België teert op oude internationale techgiganten

Techgiganten domineren de beurzen en ons dagelijkse leven, maar hoeveel graantjes pikt de Belgische economie daarvan mee? De directe economische voetafdruk van de giganten zou samen goed zijn voor minstens 7800 voltijdse banen en een lokale omzet van 5,5 miljard euro. Die komt vooral van de oude techbedrijven. De dotcom- en app-generatie met Facebook, Amazon en Uber is hier slechts beperkt aanwezig.

Voor dit overzicht van de voetafdruk van de technologiereuzen in België baseerden we ons op de Global 500-ranking die Fortune van de grootste bedrijven ter wereld maakt. Het eerste wat opvalt, zijn de duizelingwekkende bedragen. Een bedrijf als Salesforce, met een omzet van 18 miljard euro en meer dan 50.000 werknemers, haalt niet eens de lijst. We hebben het softwarebedrijf toch in ons overzicht opgenomen, omdat het in België een heel actieve concurrent is van Microsoft, Oracle en SAP. Met de ondergrens van een wereldwijde omzet van 18 miljard euro komen we aan 38 techgiganten.

De wereldwijde omzet van die bedrijven is bekend, maar veel lokale afdelingen mogen niet onthullen welke omzet ze draaien en hoeveel werknemers ze hebben, en al zeker niet of ze winst of verlies maken. Sommige opereren hier administratief als filialen van een buitenlandse onderneming, en vaak staat de Benelux-holding in Nederland. Van de meeste zijn wel klassieke jaarrekeningen of jaarverslagen neergelegd bij de Nationale Bank. Toch kun je enkel een ruwe schatting maken. De recentst neergelegde jaarrekeningen gaan nog over 2019 en vaak zijn de omzetten onvolledig. Sommige techbedrijven laten de klanten niet aan de Benelux-holding of de lokale Belgische vennootschap betalen. Het geld gaat rechtstreeks naar een andere buitenlandse vennootschap, vaak in het fiscaalvriendelijke Ierland. Soms geven de jaarverslagen van de Benelux-holding geen uitgesplitste cijfers per land.

IBM en Nokia

Op basis van de officiële cijfers komen we uit op een totale omzet van 5,5 miljard euro en ongeveer 7800 voltijdse equivalenten in 2019. Een correcte vergelijking is moeilijk te maken, maar het staat vast dat België relatief slechter presteert dan Ierland en Nederland en bovendien nog altijd teert op de oudere techgiganten. In 2019 waren IBM – de primus in omzet – en Nokia de grootste Belgische werkgevers in de big tech. Nokia staat hier zo sterk door de overname van de telecominfrastructuurspecialist Alcatel-Lucent in 2016. Alcatel heeft in Antwerpen een belangrijke researchafdeling, waar het ooit nog pionierde met ADSL of breedbandinternet via de telefoonkabel. Van de nieuwe generatie heeft enkel Google hier veel medewerkers. Dat komt vooral door het datacenter in Bergen, waarin het vorig jaar nog een investering van 600 miljoen aankondigde.

Er is ook een groot verschil in de omzet per werknemer, een ruwe graadmeter voor de productiviteit. Dat komt vooral door uiteenlopende activiteiten. De kampioen, Samsung, met 5 miljoen euro omzet per werknemer, verkoopt voornamelijk hardware. Dat tikt snel aan. Bedrijven zoals IBM en Accenture moeten het dan weer hebben van meer arbeidsintensieve dienstverlening of research. Maar met gemiddeld 700.000 euro omzet per medewerker is het duidelijk dat big tech hier vooral investeert in hoogproductieve banen.