Civic Hall Brussels bevordert collectieve intelligentie

Civic Hall Brussels is een nieuwe organisatie die beleidsmakers, ondernemers en experts wil samenbrengen om maatschappelijke problemen aan te pakken met innovatie. Het doel: betere beslissingen nemen.

Een civic hall is een plek waar collectieve intelligentie tot stand komt. Die intelligentie is overal in de natuur aanwezig ¬ denk aan de manier waarop een bijenvolk samenwerkt of een zwerm vogels van richting verandert. Ook onder mensen is er collectieve intelligentie: we werken samen om maatschappelijke problemen op te lossen, al gaat dat niet vanzelf. Mensen kunnen immers ook collectief domme beslissingen nemen. In een civic hall vinden diverse overheden en allerlei innovatoren zoals ondernemers, experts en organisaties elkaar om het wel goed te doen.

Technologie is daarbij een belangrijk hulpmiddel, zegt Stephen Boucher, een van de initiatiefnemers van Civic Hall Brussels: “Denk aan technologie om informatie te verzamelen, aan crowdsourcing te doen, samen nieuwe ideeën uit te werken en online documenten en kennis te delen. Waarom van Brussel geen testplek maken om Europees beleid uit te proberen? Ik sta versteld van de snelheid waarmee mijn contacten in de publieke sector de jongste maanden de participatieve en deliberatieve democratie beter zijn gaan begrijpen.”

Govtechhub

In start-upjargon wordt technologie om de overheid te helpen ‘govtech’ genoemd, een samentrekking van de Engelse woorden ‘ government‘ en ‘ technology‘. Een Belgisch voorbeeld van zo’n govtechbedrijf is CitizenLab. Dat onlineburgerplatform helpt meer dan tweehonderd gemeenten in binnen- en buitenland, maar ook enkele federale overheden, om hun burgers te betrekken bij het beleid. Op dat platform kunnen overheden gebruikmaken van een rist digitale instrumenten om met hun burgers te brainstormen of een begroting op te stellen, hen inspraak te geven of enquêtes te houden. Zo weten ze beter wat er leeft onder de bevolking en geven de burgers hun leefwereld mee vorm.

Brussel is bijzonder geschikt als govtechhub omdat er vijf machtsniveaus samenkomen: de gemeente, de regio, het land, de Europese Unie en internationale instellingen met een wereldbereik. In een burgerhal kunnen de beleidsmakers van al die niveaus samenwerken met govtechbedrijven als CitizenLab, en met onderzoekers, experts en organisaties. Er vinden events plaats en er worden brainstorms, workshops en andere samenwerkingsvormen georganiseerd. In New York, Parijs, Toronto en Londen bestaan zulke burgerhallen al.

Civic Hall Brussels werd opgericht door de in Brussel wonende Frans-Amerikaanse Stephen Boucher, die met Dreamocracy een adviesbureau heeft en er al een hele carrière in de overheidssector op heeft zitten als adviseur voor politieke innovatie en klimaat. De medeoprichters zijn de mensen achter Spacious Agency, een Brussels coworkingbedrijf. Door de coronapandemie richt Civic Hall Brussels zich eerst op het creëren van een onlinecommunity, maar het is de bedoeling dat er in de buurt van de Europese wijk in Brussel een coworkingruimte komt. Daar kunnen govtechbedrijven en andere organisaties kantoorruimte huren. Andere inkomsten van Civic Hall Brussels moeten van events en adviesopdrachten komen.

Black Lives Matter

Op 19 november organiseerde Civic Hall Brussels een onlineforum met een tachtigtal mensen. Keynotespreker Lex Paulson, de directeur van de UM6P School of Collective Intelligence, legde daar uit hoe opleidingen voor collectieve intelligentie de democratische innovatie zullen versnellen. Hij maakte een parallel met het bedrijfsleven, waar de traditionele hiërarchische organisatievormen het steeds meer moeten afleggen tegen meer wendbare, op zelfsturing gebaseerde manieren van samenwerking. “Problemen als covid-19 en de klimaatcrisis kunnen je alleen oplossen met meer democratie”, zegt Lex Paulson. “We hebben nood aan betere data en manieren om burgers te verzamelen rond gedragsverandering. Democratische innovatie was tot nu te sterk gericht op samen beslissen. Dan verlies je de bredere discussie uit het oog over hoe je de burgers bij het democratische proces betrekt.”

In de Start-upgids bij deze Trends leggen Wietse Van Ransbeeck en Aline Muylaert van CitizenLab uit waarom dat proces zo belangrijk is. “Op de sociale media is er veel polarisering en heel vaak harde twist, ieder in zijn eigen bubbel. De overheden zullen het initiatief moeten nemen om die bevolkingsgroepen samen te brengen, zodat er een echt debat ontstaat,” zegt Wietse Van Ransbeeck. Zeker in Amerikaanse steden als Seattle en Portland, die al klant zijn bij CitizenLab, is dat bewustzijn gegroeid tijdens de Black Lives Matter-protesten. Ze schakelden het Brusselse techbedrijf in om onder meer de band met de burgers te herstellen. Op termijn moeten de Verenigde Staten de grootste markt van CitizenLab worden.

“Het gaat erom een infrastructuur te bouwen om collectieve intelligentie mogelijk te maken”, zegt Stephen Boucher. “In de achttiende eeuw betekende de representatieve democratie dat je ging stemmen en dat was het dan. Er zijn nu zoveel rijkeren en betere mogelijkheden om de burgers te betrekken bij de democratie en geïnstitutionaliseerde procedures te creëren, waardoor de democratie beter werkt.”

Democratie is meer dan alleen maar politici, zegt Aline Muylaert, die twee jaar geleden samen met Wietse Van Ransbeeck werd verkozen in de Forbes 30 under 30-lijst. “We zijn allemaal samen verantwoordelijk voor de democratie. Het haar op mijn armen gaat rechtstaan als mensen zeggen dat onze democratie in crisis is, omdat al die politici zakkenvullers zijn. De burgers moeten kritisch staan tegenover de politici, hen verantwoordelijk stellen en hun stem laten horen in het publieke debat.”