Bonanza op overnamemarkt is over haar hoogtepunt

Ondanks corona werd 2021 een champagnejaar voor de overnamemarkt, toont een enquête van Vlerick Business School aan. Dit jaar dreigen de oorlog in Oekraïne en de stijgende rente het feestje te bederven, maar daarom niet stil te leggen.

Corona deed de economie haperen, maar de overnamemarkt denderde voort als een trein. In 2021 ging wereldwijd een recordbedrag van 5.800 miljard dollar naar fusies en overnames. België deed mee, blijkt uit de M&A Monitor, de jaarlijkse barometer van de Belgische overnamemarkt, samengesteld door Vlerick Business School. Professor Mathieu Luypaert en onderzoeker Gianni Spolverato ondervroegen 200 overnamespecialisten, zoals zakenadvocaten, bankiers en private-equityspelers. Drie kwart van hen zag het aantal fusies en overnames vorig jaar stijgen in België, één op de vier respondenten meldde zelfs een stijging met meer dan een vijfde. Vooral de grote deals van meer dan 100 miljoen euro waren in trek, met de investeringsfondsen als actiefste kopers, hoewel ook veel bedrijven op zoek gingen naar een overname.

De overnameprijzen weerspiegelden de bedrijvigheid. Vorig jaar werd gemiddeld 6,7 keer de operationele kasstroom betaald voor een Belgisch bedrijf, opnieuw een even hoge multiple als in 2017. Luypaert vreest dat de bovengrens bereikt is. “Allicht kunnen de kopers niet veel meer betalen, als ze nog iets willen overhouden aan de overname. Voor fondsen is dat een meerwaarde door de groei van het overgenomen bedrijf. Is de koper een bedrijf, dan moet de overname schaalvoordelen opleveren, maar ook toegang bieden tot buitenlandse markten én tot kennis en talent, wijst de enquête uit. De war for talent woedt ook op de overnamemarkt.”

Bij grote deals vanaf 100 miljoen euro stijgt de multiple tot 9,9. “Logisch”, zegt Luypaert. “Grote bedrijven zijn stabieler en zichtbaarder, en lokken daardoor meer kopers met meer geld.” Ook de financiering speelt een rol in de overnameprijs. In 2021 bleef de intrest op overnameleningen laag. Zo kon de overnemer meer lenen, en dus meer betalen, wat de prijs opdreef. Vastgoed is een uitzondering. Luypaert: “Door het kleinere risico zijn de banken gul met leningen, maar de multiple blijft hangen rond 6 door het zwakke groeipotentieel in de vastgoedsector. Ook technologie is een uitzondering, maar dan in omgekeerde zin: daar betalen de overnemers een hoge multiple van bijna 9 voor het groeipotentieel, maar zijn banken karig met leningen door het risico.”

Een massa geld

De vraag is wat dit jaar brengt voor de overnamemarkt. De 200 ondervraagde specialisten weten het zelf niet goed. Een kleine helft durft nog een stijging van het aantal transacties te voorspellen, amper een kwart ziet nog rek in de overnameprijzen. De oorlog in Oekraïne, de omhoogschietende energie- en grondstoffenprijzen, en de stijgende rente dreigen roet in het eten te gooien.

Anderzijds zit de overnamemarkt nog lang niet zonder brandstof. Bij zowel de investeringsfondsen als de bedrijven circuleert nog altijd een massa geld op zoek naar een bestemming. “Cash houdt de markt op gang, minstens nog een tijd”, zegt Luc Wynant, medeoprichter en vennoot van het zakenadvocatenkantoor Van Olmen & Wynant. “Mogelijk zullen de superdeals wat vertraging kennen. Maar op de Belgische overnamemarkt, waar het om bescheidener bedragen gaat, zie ik absoluut geen vertraging.” Dat ervaart ook Dominic Dhaene, expert familiale opvolging en overdracht bij Bank Van Breda. “Ondernemerschap wint het nog altijd van onzekerheid, zeker in het kmo-segment. Dat was zo tijdens de coronacrisis, en ook in deze tijden van oorlog en stijgende kosten. Een kmo-baas wil groei, ook via overnames. De risico’s neemt hij erbij.”

Het tarief voor een overnamelening is wel verdubbeld, van 1 tot 2 procent, aldus Dhaene: “Dat is nog altijd goedkoop. Niettemin zal de koper minder willen betalen, omdat hij duurder moet lenen. Het zal van de onderhandelingen afhangen. Ofwel zal de koper meer eigen middelen moeten inzetten, ofwel moet de verkoper zijn prijs laten zakken. Wil de verkoper dat niet, dan kan hij zelf voor bank spelen door de koper een lening toe te staan, in de vorm van een uitgestelde betaling, om zo het beoogde overnamebedrag op termijn te incasseren.”

Veilige haven

Er valt geen rampspoed te verwachten voor de Belgische overnamemarkt, misschien wel integendeel. “Bedrijven die de coronacrisis goed hebben doorstaan, zijn nu erg in trek”, zegt Alexi Vangerven, hoofd overnames en fusie bij de consultant BDO. “Die crisis heeft veel ondernemers aan het denken gezet. Ze beseffen dat het hen nu voor de wind gaat, maar ooit kan het tegenvallen. Ze verkopen hun bedrijf, maar blijven aan het roer als minderheidsaandeelhouder.”

Zulke buy-outs namen de jongste jaren een enorme vlucht in België, aldus Wynant. “De ondernemer moet dan wel een externe aandeelhouder dulden, maar kan zo een veilig haven vinden voor zijn vermogen.”