowel voor de grote bedrijven als voor durfkapitaal.”

Wie zijn de investeerders in die fondsen?

SICKINGHE. “Iedereen kan meedoen. De minimuminleg is toch 100.000 euro. Veel mensen vragen om met een kleinere inleg te kunnen instappen, maar ik wil voorzichtig blijven in het risicomanagement ten aanzien van de kleine belegger. Bij het beursgenoteerde Telenet kon iedereen aandeelhouder zijn voor een paar tientjes. Overal waar ik kwam, was er wel een aandeelhouder met een mening. Dus dachten Renaat Berckmoes en ik: ‘Laten we de drempel hoog genoeg zetten, dan hebben we niet zoveel mensen aan tafel zaterdagavond.’ We hebben ook heel wat familyoffices en institutionele investeerders als geldschieters. Dan gaat het soms om een inleg van 15 tot 20 miljoen euro.”

Op welke return mikt u?

SICKINGHE. “We willen onze inleg verviervoudigen over de geïnvesteerde periode van enkele jaren. Daar gaan de beheersvergoedingen af. We proberen dus uit te komen op drie keer de inleg voor onze investeerders.Onze insteek is onze investeerders relatief snel terug te betalen: de inleg na drie tot vier jaar en het rendement erna. Sommige fondsen kunnen geen geld meer ophalen omdat ze op papier heel goede rendementen hebben, maar zonder iets terug te geven aan de investeerders. Wij geven hun centen terug binnen een zekere tijd. Daarna zit er nog een restwaarde. En als die eruit komt, is het helemaal een mooi feestje.”

U kunt dus een goede succesratio voorleggen?

SICKINGHE. “Je moet altijd naar het gemiddelde kijken. Van onze ventureportefeuille schrijven we altijd maar een heel klein deel af. Dat onderscheidt ons van internationale venturefondsen die meer kleine investeringen doen. Je moet in Europa voorzichtiger investeren. De kans om hier grote bedrijven te bouwen – en dus de kans om je inleg pakweg tien of twintig keer te verdienen – is kleiner dan in de Verenigde Staten.
“Onze verliezen in de venturebusiness zijn heel beperkt. Aan grote bedrijven verliezen we eigenlijk nooit ons geld. Daar is de vraag of we ons geld drie, vier of meer keer terugverdienen. We hebben al eens een factor zeven gehaald binnen het jaar, maar dat zijn de uitschieters. Gemiddeld komen we na beheersvergoedingen op drie keer de inleg uit.”

Dat doet ons denken aan de eerste beursregel van Warren Buffett: verlies nooit geld.

SICKINGHE. “Je moet je neerwaartse risico afdekken. Gemakkelijker gezegd dan gedaan? Nou, je moet gewoon geen domme dingen doen.”

Gelooft u dat artificiële intelligentie (AI) een bedreiging is voor de werkgelegenheid?

SICKINGHE. “AI zal misschien een aantal banen vernietigen, maar vooral een krachtig hulmiddel blijken. Mijn zoon is accountmanager en kan dankzij AI bijvoorbeeld betere commerciële brieven schrijven. We hebben die productiviteitswinsten heel hard nodig. China overspoelt ons met goedkope producten. Eerst de zonnecellen, en nu batterijen en elektrische auto’s. Als we in Europa willen overleven, moet de productiviteit omhoog. AI kan ons helpen een inhaalslag te maken. We moeten opnieuw het lef hebben om markten niet langer te laten afkalven.”

Is er een AI-zeepbel op de beurs?

SICKINGHE. “De prijzen van de grote techbedrijven gaan door het plafond. De koers-winstverhoudingen durf ik niet eens meer op te schrijven in jullie magazine. Een bedrijf als Nvidia groeit natuurlijk heel hard. De concurrentie kan er niet tegen op.
“Onze rol is om AI behapbaar te maken voor bedrijven. Ik ben eigenlijk heel positief over de implementatiemogelijkheden voor de klanten van onze softwarebedrijven. Maar dat wordt een geleidelijk proces. Het gaat er ook over dat je niet wilt dat jouw data gebruikt worden voor het trainen van andere modellen. Je ziet nu antwoorden komen op die praktische vragen.”

Moet Europa ook strategisch onafhankelijker worden van het buitenland, en vooral China en Azië, voor een aantal cruciale componenten?

SICKINGHE. “Uiteraard, maar hoe? De Taiwanese chipproducent TSMC is zo groot en machtig dat zelfs Amerika dat niet meer kan kopiëren. Tenzij TSMC zelf in Amerika en Europa neerstrijkt. De echte vraag is hoe Europese bedrijven tien keer groter kunnen worden. Volgens mij moeten er ondernemers zijn die er met de buit vandoor willen gaan. Dat bedoel ik positief. ASML is ook geboren uit de schoot van Philips.”

Zijn er in uw portefeuille parels waarvan u nog veel verwacht?

SICKINGHE. “Absoluut. Ik ben enthousiast over veel bedrijven, zowel kleine als grote. Ik kan van beide even blij worden, als ik maar die twinkel in de ogen zie, waardoor ik weet dat die mensen het gaan maken.
“Als de ondernemers of CEO’s van onze bedrijven hartstikke goed zijn, kunnen wij als investeringsmaatschappij op de achterbank zitten. We willen goeie teams rekruteren en hen de nodige ondersteuning bieden. Als je krukken zou moeten uitdelen, is dat geen goed signaal.”

Bent u persoonlijk belegd in de Fortino-fondsen?

SICKINGHE. “Absoluut. De externe beleggers zouden niet instappen, mocht ik geen skin in the game hebben. Meer nog: ze eisen van het senior team een persoonlijke inleg van een zeker percentage.”

Komt er voor u nog iets na Fortino?

SICKINGHE. “Ik heb al veel gezien en vind het mooi Fortino te begeleiden op de weg die het zal inslaan. Nieuwe talenten vorm geven is heel gezond en goed voor het bedrijf. Voor mij rest wat meer vrije tijd nemen. Ik ben niet gedisciplineerd genoeg om dat te doen. Mensen weten me altijd te vinden voor een kopje koffie en advies.”