‘De NMBS verdient beter’

Politieke spelletjes in de raad van bestuur van de NMBS zijn nodeloze ballast, zegt Trends-redacteur Luc Huysmans.

Tussen Jo Cornu, gedelegeerd bestuurder van de NMBS, en Jean-Claude Fontinoy, voorzitter van de raad van bestuur van de spoorwegmaatschappij, zit het er bovenarms op. Cornu neemt het niet dat Fontinoy zich bemoeit met operationele beslissingen, zonder de financiële consequenties van zijn demarches goed te analyseren.

Fontinoy zou onder andere de regels van de corporate governance met de voeten getreden hebben bij een – door de andere bestuurders afgeketst – voorstel om aan dochter Eurostation een studie te gunnen over de Noord-Zuid-verbinding, en door rechtstreeks te bemiddelen in een vastgoeddeal in India, iets waarvan Cornu zich trouwens terecht afvraagt of dat wel tot het takenpakket van de NMBS behoort.

Helaas is er niets nieuws onder de zon. Fontinoy, een poulain van MR-vicepremier Didier Reynders, sleept een vergelijkbare reputatie met zich mee als Vincent Bourlard, die als PS-vertrouweling verantwoordelijk is voor de treinstations, en de onlangs opgestapte NMBS-bestuurder Luc Joris, de rechterhand van PS-voorzitter Elio Di Rupo. Het is, eufemistisch gesteld, niet altijd geheel duidelijk of het belang van de partij of dat van de onderneming bij hen op de eerste plaats komt.

Het maakt duidelijk dat er wat corporate governance betreft, bij sommige overheidsbedrijven veel stappen in de goede richting zijn gedaan, maar dat andere nog maar aan het begin van het traject staan. De NMBS speelt een sleutelrol in de mobiliteit in ons logistieke land, en verdient een betere beheerscultuur. Al is het veelzeggend dat er destijds hemel en aarde moest worden bewogen om de vakbonden uit de raad van bestuur te krijgen.

Dat de politiek zijn zeg heeft over nieuwe benoemingen, is onvermijdelijk. De staat is nu eenmaal de grootste aandeelhouder. Indien er niet, zoals bij bpost destijds, een externe aandeelhouder in het kapitaal zit, lijkt het een minimum van goed bestuur te zijn de grootste verantwoordelijkheden in een raad van bestuur – voorzitterschap, remuneratie- en auditcomité – toe te wijzen aan onafhankelijke bestuurders.

Wellicht is het zelfs nog wijzer te putten uit het voorbeeld van de beginperiode van de hoogspanningsnetbeheerder Elia. Om te vermijden dat Electrabel, toen nog hoofdaandeelhouder, te veel invloed kon uitoefenen, werd de bevoegdheid van de raad van bestuur grotendeels ingeperkt tot het bepalen van de grootte van het budget.

In een complex bedrijf als de NMBS is het zo al moeilijk genoeg de neuzen in dezelfde richting te krijgen. Politieke spelletjes in de raad van bestuur zijn daarbij nodeloze ballast.