Covid-19 boost onze digitale identiteit

E-commerce, contactloos betalen en videoconferenties zijn niet de enige winnaars in de bizarre tijden die we beleven. Ook de digitale identiteit breekt door.

Onze digitale identiteit wordt almaar belangrijker. Dat blijkt onder meer uit de sterke toename van het aantal gebruikers van Itsme. Die app, gelanceerd in mei 2017, genereert een digitale identiteit, zodat de gebruiker een elektronische handtekening kan zetten. Itsme telt nu 2,7 miljoen gebruikers, 1,2 miljoen meer dan in 2019. In 2020 valideerden al die gebruikers samen ruim 90 miljoen acties. “Het dubbele van in 2019”, meldt Stephanie De Bruyne, de CEO van Belgian Mobile ID. Het bedrijf achter Itsme is in handen van de vier grootbanken en de drie grote telecomoperatoren van ons land.

Almaar meer officiële handelingen – zoals betalingen, administratieve formaliteiten en officiële contacten – verlopen tegenwoordig elektronisch en vergen authenticatie. Jezelf op een veilige en beveiligde manier identificeren is in onze geconnecteerde wereld een must. “Zowel in België als in het buitenland zien we dat de crisis de behoefte aan een digitale identiteit en veiligheid versnelt”, zegt Rigo Van den Broeck, senior vice president cyber and intelligence solutions Europe bij Mastercard. “De Europese Commissie heeft een wettelijk kader uitgewerkt – eIDAS heet het – dat de initiatieven rond elektronische identificatie in Europa moet harmoniseren. Daarnaast neemt het aantal gevallen van hacking en cyberaanvallen explosief toe. Kortom: dit is een hot topic. Mastercard heeft van digitale identiteit dan ook een van de prioriteiten van de groep voor 2021 gemaakt.”

Identificeren

De huidige gezondheidscrisis heeft die evolutie zeker versneld. Wanneer medewerkers en klanten in hun kot zitten, is een elektronische handtekening de beste oplossing om contracten en andere documenten te ondertekenen, die essentieel zijn voor ons dagelijks leven en de goede werking van onze bedrijven. “Of ze nu het resultaat van hun coronatest willen kennen, of een beroep willen doen op financiële steun van de overheid: heel wat Belgische burgers hebben Itsme ontdekt als een manier om zich online vlot en veilig te identificeren”, geeft Stephanie De Bruyne mee. “Tegelijk kwamen almaar meer bedrijven tot de vaststelling dat ze niet over de tools beschikten om contracten online te ondertekenen”, stelt Rigo Van den Broeck vast.

Marc Lainez, verantwoordelijk voor de ontwikkeling van API bij Isabel Group, de medeoprichter van de fintech Ibanity en gastprofessor aan de UCL, ziet nog een breder plaatje: “Alle processen op papier worden gedigitaliseerd met het oog op de continuïteit van de dienstverlening. Dus zijn er procedures nodig om te garanderen dat wie de documenten ondertekent, daar wel degelijk toe gemachtigd is. In de fysieke wereld is het gemakkelijker iemands identiteit te controleren. De persoon staat voor je neus of je herkent zijn handtekening. In de digitale wereld is dat lang niet altijd het geval. Je moet dan zeker zijn dat het om de juiste persoon gaat. De coronacrisis heeft die transformatie versneld en duwt de bedrijven nu ook in de richting van digitale facturen.”

Coronapaspoort

De kans bestaat dat de smartphone en de digitale identiteit ook een belangrijke rol zullen spelen bij de exit uit de gezondheidscrisis. Om te reizen bijvoorbeeld. De Australische luchtvaartmaatschappij Qantas zal wellicht niet de enige zijn die uitsluitend gevaccineerde passagiers toelaat op haar vluchten. Hoe check je of iemand al dan niet gevaccineerd is voor hij of zij aan boord gaat? Door op afstand de gegevens te raadplegen die gekoppeld zijn aan de identiteit van de reiziger, zoals een rijbewijs, diploma’s, attesten of vaccinaties.

“Met zijn of haar smartphone kan een passagier een derde partij toestemming geven om de vereiste informatie op te zoeken in een database, bijvoorbeeld in het vaccinatieregister”, legt Rigo Van den Broeck van Mastercard uit. “De gegevens die nodig zijn voor de controles – en die voor alle duidelijkheid niet op de smartphone zelf opgeslagen zijn – kunnen dan worden doorgegeven aan de luchthavenautoriteiten. Dat kan zonder alle details over de vaccinatie, zoals de datum, vrij te geven.” Het principe is eenvoudig: bij een groen scherm kun je aan boord gaan, bij een rood scherm heb je een probleem.

Een coronapaspoort is maar één voorbeeld. In werkelijkheid is het potentieel van de digitale identiteit enorm. “Vandaag fungeert Itsme als een instrument voor identificatie, authenticatie en het zetten van handtekeningen”, licht Stephanie De Bruyne toe. “Maar je kunt daar veel verder in gaan. Zo zouden we er morgen een tool van kunnen maken om beveiligde data online te delen. Je zou je nieuwe werkgever dan bijvoorbeeld toestemming kunnen geven om je diploma op te halen uit de databank van de universiteit. We zouden Itsme ook kunnen inzetten om de directe democratie te bevorderen of om burgers te laten stemmen op afstand. Bij online-examens kun je de identiteit van de student checken. Om nog maar te zwijgen van het internet der dingen, alle objecten die in verbinding staan met het internet. De digitale identiteit kan de sleutel zijn om er toegang toe te krijgen. Het is niet ondenkbaar dat je wagen na een auto-ongeval zelf de hulpdiensten belt en meteen je medische dossier overmaakt aan het ziekenhuis.”

Het heikele punt blijft uiteraard de bescherming van de persoonsgegevens. Dat aspect is volgens Marc Lainez essentieel: “Niets mag mogelijk zijn zonder het uitdrukkelijke akkoord van de gebruiker. Alleen is het lang niet zeker dat de digitale geletterdheid van de burgers daarvoor wel toereikend is. Weinig mensen beseffen welke risico’s ze lopen wanneer ze hun identiteitsgegevens – nochtans net de meest gevoelige data – delen.”