CitizenLab wordt Go Vocal en wil met zijn platform voor directe democratie 50 miljoen burgers bereiken

De snelle ontwikkeling van artificiële intelligentie biedt ook het burgerparticipatiebedrijf CitizenLab nieuwe technologische mogelijkheden. Het pakt daarom uit met een nieuwe strategie om een lokale hub voor directe democratie te worden en verandert zijn naam in Go Vocal.

“We zijn uit het ‘lab’ gegroeid en gingen nadenken over hoe we op grotere schaal voor impact konden zorgen”, zegt CEO Wietse Van Ransbeeck, die CitizenLab in 2015 oprichtte samen met Aline Muylaert en Koen Gremmelprez. Het bedrijf digitaliseert de burgerparticipatieprocessen die gemeenten met hun inwoners voeren. Steden van Kopenhagen over Seattle en Wenen tot Leuven gebruiken het softwareplatform en de bijbehorende tools om burgers bij het beleid te betrekken door hen te bevragen over een breed pallet thema’s, van het lokale parkeerterrein tot het klimaatbeleid. Wenen betrok 2.300 burgers bij zijn klimaatactieplan, meer dan 10.000 Londenaren van de Borough of Newham gebruikten Go Vocal om te beslissen welke projecten werden gefinancierd, en 3.000 Leuvenaars gaven het strategische meerjarenplan van de stad mee vorm.

De naamsverandering tot Go Vocal is ingegeven door de nieuwe mogelijkheden die artificiële intelligentie (AI) biedt voor meer diepgaande democratische participatie. “We evolueren van een participatietool naar een governanceplatform”, zegt Wietse Van Ransbeeck. “We zien kansen die er vroeger niet waren. Digitale democratie betekent vandaag burgers laten stemmen of online hun input laten geven (onder meer via enquêtes, nvdr), maar het transformatieve democratische element waarbij je met anderen in dialoog gaat ontbreekt. Terwijl het net met zulke dialogen is dat je tot conclusies komt voor het beleid.” In plaats van een verzameling resultaten van burgerbevragingen, wordt Go Vocal een platform voor democratische processen. “We zorgen er wel voor dat het zeker geen praatbarak wordt. De discussies moeten altijd gericht zijn op beleid.”

Burgerraden

“Die meer diepgaande processen vond je tot nog toe in burgerraden. We horen altijd over de slechte staat van de democratie, maar dat verwijst vooral naar het nationale of wereldwijde niveau. Op lokaal niveau gebeuren nu vaak al fantastische dingen”, zegt Wietse Van Ransbeeck. “De volgende stap is nu die technologie ook in te zetten voor grote vraagstukken – denk aan het debat over euthanasie in Frankrijk onlangs of dat over het klimaat. In zo’n burgerraad krijg je een kleine groep citizen experts, maar dat volstaat niet om een ruim maatschappelijk debat op gang te brengen, omdat het groepje burgers dat een stem krijgt te beperkt is. Met burgerraden kun je burgers dus wel in de diepte laten gaan, maar het kost enorm veel om ze op te zetten en het is geen schaalbaar model. De technologie is nu door AI zo snel veranderd dat we dat eigenlijk kunnen digitaliseren, zodat meer burgers eraan kunnen deelnemen. Ze kunnen online luisteren naar elkaar en praten met elkaar, om ook in complexe discussies samen tot een oplossing te komen.”

Denk aan de onlinebevraging ‘Een land voor de toekomst’ – waar Go Vocal voor alle duidelijkheid niets mee te maken had – van de federale regering over de toekomst van België. Die bevraging invullen was een omslachtig, uren durend karwei dat weinig mensen volhielden, en met de resultaten werd nauwelijks iets gedaan. Dat kan beter. “Wij werkten bijvoorbeeld samen met de ministeries van Onderwijs in Marokko en Nieuw-Zeeland om nieuw onderwijsbeleid uit te zetten”, zegt Wietse Van Ransbeeck.

Product

Het nieuwe product dat Go Vocal heeft ontwikkeld voor die meer diepgaande democratische processen, heet Sensemaking. Het is een AI-module waarmee bedrijven tijd besparen tijdens de analyse, omdat de AI-software helpt een thematische structuur aan te brengen en de input van de burgers meteen al te vertalen in rapporten. Hebben de jongeren een andere mening dan de ouderen? Is er algemene overeenstemming over een voorstel? Dan kun je het snel invoeren en voortpraten over de zaken waar verschillende meningen over zijn. Je kunt de data bijvoorbeeld ook al classificeren op basis van de doelstellingen van de stad.

Behalve aan Sensemaking werkt Go Vocal aan technologie om teksten om te zetten in beelden en het automatiseren van processen voor burgerparticipatie. “We gebruiken AI voor data-analyse, maar we willen AI ook als facilitator gebruiken voor participatieprocessen die nu door experts gebeurt.” De Brusselse ondernemer benadrukt wel dat de software een hulpmiddel is: er blijft altijd menselijke controle bestaan tijdens het proces. “Wij willen ethische AI bouwen, waarin de mens centraal staat.”

Go Vocal haalde net voor de coronapandemie kapitaal op, maar groeide vooral op eigen kracht tot een stevige scale-up van zo’n vijftig mensen die dit jaar rendabel wil afsluiten. De meesten werken vanuit het Brusselse hoofdkantoor, maar er is ook een team in de Verenigde Staten, met nog andere medewerkers her en der verspreid. Nu de medeoprichters Wietse Van Ransbeeck en Aline Muylaert samen ouders van een drieling zijn geworden, is er op managementvlak een tandje bijgestoken. “We hebben het leiderschapsteam uitgebreid, zodat onze medewerkers minder afhankelijk van ons zijn”, zegt Van Ransbeeck.

Go Vocal telt vijfhonderd klanten, vooral gemeenten dus, die in totaal 5 miljoen burgers hebben bevraagd. Het techbedrijf wil die 5 miljoen de komende jaren doen groeien tot 50 miljoen. Of dat gebeurt met vers extern kapitaal, is nog niet uitgemaakt. Het B Corp-bedrijf – een toonaangevend duurzaamheidslabel – ziet hoe er binnen gemeenten veel structureren met burgers wordt gewerkt dan vroeger. “In de Londense Borough of Newham gebruiken 200 medewerkers onze software. Het gaat niet meer om één of twee mensen binnen een organisatie. We voelen ons klaar om impact te hebben op grote schaal. Met die AI gecombineerd met de collectieve intelligentie van burgers kunnen we tot een versterkt model van participatieve democratie komen.”