Delhaize wil winkels in eigen beheer overdragen aan zelfstandigen: ‘Vakbonden in shock’ (Update)
De supermarktketen Delhaize wil alle warenhuizen in eigen beheer omvormen tot ‘zelfstandige aangesloten Delhaize-winkels’. Concreet gaat het om 128 winkels die Delhaize wil overdragen aan zelfstandige ondernemers. Hun 9.207 personeelsleden zouden daardoor van werkgever veranderen, en hun arbeidsvoorwaarden en lonen kunnen hierdoor worden aangepast.
Het nieuws dat de personeelsleden van werkgever veranderen, kondigde de directie deze ochtend aan op een bijzondere ondernemingsraad in Zellik (Asse). De vakbonden ACV, ACLVB en CNE zijn in shock. “Dit is schandalig. Een manier om de mensen aan de deur te zetten zonder zelf verantwoordelijkheid te nemen”, liet een vakbondsman alvast weten aan onze redactie. “Alle bedrijfscao’s afgesloten in Delhaize kunnen na 6 maanden worden opgezegd. En voor de werking in de winkel zal alles afhangen van wie de zelfstandige ondernemer in kwestie is.”
Delhaize meldt in een persbericht dat van al zijn werknemers de baan, inclusief het loon en de arbeidsvoorwaarden, veilig is. Op het hoofdkantoor zouden wel jobs verdwijnen. De supermarktketen zegt niettemin het snijden in het personeelsbestand tot een minimum te willen beperken.
Lees ook een analyse van onze expert
Twee winkeltypes
Delhaize is nu op de markt met twee winkeltypes: de 128 winkels die het zelf runt, en 636 zelfstandige aangesloten Delhaize-winkels onder de merken AD Delhaize, Proxy Delhaize en Shop & Go. “De doelstelling van deze verandering is om alle Delhaize-winkels in één model onder te brengen en zo de groei van deze 128 supermarkten te stimuleren”, zegt Delhaize.
Efficiëntie is de sleutel van het nieuwe businessmodel. De supermarktketen ziet zijn eigen winkels namelijk al jaren marktaandeel verliezen. Ook de winstgevendheid van de zelf uitgebate warenhuizen slonk. “Zelfs met de grote inspanningen en de inzet van de medewerkers werden de beoogde resultaten niet bereikt voor de supermarkten in eigen beheer”, luidt het.
De zelfstandige winkels zagen hun marktaandeel de voorbije jaren daarentegen stijgen. De warenhuizen gelden als wendbaarder “dankzij hun sterke lokale verankering en de flexibiliteit in hun operaties”.
Besparingen
Het moederbedrijf Ahold Delhaize zei bij de bekendmaking van zijn jaarresultaten al te willen besparen. “Veel van de uitdagingen van vorig jaar zetten door en worden in 2023 mogelijk intenser”, wist Frans Muller, de CEO van de keten. Eerder maakte Delhaize al een einde aan een collectieve arbeidsovereenkomst met zijn personeel.
Luc Ardies (Buurtsuper.be): ‘Een aantal zelfstandige uitbaters zal zeker interesse hebben’
Luc Ardies van Buurtsuper.be, de belangrijkste ledenorganisatie van zelfstandige supermarktuitbaters in België, is positief over de aankondiging, maar hij waarschuwt ook voor de financiële leefbaarheid. “Een aantal zelfstandige uitbaters van Delhaize zal zeker interesse hebben, maar het wordt wel nog even rijden en omzien. Het wordt een hele opgave om die grote supermarkten rendabel te krijgen. Er zitten zeker interessante locaties bij, maar de winkels moeten soms nog vernieuwd worden. Dat zal de franchisenemer moeten betalen. Daarnaast zijn er de operationele kosten. De sociale wetgeving maakt het mogelijk dat het personeel van de over te nemen winkels hun huidige loons- en arbeidsvoorwaarden en paritair comité blijft behouden. Maar dat zal op de rendabiliteit van de winkels wegen. Ik kan me heel goed voorstellen dat nieuw personeel bij de te verzelfstandigden winkels onder het statuut van de klassieke zelfstandige kleinhandel (dat goedkoper is, nvdr) zal vallen.”
“Door de energiecrisis zullen heel wat zelfstandige uitbaters het afgelopen jaar op zijn minst een nipt verlies geleden hebben. De rendabiliteit van die grotere supermarkten zal ook na de verzelfstandiging onder druk staan. Ik hoor bij Delhaize gelukkig wel positieve geluiden om ervoor te zorgen dat de nieuwe uitbaters rendabel kunnen zijn. De verzelfstandiging bevestigt ook ons argument dat zelfstandige uitbaters de toekomst van de retail zijn. Je hebt er het beste van de twee werelden: via de aankoopcentrale speel je maximaal de schaalvoordelen uit en de zelfstandige uitbater zorgt voor de lokale verankering, wat leidt tot een ervaring waarvoor klanten nog zin hebben om naar de winkel te gaan in plaats van alles thuis geleverd te krijgen.”
“Op de vraag of de verzelfstandigde winkels liever naar Albert Heijn zouden willen overstappen, is het nog veel te vroeg om een antwoord te formuleren. Veel hangt af van de verdere positionering van Albert Heijn. Er is alleszins geen taboe meer dat zelfstandige uitbaters tegelijk een Delhaize en een Albert Heijn uitbaten. Ik ken al minstens twee ondernemers die dat doen. Zij zeggen dat de twee winkels perfect in elkaars buurt kunnen liggen omdat ze grotendeels een ander publiek aantrekken.”
Stefan Van Rompaey (RetailDetail): ‘De commerciële dynamiek zal hoger liggen’
“Ik val niet van mijn stoel, maar een complete verzelfstandiging is natuurlijk wel drastisch. Het had ook perfect gekund dat ze stap voor stap zouden gaan, de moeilijkste winkels eerst. De volledige verzelfstandiging heeft wel het voordeel van de duidelijkheid en de logica klopt ook. De zelfstandige winkels doen het bij Delhaize al langer veel beter dan de filialen in eigen beheer. Zij winnen zelfs marktaandeel.”
“De supermarkten in eigen beheer zijn groter, maar dat neemt niet weg dat ze een vergelijkbare functie kunnen invullen als de zelfstandig uitgebate buurtsupermarkten. De verzelfstandiging zal hoe dan ook grote voordelen met zich brengen. De kosten zullen inderdaad lager liggen, waar iedereen nu op focust. Ook de commerciële dynamiek zal hoger liggen. Je mag ervan uitgaan dat zelfstandige uitbaters nog harder voor hun winkel zullen vechten dan een manager in loondienst. Er is ook de extra troef van de opening op zondag. Bij de winkels in eigen beheer was dat onmogelijk. Er komen 52 extra dagen bij.”
“Delhaize zegt dat het voldoende kandidaat-overnemers zal vinden. Dat kan kloppen, want het zat met een probleem. Er waren zelfstandige uitbaters die zeer succesvol waren en een extra winkel wilden openen, maar het land staat al vol met Delhaizes. Die uitbaters zullen dus zeer veel interesse hebben in de supermarkten die nu op de markt komen. Delhaize zal zeker bij de managers van de bestaande supermarkten polsen om er een over te nemen. Bij Carrefour is dat ook al gebeurd. Ze geven managers of medewerkers zelfs een financieel duwtje in de rug om te starten.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier