Het is een herkenbaar scenario in veel familiebedrijven: wanneer de pater familias de fakkel overdraagt aan de volgende generatie ruilt hij het zitje van CEO voor het voorzitterschap van de raad van bestuur. Hij laat het operationele bestuur los, maar blijft betrokken bij de strategische koers van de onderneming. Vaak neemt hij vanuit die rol ook de touwtjes in handen van andere organen, zoals een familieraad of familieforum. Op die manier leidt hij de communicatie met belangrijke groepen: niet-actieve familieleden, de volgende generatie en de schoonfamilie.
Een familiebedrijf dat op een professionele manier de rol van de schoonfamilie wil bepalen, moet nadenken over zowel het deugdelijk bestuur als over de manier waarop je als familie met elkaar omgaat. Over corporate governance en over family governance. Om die combinatie van corporate governance en family governance op een hoger niveau te brengen, kan het raadzaam zijn een externe bestuurder aan te stellen als voorzitter van de raad van bestuur. De externe voorzitter vormt op die manier een tandem met de al dan niet familiale CEO van de onderneming, maar evenzeer met de voorzitter van de familieraad of het familieforum. Die rol is bij uitstek weggelegd voor een lid van de familie dat bij voorkeur niet actief is in het operationele management.
Op die manier creëer je een sterk model. De raad van bestuur zet in op de corporate governance, de strategie en de aansturing van het management. De familieraad waakt over de familiale belangen, de waarden en de visie. Slaagt het bedrijf erin die twee voorzitters goed te laten samenwerken, dan ontstaat een enorme kracht om de dynamiek van het familiebedrijf te waarborgen. De keuze voor een familiale voorzitter van de familieraad die uitsluitend op dat orgaan focust, is ook een keuze voor geloofwaardigheid. Zonder dubbele pet de belangen van de familie verdedigen, zorgt voor meer duidelijkheid tussen de verschillende verantwoordelijken in dit model.
De raad van bestuur zet in op de corporate governance, de strategie en de aansturing van het management. De familieraad waakt over de familiale belangen, de waarden en de visie
Dit model tekent ook heldere lijnen uit voor de schoonfamilie. Idealiter heeft de familie tijdig goede afspraken over de rol van de schoonfamilie geformaliseerd in een familiecharter. Wat zijn de kansen, de rechten en de plichten? Hoe kan je objectief beoordelen? Wat zijn de voorwaarden om actief te worden in het familiebedrijf? Wat zijn de operationele afspraken?
De toetsing van die elementen aan de corporate governance is een taak van de raad van bestuur. Voor een goede toetsing aan de family governance is het dan weer ideaal om net vanuit het samenspel tussen de twee voorzitters de vinger aan de pols te kunnen houden. Samen kunnen ze meerwaarde creëren door de objectiviteit van de corporate governance door te vertalen naar de familieraad. De sterkte van die tandem bepaalt hoe goed je er als familie in slaagt kort op de bal te spelen en goed in te schatten wat de noden zijn van een schoonfamilie.
