‘De elektrisch aangedreven luchttaxi is de volgende revolutie in de luchtvaart’

Kleine, elektrisch aangedreven luchttaxi’s staan in de rij voor een certificering. Grote en kleine bedrijven proberen die nieuwe markt in te palmen.

“Dit is de volgende revolutie in de luchtvaart”, zegt Mark Henning, die 25 jaar ervaring heeft in de lucht- en ruimtevaartindustrie, waar hij projecten voor Airbus leidde. Henning is enthousiast over zijn nieuwe baan bij het Chinese Auto Flight. Hij moet ervoor zorgen dat de Europese regelgevende instanties groen licht geven aan de kleine, elektrisch aangedreven luchttaxi van het bedrijf. Henning is niet de enige die gokt op de mooie toekomst van elektrisch aangedreven toestellen die verticaal opstijgen en landen. Er lopen wereldwijd zo’n 200 projecten, die vorig jaar goed waren voor 5,1 miljard dollar investeringen, telde het adviesbureau McKinsey (zie grafiek). De meeste werken aan een soort drones die verticaal opstijgen en landen, zoals een helikopter. Omdat ze eenvoudiger, goedkoper, groener en stiller zijn dan helikopters met een verbrandingsmotor, zouden ze heel geschikt zijn voor het vervoer van passagiers over korte afstanden in grote stedelijke gebieden, bijvoorbeeld tussen luchthavens en stadscentra.

Aanvankelijk zagen de regelgevende instanties niet goed hoe ze die nieuwe machines in het luchtruim konden toelaten, vooral omdat sommige autonoom, zonder piloot zullen werken. Maar na samenwerking met bedrijven in de sector beginnen ze in te zien aan welke veiligheidsnormen de tuigen zullen moeten voldoen. Dat geeft de meest serieuze kandidaten een kans om een voorsprong te nemen in de race om het luchtruim.

Regels en voorschriften

Als algemeen directeur van AutoFlight Europa zet Mark Henning op de Duitse luchthaven van Augsburg een project op voor de verdere ontwikkeling van zijn Prosperity I. Tot nu heeft het in Sjanghai gevestigde bedrijf alleen een prototype klaar. De Prosperity I biedt plaats aan drie passagiers en een piloot, en houdt het midden tussen een helikopter en een vliegtuig. Het toestel stijgt en landt verticaal met behulp van meerdere rotors, maar in de lucht neemt een propeller aan de achterkant het over. Door die opstelling maakt het toestel efficiënter gebruik van zijn batterij, waardoor het een bereik van zo’n 250 kilometer heeft. In Duitsland zal een prototype worden getest, om een typecertificaat van de Europese luchtvaartautoriteit EASA te verkrijgen. Dat geeft de luchtwaardigheid van een nieuw vliegtuig aan. AutoFlight gaat ervan uit dat de Europese goedkeuring de ingebruikname van het toestel op andere markten zal helpen bespoedigen. Het bedrijf hoopt het goedkeuringsproces tegen 2025 af te ronden.

Andere bedrijven willen die al veel eerder binnenhalen. Het Chinese EHang hoopt dat een van de luchttaxi’s die het ontwikkelt, de EH216, dit jaar een typecertificaat krijgt in China. Het bedrijf werkt aan een testprogramma dat meer dan 20.000 proefvluchten omvat. De EH216 ziet eruit als een ouderwetse autoscooter, omringd door kleine rotors. Hij biedt plaats aan twee passagiers en heeft geen piloot. Hij wordt bewaakt door een controlecentrum op de grond, dat de controle kan overnemen en het toestel kan doen landen. Het heeft een bereik van 35 kilometer en een topsnelheid van 130 kilometer per uur. EHang is partnerschappen aangegaan voor proefvluchten in verschillende steden, waaronder Guangzhou in Zuid-China, waar het platform is gevestigd. Zodra het typecertificaat binnen is, wil het bedrijf commerciële luchttaxi- en sightseeingvluchten uitvoeren, en pakketten bezorgen.

De continenten doorkruisen

Om in de meeste landen op commerciële schaal te kunnen opereren, zijn drie soorten vergunningen nodig, zegt Jennifer Trock, het hoofd van de luchtvaartpraktijk van het advocatenkantoor Baker McKenzie in Washington DC. Naast een typecertificaat zullen de fabrikanten ook een productiecertificaat nodig hebben. Daarmee kunnen ze de productie van een vliegtuig op grote schaal aanvatten.

Hoewel er bilaterale veiligheidsovereenkomsten bestaan tussen de Europese, de Amerikaanse en de Chinese luchtvaartautoriteit geldt een certificering door de ene niet automatisch ook voor de andere, en met name voor nieuwe ontwerpen zoals vliegtuigjes. Dat geeft de vliegtuigbouwers die hun toestellen op andere markten willen verkopen, twee mogelijkheden. Ze kunnen een lokale operatie opzetten en een ander certificaat aanvragen, zoals AutoFlight doet. Of ze kunnen zich onderwerpen aan een volledige technische validatie van het certificaat dat ze in een ander land hebben verkregen, hoewel dat verdere testvluchten kan inhouden.

Er is ook onzekerheid over verschillen in regelgeving. Na ongeveer 150 ontwerpen te hebben onderzocht, concludeerde de EASA dat de toestellen noch vliegtuigen noch helikopters, noch beide zijn. Daarom maakte de Europese autoriteit er een speciale categorie van, met eigen voorschriften. De Amerikaanse autoriteit Federal Aviation Administration (FAA) richtte het Centre for Emerging Concepts and Innovation op, om samen met de bedrijven gedetailleerde veiligheidsvoorschriften op te stellen.

Niettemin is er op het gebied van regelgeving genoeg vooruitgang geboekt om de pioniers optimistisch te stemmen. In Amerika hoopt Joby Aviation volgend jaar als eerste een typecertificaat van de FAA te krijgen. Het bedrijf bouwt een dozijn of meer toestellen in een nieuwe fabriek in Marina, Californië, om zijn testprogramma voor het vliegverkeer op te voeren. Joby’s luchttaxi, die plaats biedt aan vier passagiers en een piloot, gebruikt meerdere rotors om op te stijgen en te landen. In de lucht kantelt hij de rotors naar voren, zodat ze werken als propellers. Een van de financiers van het bedrijf is Uber. Het eveneens Californische Archer Aviation plant een commerciële ridesharingdienst met een ontwerp voor vier passagiers plus een piloot. Het wil daar in 2024 mee van start gaan. Een van de investeerders is United Airlines.

In Europa test het Duitse Volocopter een multirotortoestel zowel met als zonder bemanning. Het hoopt luchttaxidiensten te kunnen leveren voor de Olympische Spelen van 2024 in Parijs. Lilium, een ander Duits bedrijf, werkt aan een elektrische zevenzitter.

Niet alleen nieuwe ondernemingen storten zich op deze business. Airbus werkt aan ideeën voor alternatieve modellen, net als Boeing, zijn Amerikaanse rivaal. Op 24 januari investeerde Boeing 450 miljoen dollar in Wisk Aero in San Francisco, dat ook een autonoom autovliegtuig ontwikkelt. Larry Page, een van de oprichters van Google, steunt dat bedrijf. Nu zoveel geld en moeite in deze nieuwe vorm van luchtvaart wordt gestoken, zullen sommige van die vroege vogels zeker van de grond komen.