De drugshandel in ons land is een miljardenindustrie die in sneltempo is uitgegroeid tot een volwaardige sector. Wie met een business-bril naar de drugswereld kijkt, ziet een economische dynamiek met eigen regels en bedrijven. Vaak zijn die gestructureerd zoals elke moderne multinational. Slechts een klein aandeel van de ingevoerde drugs blijft in ons land. De rest wordt verdeeld over heel Europa. De lucratieve opbrengst wordt handig witgewassen via het reguliere bedrijfsleven, zeggen de Gentse criminologen Charlotte Colman en Jelle Janssens in Z-Nieuws.
Kogelinslagen en granaatexplosies. Het zijn de symptomen van een stad die stilaan geconsumeerd wordt door een via drugshandel gefinancierde onderwereld. Handelen in cocaïne – het witte goud – is de laatste jaren ook sterk geprofessionaliseerd. Vroeger zwaaiden Nederlandse gangsters de plak in Antwerpen, vandaag zijn het Belgen die meer en meer turf wars winnen. Alsmaar vaker beheersen zij de volledige keten vanuit Zuid-Amerika. Ze kopen rechtstreeks van de producenten en voeren zelf alle goederen in, vaak vanuit Colombia. En dat brengt ook pakken meer geld op. De lokale groothandelaar is een multinational geworden.
Proces
‘Een kilo cocabladeren kost 380 euro. 1 kilo cocaïne 50.000’, verduidelijkt professor criminologie Jelle Janssens van de universiteit van Gent. ‘Hoe meer tussenpersonen je uit de keten kan halen, hoe meer er in je eigen zakken belandt.’ Volgens z’n collega, professor Charlotte Colman, werken de bendes op verschillende niveaus: ‘Aankopers kopen vandaag vaak rechtstreeks bij de producent in Zuid-Amerika. De goederen worden door eigen mensen naar Europa gesmokkeld, en via een soort B2B-groothandelsconstructie aan de eigenlijke winkel of dealer verkocht. Van daar gaat de cocaïne naar de gebruiker.’
Lees verder onder de video (reportage Kanaal Z)
Witter dan wit
Vorig jaar werd net geen 90.000 ton cocaïne in beslag genomen, maar die vangsten zijn slechts een topje van de ijsberg. De totale omvang van de ondergrondse sector is niet bekend. Om alle winsten in het reguliere circuit te kunnen gebruiken, moet al dat geld wit worden gewassen. ‘Ondernemingen die veel met cash in contact komen, zoals massagesalons, horeca of carwashes, lenen zich daar prima toe’, zegt Janssens.
Via een nieuwe wet van de federale regering op de bestuurlijke handhaving moet een burgemeester hier sneller en beter kunnen ingrijpen. Zo komt er onder meer een databank die wordt gevoed door de politie, de inspectiediensten en het Federaal Voedselagentschap. Het is de bedoeling om verdachte bedrijven te signaleren. ‘Vandaag heeft een burgemeester amper tot geen inzage in dergelijke lijsten. En zelfs als hij of zij die wel had, dan nog ontbreekt de macht om dekmantelbedrijven te sluiten,’ aldus Jannsens.
Impact
Door de afwezigheid van wetten, bieden veel dekmantelbedrijven vaak ook stevige concurrentie aan reguliere bedrijven. Ze kunnen immers onder de prijs van concurrenten naar de markt stappen. Of reguliere bedrijven worden overtuigd om dekmantels te worden: ‘Het lijkt mij niet vreemd dat transportbedrijven onder invloed van oneerlijke concurrentie vanuit Oost-Europa, het hoofd boven water proberen te houden door drugs te smokkelen of als dekmantel te dienen,’ zegt Janssens.
‘Organisaties investeren daarnaast ook geld in liefdadigheid en het sociaal weefsel, zoals sportclubs of allerhande sociale programma’s. Ze vervangen als het ware een stuk de overheid,’ zegt Colman. En vooral daar zit het gevaar. Dat werkt ontwrichtend’. ‘Economisch weefsel valt makkelijker te bestrijden dan dat sociaal weefsel, dat zit ingebakken in meerdere generaties, in meerdere groepen,’ vult Janssens aan.
